Maria Jadwiga Kwaśniewska-Maleszewska to postać niezwykle istotna w polskiej historii sportu. Urodziła się 15 sierpnia 1913 roku w Łodzi i przez całe swoje życie zdobywała liczne osiągnięcia w różnych dyscyplinach sportowych.
Była nie tylko utalentowaną lekkoatletką, ale również wspaniałą koszykarką, hazenistką, siatkarką oraz piłkarką ręczną. Jej wszechstronność sprawiła, że stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci w polskim sporcie.
W trakcie swojej kariery sportowej, Kwaśniewska zdobyła medale olimpijskie, co potwierdza jej wielkie umiejętności oraz determinację. Oprócz rywalizacji na najwyższym poziomie, angażowała się również w działalność ruchu olimpijskiego, co podkreśla jej zaangażowanie w promocję sportu w Polsce.
Życiorys
Maria Kwaśniewska przyszła na świat w Łodzi, będąc córką Jana oraz Wiktorii z Kozłowskich. W 1933 roku zakończyła edukację w Żeńskim Gimnazjum imienia Bronisławy Sobolewskiej-Konopczyńskiej. W następnym roku, przeniosła się do Warszawy, aby rozpocząć studia z zakresu matematyki, jednakże nie zdołała ich dokończyć z powodu wybuchu II wojny światowej. W ciągu września 1939 roku czynnie uczestniczyła w obronie stolicy, za co została uhonorowana Krzyżem Walecznych. W czasie niemieckiej okupacji pracowała w gospodzie sportowej „Karczma pod Kogutem”.
Sportowo zadebiutowała w 1927 roku w Harcerskim Klubie Sportowym, który od maja 1938 był znany jako HKS „Znicz” Łódź. W tym samym roku, na namówienie swojego brata, przeniosła się do ŁKS Łódź, gdzie reprezentowała barwy klubu aż do 1938 roku. Następnie występowała w Polonii Warszawa, a w 1939 roku dołączyła do AZS Warszawa. Kariera sportowa Kwaśniewskiej rozkwitała w latach 30. XX wieku. Z powodu problemów zdrowotnych nie mogła wziąć udziału w Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles.
W 1934 roku wznowiła swoją karierę sportową, ustanawiając rekord Polski w rzucie oszczepem na odległość 39,61 metra. 19 sierpnia 1934 roku po raz pierwszy przekroczyła granicę 40 metrów, osiągając 40,5 metra w rywalizacji przeciwko Japonii. Podczas Igrzysk Kobiet zdobyła drugie miejsce, osiągając wynik 39,51 metra. Kulminacyjnym momentem jej kariery było zdobycie brązowego medalu olimpijskiego na Igrzyskach w Berlinie w 1936 roku, uzyskując rezultat 41,80 metra. Reprezentując Polskę w Mistrzostwach Europy w Oslo w 1946 roku, zajęła 6. miejsce w rzucie oszczepem (38,57 m) oraz 7. miejsce w pchnięciu kulą (11,06 m).
Przez większość swojej kariery była związana z ŁKS Łódź, w barwach którego odnosiła największe sukcesy, choć broniła również barw HKS Łódź, DKS Łódź, Polonii Warszawa oraz AZS Warszawa. W 1936 roku znalazła się w grupie dziesięciu najlepszych sportowców w Polsce, w plebiscycie Przeglądu Sportowego.
Maria Kwaśniewska była również aktywna w sportach drużynowych, takich jak siatkówka, koszykówka, piłka ręczna i hazena. W 1932 oraz 1933 zdobyła tytuł mistrza Polski w hazenie, a w 1947 roku w koszykówce. Odniosła sukces na III Światowych Igrzyskach Kobiet w Pradze w 1930 roku, zdobywając brązowy medal w koszykówce. Była reprezentantką Polski w tej dyscyplinie przez osiem meczów w latach 1930 i 1947.
W okresie II wojny światowej aktywnie uczestniczyła w ruchu oporu. Jej dom w Podkowie Leśnej stał się miejscem schronienia dla bezdomnych oraz głodujących Polaków i Żydów. Po upadku Powstania Warszawskiego pomagała wielu osobom w ucieczkach z obozu Dulag 121. Po zakończeniu kariery na arenie sportowej, zaangażowała się w działania na rzecz polskiego oraz międzynarodowego ruchu olimpijskiego. W latach 1947–1979 zasiadała w zarządzie PZLA.
W 1979 roku otrzymała brązowy medal orderu olimpijskiego. W uznaniu jej zasług przyznano jej m.in. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz dwukrotnie Order Olimpijski Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. W tym samym roku odsłoniła (nie osobiście) replikę swojego medalu w Dziwnowie, podczas festiwalu Gwiazd Sportu na Alei Gwiazd Sportu.
Od 1999 roku Maria była Honorową Obywatelką Miasta Koła oraz Honorową Obywatelką Miasta Ostrzeszów. W 2000 roku została uhonorowana Orderem Ecce Homo, który przyznawany jest osobom, które w obliczu przeciwności losu, poprzez swoją działalność, dają świadectwo bezinteresownej miłości do innych ludzi.
W jej życiu osobistym, jej trzecim mężem, mimo wcześniejszych dwóch wdowień, został Władysław Maleszewski, koszykarz i trener reprezentacji Polski. Maria Kwaśniewska znalazła swój spoczynek na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 100-1-24).
