Antonina Wiktoria Rosicka, znana także jako Wiktoria Gentil-Tippenhauer, to postać, która zasługuje na szczegółowe przedstawienie i zrozumienie jej znaczenia w polskiej kulturze. Urodziła się 15 grudnia 1863 roku w Łodzi, co rozpoczęło jej życiową ścieżkę pełną twórczej pasji i zaangażowania.
Jako tłumaczka, nauczycielka oraz pisarka, Rosicka miała wpływ na rozwój literatury oraz edukacji w Polsce. Jej działalność literacka oraz pedagogiczna pozostawiła trwały ślad w polskiej historii. Zmarła w 1939 roku lub po 1946 roku, prawdopodobnie w Paryżu, gdzie kontynuowała swoje twórcze życie.
Życiorys
Wiktoria Rosicka była jedną z siedmiorga dzieci Andrzeja Rosickiego, który pełnił funkcję prezydenta Łodzi w latach 1863–1865 oraz Anny z domu Robowskiej (1829–1899). Decyzja o opuszczeniu kraju miała na celu podjęcie studiów w Zurychu.
8 kwietnia 1897 roku w Łodzi miało miejsce jej małżeństwo z Louisem Wiepertem Gentil-Tippenhauera (1867–1959), niemieckim inżynierem oraz badaczem, który jest autorem obszernej monografii zatytułowanej Die Insel Haiti (Lipsk, 1893). Poznali się w Szwajcarii.
Wraz z mężem Wiktoria udała się na Haiti, gdzie Gentil-Tippenhauer pełnił odpowiedzialną funkcję inżyniera rządowego, zajmując się budową pierwszej kolei wąskotorowej na tej wyspie. Z małżeństwa tego przyszły na świat dwie córki: Wanda, która zyskała renomę jako zakopiańska malarka, oraz Jadwiga, aktorka.
Po pewnym czasie, po zakończeniu związku z mężem, Wiktoria zdecydowała się na powrót do Polski na stałe.
Twórczość
Wiktoria Rosicka rozpoczęła swoją karierę literacką w 1885 roku, kiedy to wyszedł jej przekład powieści autorstwa Mary Elizabeth Braddon, zatytułowanej Zakładnik losu. Publikacja miała miejsce w dodatku do „Dziennika Łódzkiego”. Jej talent przyniósł jej uznanie, szczególnie jako jedynej polskiej tłumaczki Szekspira w XIX wieku.
W 1892 roku zadebiutował jej przekład znanej sztuki Romeo i Julia, który ukazał się w Łodzi, wydany przez księgarnię Ludwika Fischera, renomowanego łódzkiego drukarza. Warto także wspomnieć o jej tłumaczeniu skróconej wersji powieści Życie i przygody Marcina Chuzzlewit autorstwa Charlesa Dickensa z 1928 roku.
Oprócz pracy translatorskiej, Rosicka była również autorką literatury dla dzieci. W 1929 roku opublikowała zbiór opowiadań Wolę być sobą niż królem, a w 1931 roku Bajki murzyńskie z Haiti, które były ilustrowane przez jej córkę, Wandę. Rosicka aktywnie uczestniczyła w życiu literackim swojego czasu poprzez współpracę z „Dziennikiem Łódzkim”.
Przypisy
- AnnaA. Cetera-Włodarczyk AnnaA., AlicjaA. Kosim AlicjaA., Polskie przekłady Shakespeare'a w XIX wieku, Część II: wybór tekstów, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019, s. 212–213, ISBN 978-83-235-3898-1 [dostęp 13.04.2019 r.]
- a b AnnaA. Cetera-Włodarczyk AnnaA., AlicjaA. Kosim AlicjaA., Polskie przekłady Shakespeare'a w XIX wieku, Część I: zasoby, strategie, recepcja, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019, s. 365–369, ISBN 978-83-235-3866-0 [dostęp 13.04.2019 r.]
- Profil Wiktorii Gentil-Tippenhauer w serwisie Geni [online], www.geni.com, 20.01.2018 r. [dostęp 13.04.2019 r.]
- Józef Oppenheim i bohaterowie książki „W stronę Pysznej” [online], www.z-ne.pl, 03.09.2018 r. [dostęp 13.04.2019 r.]
- MarekM. Minakowski MarekM., Profil Antoniny Wiktorii Rosickiej w Wielkiej genealogii Minakowskiego [online], www.wielcy.pl [dostęp 13.04.2019 r.]
- Louis Wiepert Gentil Tippenhauer [online] [dostęp 13.04.2019 r.]
- Akt urodzenia Antoniny Wiktorii Rosickiej z 1863 r., Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej NMP w Łodzi, Archiwum Państwowe w Łodzi, nr 783 [online] [dostęp 13.04.2019 r.]
- LudwikL. Stolarzewicz LudwikL., Materiały do bibliografii literackiej Łodzi, „Prace Polonistyczne”, seria II, Łódź: Oddział Łódzki Towarzystwa Polonistów Rzeczypospolitej Polskiej, 1938, s. 299 [dostęp 13.04.2019 r.]
- WilliamW. Shakespeare WilliamW., Romeo i Julia. Tragedya w 5 aktach, WiktoryaW. Rosicka (tłum.), Łódź: Księgarnia L. Fischera, 1892. Brak numerów stron w książce Przekład wraz z omówieniem sylwetki tłumaczki i jej strategii przekładu dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
- a b c Maria z BartoszewiczówM.B. Karnkowska Maria z BartoszewiczówM.B., Wspomnienia. Część I i II, Baden: Wydano przez Kazimierza Karnkowskiego, 2013, s. 78 [dostęp 13.04.2013 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Kazimierz Zieliński (rzeźbiarz) | Art of Beatbox | Arkadiusz Bielawski | Włodzisław Sier | Jadwiga Andrzejewska | Esther Eisen | Jerzy Neugebauer | Lech Brański | Michał Ślaski | Maciej Wilewski | Michał Gazda (reżyser) | Joanna Banasik | Wiktor Daraszkiewicz | Stanisław Bender | Tadeusz Gicgier | Witold Karolak | Dawid Dawidow | Wanda Majerówna | Offselecta | Zygmunt SchreterOceń: Antonina Wiktoria Rosicka