Henryk Wiciński


Henryk Wiciński, urodzony 18 kwietnia 1908 roku w Łodzi, a zmarły 22 stycznia 1943 roku w Krakowie, był nie tylko polskim rzeźbiarzem, ale również rysownikiem, scenografem i poetą, a także członkiem Komunistycznej Partii Polski. Jego twórczość na stałe wpisała się w polski krajobraz artystyczny XX wieku.

Wiciński w 1928 roku rozpoczął naukę w pracowni rzeźby u Xawerego Dunikowskiego w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Już w 1929 roku rozpoczęła tam studia Maria Jarema, która stała się jego pierwszą wielką miłością. W 1932 roku Wiciński znalazł się w gronie współzałożycieli Grupy Krakowskiej, której członkowie uprawiali sztukę, często o charakterze abstrakcyjnym lub figuratywnym, z wyraźnym wpływem ekspresjonizmu.

W 1934 roku artysta związał się z Józefem Jaremą, z którym wspólnie rozwijał nową koncepcję artystyczną pod nazwą Cricot, posiadająca cechy teatru plastycznego. W jego dorobku znalazły się liczne dekoracje i kostiumy, stworzone m.in. do takich dzieł jak: Wąż, Orfeusz i Eurydika Tytusa Czyżewskiego oraz MątwaWitkacego. Niestety, jego obiecująca kariera została przerwana przez chorobę – gruźlicę, będącą skutkiem niewyleczonego zapalenia płuc, które zdiagnozowano u niego już w 1933 roku.

W 1935 roku za pośrednictwem krakowskiego Związku Plastyków, Wiciński otrzymał zapomogę finansową z Czerwonego Krzyża, co umożliwiło mu leczenie w Zakopanem, gdzie spędził następne dwa i pół roku. W 1938 roku, po rozpadzie Grupy Krakowskiej, artysta powrócił do Łodzi, gdzie próbował szczęścia jako twórca abstrakcyjnych rzeźb oraz animator teatralny w teatrzyku kukiełkowym dla dzieci.

W 1939 roku przez krótki czas mieszkał w Warszawie, gdzie pracował w teatrze Cricot. Na początku listopada tego samego roku, w towarzystwie siostry Janiny, udał się do Lwowa, zostając asystentem w pracowni rzeźby na wydziale Szkoły Sztuk Pięknych pod kierownictwem Mariana Wnuka, jednak w 1940 roku został zwolniony. W styczniu 1941 roku Wiciński ożenił się z Nusią Bronisławą Jaremą, siostrą Marii, jednak rodzina Jaremów nie zaakceptowała tego małżeństwa.

W 1941 roku artysta wrócił do Krakowa, a w kwietniu 1942 roku przeszedł poważny krwotok, związany z wielkim aresztowaniem w Domu Plastyków. W listopadzie 1942 roku, po pogorszeniu stanu zdrowia, Wiciński został przewieziony do krakowskiego szpitala św. Łazarza.

Henryk Wiciński był jednym z awangardowych rzeźbiarzy w Polsce. Jego dorobek artystyczny to głównie rzeźby abstrakcyjne wykonane w gipsie, wosku, a czasami w drewnie. Choć wiele jego rzeźb nie przetrwało do dzisiejszych czasów, zachowało się sporo rysunków tuszem i ołówkiem, scenografii, akwarel oraz jego korespondencji i poezji. Zajmował się także teorią sztuki, a w 1936 roku stworzył koncepcję form przestrzennych, określanych przez niego jako „rzeźba wzroku”.

Wiciński uczestniczył w wystawach organizowanych przez Grupę Krakowską we Lwowie oraz Krakowie, a także w wystawie Instytutu Propagandy Sztuki w Warszawie. Po zakończeniu II wojny światowej jego prace były prezentowane na kilku wystawach, takich jak:

  • 1958 – Galeria Krzywe Koło w Warszawie,
  • 1962 – CBWA Zachęta w Warszawie,
  • 1963 – Galeria Krzysztofory w Krakowie.

Oceń: Henryk Wiciński

Średnia ocena:4.99 Liczba ocen:22