Osiągnięcia sportowe
Lekkoatletyka
W dziedzinie lekkoatletyki, Maria Kwaśniewska zdobyła uznanie jako Mistrzyni Polski w wielu konkurencjach. Jej osiągnięcia obejmują:
- rzut oszczepem, gdzie triumfowała w latach 1931, 1934, 1935, 1936, 1939 oraz 1946, bijąc swoje rekordy kolejno w 34,48 m., 39,61 m., 36,56 m., 42,77 m., 37,55 m. oraz 39,42 m.,
- skok w dal, który wygrała w 1930 – 4,86 m.,
- pięciobój, z najlepszym wynikiem 283 pkt. w 1935 roku,
- trójbój, w którym prowadziła w latach 1931, 1934, 1935 oraz 1936, osiągając 206 pkt. w 1935 roku,
- halowe mistrzostwa, zdobywając złoto w biegu na 60 m oraz skoku w dal w 1946 roku.
Poza zdobywaniem złotych medali, była również wicemistrzynią Polski w wielu dyscyplinach:
- skok w dal w 1931 roku – 5,03 m.,
- skok wzwyż w 1946 roku – 1,35 m.,
- rzut oszczepem w 1933 roku – 33,58 m.,
- pchnięcie kulą, osiągając rezultaty 10,81 m. w 1934 oraz 10,68 m. w 1936 roku,
- pięciobój w 1937 roku – 267 pkt.,
- trójbój w 1946 roku – 157 pkt.
Dodatkowo, zdobyła brązowy medal w mistrzostwach Polski w pchnięciu kulą w 1935 roku (10,37 m.). Na arenie międzynarodowej uzyskała tytuł brązowej medalistki olimpijskiej w rzucie oszczepem w 1936 roku, osiągając odległość 41,80 m.
Wzięła także udział w mistrzostwach Europy w lekkoatletyce w 1946 roku, gdzie zajęła 6. miejsce w rzucie oszczepem i 7. miejsce w pchnięciu kulą. Ponadto, reprezentowała Polskę na Światowych Igrzyskach Kobiet w Londynie, osiągając 4. miejsce w rzucie oszczepem (39,21 m.).
Jej rekordy życiowe to: skok w dal – 5,19 m. (10 maja 1931, Łódź), rzut oszczepem – 44,03 m. (26 lipca 1936, Czeladź), trójbój – 206 pkt. (22 września 1935, Lwów), pięciobój „N” – 283 pkt. (1 września 1935, Łódź), oraz pięciobój „S” – 3047,36 pkt. (6 lipca 1930, Łódź).
Koszykówka
W koszykówce, Maria również wyróżniała się na polskim rynku sportowym jako brązowa medalistka Światowych Igrzysk Kobiet w 1930 roku. Dodatkowo, zdobyła tytuł Mistrzyni Polski w 1947 roku oraz była wicemistrzynią Polski w 1930 roku.
Hazena
W tej dyscyplinie sportu, zdobyła również tytuł Mistrzyni Polski w latach 1929, 1932 oraz 1933, co czworako potwierdza jej wszechstronność i talent w sporcie.
Ordery i odznaczenia
Maria Kwaśniewska to osobistość, której osiągnięcia zostały uhonorowane wieloma prestiżowymi odznaczeniami. W uznaniu za jej zasługi i wkład w różne dziedziny życia, otrzymała ona szereg odznak. Oto lista najważniejszych nagród, które otrzymała:
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2005 roku,
- Krzyż Walecznych,
- Srebrny Krzyż Zasługi z dnia 19 marca 1937 roku,
- Order Ecce Homo, nadany w 2000 roku,
- Medal Kalos Kagathos, przyznany w 2003 roku,
- Złoty Order Olimpijski,
- Brązowy Order Olimpijski, który otrzymała w 1978 roku.
Przypisy
- Lis 2022 r., s. 88.
- Jatkowska 2017 r., s. 328.
- Jatkowska 2017 r., s. 327.
- Jatkowska 2017 r., s. 322.
- Jatkowska 2017 r., s. 313.
- Jatkowska 2017 r., s. 312.
- Jatkowska 2017 r., s. 311.
- Jatkowska 2017 r., s. 310.
- Wryk 2016 r., s. 364.
- Wryk 2015 r., s. 365.
- Wryk 2015 r., s. 364.
- Dziś rozpoczyna się mistrzostwa Polski w szczypiorniaku kobiecym. Głos Poranny str 7. [dostęp 31.10.2022 r.]
- Honorowi Obywatele. ostrzeszow.pl. [dostęp 26.01.2018 r.]
- Order ECCE HOMO - nadania 2000 [online], www.ecce-homo.pl [dostęp 27.02.2020 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: MALESZEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 22.05.2020 r.]
- Honorowi Obywatele Miasta Koła. [dostęp 11.10.2014 r.]
- M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu rozwoju sportu”.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Maciej Przybysz | Krystyna Pabjańczyk-Likszo | Bogusław Pietrzak | Józef Filipiński | Arkadiusz Świętosławski | Patryk Stępiński | Ryszard Szałapski | Bolesław Banaś | Agnieszka Pietrasik | Witold Ziober | Michał Łabędzki | Maksymilian Szwed | Mateusz Rzeźniczak (lekkoatleta) | Henryk Petrich | Dariusz Bratkowski | Wioletta Szkudlarek | Artur Bogusz | Marcin Gortat | Agnieszka Nagay | Janina LutrosińskaOceń: Maria Kwaśniewska