Alfred Brunon Bem

---

Życiorys

Wczesne lata

Alfred Brunon Bem przyszedł na świat w łódzkich Bałutach, w rodzinie należącej do lokalnej elity. Jego ojciec, Gustaw Bohm, był zarówno nauczycielem, jak i radnym miejskim, natomiast matka Emma prowadziła sklep oraz księgarnię. Już od najmłodszych lat Alfred wykazywał żywe zainteresowania sprawami społecznymi i politycznymi, darząc wielką sympatią Józefa Piłsudskiego. Jako młody człowiek, dołączył do Polskiej Organizacji Wojskowej. Swoją edukację rozpoczął w gimnazjum w Gostyninie, które ukończył w 1919 roku. W tym samym roku rozpoczął także studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, lecz z powodu trudności musiał je przerwać już rok później. Gdy wybuchła wojna polsko-bolszewicka, zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego, jednak nie trafił na front, a jedynie przydzielono go do baterii zapasowej 15 pac, skąd po krótkim czasie został zwolniony z wojska na skutek zawieszenia broni.

Działalność w II RP

W styczniu 1921 roku Alfred rozwijał swoje studia prawne w Poznaniu, uczęszczając na Uniwersytet Poznański. Został częścią środowiska młodzieży studenckiej o radykalnych poglądach, wśród której znajdował się jego bliski krewny Oskar Schwab. Wkrótce współtworzył Organizację Młodzieży Postępowej, przekształconą później w ogólnopolski Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej, którego poznański oddział stał się jednym z największych w kraju. Już w 1922 roku zaczął organizować struktury Komunistycznej Partii Robotniczej Polski w Poznaniu. W sezonie wyborczym 1922 roku prowadził agitację wyborczą dla komunistycznych kandydatów, za co stanął przed sądem w Toruniu, gdzie ostatecznie został uniewinniony. Przeprowadzając się do Grudziądza, z pomocą rodzinnych kontaktów objął stanowisko dyrektora w Towarzystwie Ubezpieczeniowym „Snop”. Powrócił do Poznania w październiku 1925 roku i od tego czasu skoncentrował się na udziale w związkach zawodowych, w tym Ogólnopolskim Związku Zawodowym Pracowników Transportowych i Ekspedycyjnych. Wraz z żoną reaktywowali wcześniej działający Dom Robotniczy w Poznaniu, gdzie prowadził wykłady oraz wspierał dzieci robotników w nauce. Aresztowany we wrześniu 1926 roku, został zwolniony po dwóch tygodniach z powodu braku dowodów oraz protestów społecznych. Niestety, w tym samym roku ostatecznie wydalono go z Uniwersytetu Poznańskiego, co stanowiło wielki cios dla jego ambicji. Jego drugi proces, który odbył się między 7 września a 3 października 1927 roku, zakończył się również uniewinnieniem. W październiku 1927 roku podjął nowe wysiłki w celu legalizacji działalności komunistycznej, tworząc lokalne struktury PPS–Lewicy. Po pobycie w areszcie między styczniem a marcem 1928 roku, przeniósł się do Krakowa i został członkiem Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS-Lewicy. Jego działalność zaprowadziła go do aresztu w 1928 roku, gdzie ponownie skazano go na rok w twierdzy, a w kolejnym roku na dwa lata ciężkiego więzienia. Alfred był znany ze swojego talentu oratorskiego i cieszył się wielką popularnością jako przywódca komunistów w Poznaniu. Jak zauważał inny przedwojenny działacz komunistyczny, Jan Brygier: w Poznaniu komunistów określano mianem „bemowców”.

Działalność w ZSRR

Po odbyciu częściowo kary, w listopadzie 1929 roku przeniósł się do ZSRR, gdzie używał pseudonimów Alfred Stolarski i Alfred Karłowicz. Ukończył wszechzwiązkową szkołę partyjną (WPSz) w Moskwie, a następnie od marca 1930 roku do kwietnia 1931 roku zajmował stanowisko zastępcy kierownika sekcji bałkańskiej w Międzynarodówce Związkowej (Profintern). Później, od 1931 do 1936 roku, pełnił funkcję sekretarza Międzynarodowej Organizacji Marynarzy i Robotników Portowych, co wiązało się z częstymi podróżami do miast portowych i współpracą w różnych krajach, w tym Hiszpanii, Francji i Niemczech.

Śmierć

W okresie „wielkiej czystki”, 25 lipca 1936 roku został aresztowany przez NKWD. Następnie, 25 grudnia 1937 roku, skazano go na śmierć przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR pod zarzutem przynależności do szpiegowskiej organizacji dywersyjno-terrorystycznej. W swoim ostatnim wystąpieniu powiedział: Popełniłem w życiu różne błędy, ale nie czyni błędów tylko ten, kto nic nie czyni. Nie przyznaję się do winy. Wierzę, że nadejdą czasy, kiedy będą o mnie mówić jak o najlepszym komuniście. Tego samego dnia został rozstrzelany, a jego ciało skremowane na Cmentarzu Dońskim, gdzie prochy pochowano anonimowo. Jego pamięć została przywrócona postanowieniem Kolegium Wojskowego SN ZSRR z 19 listopada 1955 roku.

Upamiętnienie

W 1960 roku, na zaproszenie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z Moskwy przyjechała do Poznania córka Alfreda Bema, Danuta Stolarska. Z tej okazji oraz w związku z obchodami pierwszomajowymi, pojawiła się propozycja, aby przemianować Drogę Dębińską na ulicę Alfreda Bema.

Dwa lata później, w 1962 roku, Alfred Bem zyskał zaszczyt bycia patronem Szkoły Podstawowej nr 78 w Poznaniu. To ważne wyróżnienie odzwierciedla jego wkład w historię i kulturę miasta.

Życie prywatne

W 1925 roku Alfred Brunon Bem w Gnieźnie poślubił nauczycielkę Irenę Nowakowską, która była również aktywną działaczką komunistyczną. Po tragicznej śmierci męża, została ona zesłana do żeńskiego łagru w Akmolińsku, obecnie znanym jako Astana. Niestety, Irena zmarła w 1943 roku.

Ze związku tego przyszły na świat dwie córki: Magdalena, żyjąca w latach 1926-1932, oraz Danuta (1928-2011). Młodsza z sióstr zyskała uznanie w Związku Radzieckim, osiągając sukcesy jako aktorka.

---

Oceń: Alfred Brunon Bem

---