Grzegorz Sztabiński

---

Życiorys

Grzegorz Sztabiński jest wybitnym przedstawicielem środowiska artystycznego, który swoje wykształcenie rozpoczął w 1970 roku, uzyskując dyplom w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. W 1972 roku ukończył studia filozoficzne na Uniwersytecie Łódzkim. W późniejszym czasie, w 1980 roku, uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie. W 1990 roku habilitował się na Uniwersytecie Łódzkim, opierając swoją pracę na temacie „Problemy intelektualizacji sztuki w tendencjach awangardowych”. Dnia 9 grudnia 1998 roku otrzymał tytuł profesora w dziedzinie sztuk plastycznych.

Od 1974 roku był związany z Uniwersytetem Łódzkim, gdzie przez długi czas pełnił funkcję kierownika Katedry Estetyki, działając w tej roli w latach 1993-2014, oraz Katedry Historii Sztuki w latach 1999-2009 na Wydziale Filozoficznym i Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego. Jego kariera akademicka obejmowała również pracę w PWSSP w Łodzi (dzisiaj Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi), gdzie rozpoczął pracę w 1984 roku. Tam prowadził zajęcia teoretyczne oraz kierował Zakładem Teorii i Historii Sztuki, a także prowadził Pracownię Kompozycji Intermedialnej na Wydziale Sztuk Wizualnych.

Działalność naukowa

Grzegorz Sztabiński był wybitnym badaczem, który koncentrował się na filozoficznych aspektach sztuki XX wieku, analizując je w kontekście estetyki współczesnej. W swoich pracach naukowych szczególnie zwracał uwagę na temat intelektualizacji sztuki. Uważał, że artyści poszukują uzasadnień dla swoich działań twórczych, co prowadzi do tworzenia przez nich tekstów teoretycznych. Zjawisko to nasiliło się w awangardzie XX wieku, a jego najbardziej radykalnym przykładem jest sztuka konceptualna.

W swoim dorobku badawczym Sztabiński podjął również temat użycia elementów geometrycznych w malarstwie i rzeźbie, zwłaszcza w obrębie sztuki dwudziestowiecznej. Sięgał również do „innych idei” związanych z twórczością awangardową, które często nie były w centrum uwagi artystów ani w ich programach i manifestach. Dotyczyły one takich zagadnień jak wspólnota, wolność, czy autorytet. Ich analizę łączył z rolą, jaką pełnią w koncepcjach filozoficznych, w tym także w ramach postmodernizmu.

Oprócz powyższych tematów, jego dorobek obejmował także teksty poświęcone takim zagadnieniom jak historyczność sztuki, performatywność, autonomia oraz pamięć.

W 2020 roku, pośmiertnie otrzymał Nagrodę im. Andrzeja Siemka za swoją książkę „Inne pojęcia estetyki”. Od 1994 roku był aktywnym członkiem AICA (Association Internationale des Critiques d’Art). Od 1999 roku, aż do swojej śmierci, pełnił funkcję redaktora naczelnego rocznika „Art Inquiry. Recherches sur les arts”.

Wybrane publikacje

Książki

• Problemy intelektualizacji sztuki w tendencjach awangardowych, Łódź 1991,
• Dlaczego geometria? Problemy współczesnej sztuki geometrycznej, Łódź 2004,
• Inne idee awangardy. Wspólnota, wolność, autorytet, Warszawa 2011,
• Inne pojęcia estetyki, Kraków 2020.

Artykuły (wybór)

• Kompozycja i człowiek. Przyczynek do problemu intelektualizacji sztuki w tendencjach awangardowych, „Półrocznik Filozoficzny Młodych”, 1986, nr 2,
• Concrete Elements and Abstract Thought: Problems in Non-Mimetic Composition of Pictorial Elements in Paintings and Drawings, “Leonardo” 1988, nr 2,
• Awangarda a postmodernizm: zagadnienie cytatu w: „Awangarda w perspektywie postmodernizmu”, red. G. Dziamski, Poznań 1996.

Działalność artystyczna

Na początku swojej kariery artystycznej Grzegorz Sztabiński koncentrował się na konceptualnej refleksji nad obrazem, eksplorując różnorodne formy, takie jak malarstwo, rysunek oraz okazjonalnie sztukę performance. W jego twórczości dominował motyw drzewa oraz większe fragmenty krajobrazu, co znalazło odzwierciedlenie w cyklu Pejzaże logiczne.

W miarę postępu swojej kariery artysta zainteresował się zjawiskiem autocytatu, które polega na wielokrotnym powtarzaniu tego samego motywu za pomocą różnych technik i środków wyrazu. Zaczynał tworzyć instalacje w ramach cykli takich jak Cięcia oraz Pismo natury. W ostatnich latach Sztabiński integrował swoje wcześniejsze prace z nowymi elementami, umieszczając je w różnych wnętrzach, często związanych z historią, takimi jak kościół Mariacki we Frankfurcie nad Odrą czy Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu.

Od 1983 roku Sztabiński stał się członkiem międzynarodowej grupy artystów, którzy posługują się językiem geometrii. Grupa ta regularnie spotyka się na corocznych plenerach, a także aktywnie uczestniczy w organizowanych przez siebie wystawach.

Wybrane wystawy

• Międzynarodowe Biennale Sztuki w São Paulo (1979),
• Międzynarodowe Sympozjum Sztuki Performance w Lyonie (1981),
• Sympozjum Sztuki Systemowej i Konstruktywistycznej w Madrycie (1989),
• Język Geometrii – półwiecze przemian w Radomiu (2016).

---

Oceń: Grzegorz Sztabiński

---