Manuela Gretkowska

---

Życiorys

Manuela Gretkowska, znana polska pisarka i felietonistka, swoje dzieciństwo spędziła na łódzkich Bałutach. Dorastała w rodzinie z zawodami związanymi z opieką zdrowotną, co z pewnością wpłynęło na jej późniejsze spojrzenie na świat. Po ukończeniu XXIV Liceum Ogólnokształcącego w Łodzi w 1983 roku, podjęła studia z zakresu filozofii, które ukończyła na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W czasie nauki miała bliski kontakt z prof. Andrzejem Wiercińskim, znanym antropologiem, który wpłynął na jej myślenie i twórczość.

W 1988 roku przeniosła się do Francji, gdzie w Paryżu zakończyła naukę na wydziale antropologii w École des hautes études en sciences sociales. Powrotem do Polski na początku lat 90. rozpoczęła nowy etap swojej kariery. Mann zaczęła pracować jako zastępczyni redaktorki naczelnej pisma „Elle”, a później pełniła funkcję dyrektorki literackiej. Jej artykuły i felietony ukazywały się również w renomowanych czasopismach, takich jak „Cosmopolitan”, „Wprost”, „Polityka”, „Machina” czy „Cogito”.

Debiut jej literacki miał miejsce w 1991 roku za pośrednictwem powieści „My zdies’ emigranty”, w której z ironią przedstawiono zjawisko emigracji wśród młodego pokolenia Polaków. Twórczość Gretkowskiej została dostrzeżona przez wybitne osobistości, w tym przez Czesława Miłosza, który pozytywnie ocenił jej pisanie. W kolejnych książkach, takich jak „Tarot paryski” (1993) czy „Kabaret metafizyczny” (1994), autorka zgłębiała życie artystycznej bohemy w Paryżu oraz interesujące koncepcje prowadzące do połączenia kultury światowej z tematyka gnozy i kabały.

Wielu krytyków uznało ją za „skandalistkę” oraz „postmodernistkę” ze względu na lekkość stylu, który sprzeciwiał się patetycznym tonom znanym z klasycznej literatury. W 1996 roku Gretkowska napisała również scenariusz do filmu „Szamanka” w reżyserii Andrzeja Żuławskiego.

W 1997 roku autorka podjęła decyzję o przeprowadzce do Szwecji. Tam opublikowała zbiór opowiadań „Namiętnik” (1998), jak również relacje ze swoich podróży w książce „Światowidz” (1998) oraz zbiory felietonów pod wspólnym tytułem „Silikon” (2000). Działała także przy tworzeniu pierwszego sezonu popularnego serialu obyczajowego „Miasteczko” (2000).

W późniejszych latach Gretkowska zwróciła się w kierunku bardziej osobistej prozy. Jej książka „Polka” (2001) była intymnym dziennikiem ciąży, natomiast „Europejka” (2004) przyniosła barwny i pełen dowcipu obraz zmieniającego się społeczeństwa polskiego. Ta ostatnia powieść została nominowana do prestiżowej Nagrody Literackiej Nike w 2002 roku. W 2003 roku, wspólnie z partnerem Piotrem Pietuchą, napisała „Sceny z życia pozamałżeńskiego”.

Pewnym kontrowersje wywołał jej felieton z 2006 roku, który krytycznie oceniał braci Kaczyńskich. Miesięcznik, w którym ukazał się tekst, został wydany z usuniętym fragmentem. Książki Gretkowskiej tłumaczone były na wiele języków, takich jak francuski, litewski, rosyjski, serbski, ukraiński oraz węgierski.

W 2007 roku korzystając z zaangażowania społecznego, przekształciła ruch „Polska jest kobietą” w partię polityczną – Partię Kobiet. Po wyborach parlamentarnych w październiku tego samego roku zrezygnowała z kierowania partią, pozostając jej honorową przewodniczącą.

Do lipca 2022 roku regularnie pisała felietony dla „Newsweek Polska”. Ostatnio, 4 kwietnia 2024 roku, zakończyła kurs glazurnictwa. Mieszka z córką Polą i mężem Piotrem Pietuchą, który jest psychoterapeutą i pisarzem. Manuela była dwukrotnie zamężna; jej pierwszym mężem był Cezary Michalski.

Twórczość

Książki

Manuela Gretkowska jest autorką licznych dzieł literackich, które od lat cieszą się uznaniem wśród czytelników. Jej twórczość obejmuje takie tytuły jak My zdies’ emigranty, opublikowane przez Wydawnictwo X w 1991 roku oraz Wydawnictwo W.A.B. w 1995 i 1999 roku, a także Tarot paryski, który ukazał się w 1993 roku w Oficynie Literackiej oraz ponownie w W.A.B. w 1995 i 1999 roku.

Wśród innych jej znaczących publikacji znajdują się Kabaret metafizyczny (W.A.B. 1994, 1997, 1999), Podręcznik do ludzi (Beba Mazeppo 1996; W.A.B. 1999) oraz Namiętnik (W.A.B. 1998, 2005, 2007, 2008). Kolejne istotne pozycje to Światowidz (W.A.B. 1998, 2001) oraz Silikon (W.A.B. 2000).

Wielu czytelników doceniło Polkę (W.A.B. 2001, 2003, 2007, 2012; Libros – Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media 2002) oraz dokumentujące relacje rodzinne w Scenach z życia pozamałżeńskiego (W.A.B. 2003, 2005, 2007, 2011). Uznawaną za ważną w polskiej literaturze jest Europejka (W.A.B. 2004, 2007, 2012).

W 2007 roku ukazała się również Kobieta i mężczyźni, która została wydana przez Świat Książki. Inne notable tytuły to Na dnie nieba (Świat Książki 2007) oraz Obywatelka (Świat Książki 2008), których tematyka porusza różnorodne aspekty życia współczesnego.

Wypada tu również wspomnieć o Miłości po polsku (Świat Książki 2010, 2014) i Trans (Świat Książki 2011). Deregulująca tematy miłość i geheimen to również motyw w Agencie (Świat Książki 2012).

W 2013 roku, w Marysiu, jak myślisz? (Świat Książki 2013), odnajdujemy niezwykłe ilustracje autorstwa Magdaleny Wosik, a Miłość klasy średniej (Świat Książki 2015), z współautorstwem Piotra Pietuchy, wzbogaca tę elitarną listę.

W ostatnich latach pojawiły się nowe tytuły: Filozofia na wynos (Narodowe Centrum Kultury 2016), ilustrowana przez Henryka Sawkę, oraz Kosmitka (Świat Książki 2016), Na linii świata (Wydawnictwo Znak Literanova 2017), Trudno z miłości się podnieść (Prószyński Media, 2019) – będąca rozmową z Patrycją Pustkowiak.

Rok 2020 przyniósł wydanie Wenecji. Miasta, któremu się powodzi (Wydawnictwo Wielka Litera) oraz Faworytów (Wydawnictwo Znak Literanova 2020). Natomiast w 2021 roku pojawiła się Mistrzyni. Powieść inspirowana życiem Lucyny Ćwierczakiewiczowej (Wydawnictwo Znak Literanova 2021), a 2023 to czas Przeprawy (Wydawnictwo Znak Literanova).

Scenariusze filmowe

W twórczości Gretkowskiej nie brakuje również scenariuszy filmowych, z których szczególnie warto wymienić Szamankę z 1996 roku oraz serial telewizyjny Miasteczko.

Radio

Twórczość literacką autorka wzbogaciła także poprzez współpracę z radiemRMF FM, przy audycji „Świat na żółto i na niebiesko”.

---

Oceń: Manuela Gretkowska

---