Czółenka to monumentalne dzieło, które stanowi pierwszą wielkoskalową rzeźbę stworzoną przez wybitnego artystę Andrzeja Jocza w Łodzi. Proces twórczy tej niezwykłej pracy miał miejsce w latach 1978–1979, co czyni ją ważnym punktem w historii sztuki współczesnej w Polsce.
Warto zaznaczyć, że rzeźba ta jest uznawana za jeden z pionierskich przykładów zastosowania innowacyjnej technologii epoksydu, który został użyty w połączeniu z solidną konstrukcją stalową. Taki związek materiałów nie tylko podkreśla nowatorskie podejście artysty, ale także znacząco wpływa na estetykę obiektu oraz jego trwałość.
Historia
Początkowo monument był prezentowany w miejscu, gdzie krzyżowały się aleje Włókniarzy oraz Mickiewicza. Swoje pierwsze dni jako element miejskiej architektury spędził tam od 17 października 1979 do 13 września 1995 roku. Była to lokalizacja przygotowana specjalnie z myślą o nim.
Jednakże, z powodu konieczności prowadzenia prac związanych z infrastrukturą miejską, niezbędne okazało się usunięcie tego dzieła. Rzeźba została zdemontowana i do września 1997 roku była przechowywana w magazynach Zakładu Wodociągów i Kanalizacji.
Na nową lokalizację rzeźba uplasowała się 10 września 1997 roku, zasiedlając przedpole dworca Łódź Kaliska, gdzie do dziś można ją podziwiać.
Architektura
Rzeźba ta nawiązuje do bogatych tradycji włókienniczych, które mają swoje korzenie w historii miasta. Przedstawia trzy wysokie na 7,5 metra czółenka, które są kluczowym elementem krosna tkackiego. Stworzona przez Jocz, dzieło to wykazuje nowatorskie podejście, gdyż zostało wykonane w pionierskiej technice. Artysta użył stalowego szkieletu, pokrytego siatką i wzbogaconego gipsem, aby następnie zabezpieczyć całość laminatem z włókna szklanego oraz żywicą epoksydową, a także wypełniaczami mineralnymi. Dzięki zastosowanym materiałom, rzeźba ta pomimo niekorzystnych warunków atmosferycznych, przetrwała w doskonałej kondycji przez długie lata.
W swoich awangardowych kompozycjach, Jocz uwiecznia ideę rzeźby autonomicznej, która mimo swojej niezależności od natury, emanuje charakterem biologicznym. Jego monumentalne dzieła stały się integralnym elementem krajobrazu miejskiego Łodzi. Połączenie cielesności, techniki oraz seksualności stanowi tu kluczową inspirację, co doskonale odzwierciedlają zarówno ażury, jak i sygnatury charakterystyczne dla jego twórczości.
Rzeźba, która wywołuje silne erotyczne skojarzenia u wielu obserwatorów, zamyka w sobie wariację na temat czółenka tkackiego. Asystentem profesora podczas pracy nad realizacją „Czółenek” był Zdzisław Zabłocki.
Inne rzeźby
- 1975 – Całoroczny Zegar Słoneczny w Łodzi,
- 1979 – Rzeźba „Czółenka” przed dworcem kolejowym Łódź Kaliska,
- 1988 – Rzeźba „Autonomizm II” w Pabianicach przy ulicach Zamkowej i Partyzanckiej,
- 1992 – Rzeźba „Dzianina” (zwana także „Pomnikiem sera”) przy ulicach Rokicińskiej i Puszkina w Łodzi,
- Rzeźba „Autonomizm X – Dziurawiec” na Retkini (Piaski) w Łodzi,
- „Autonomizm IX – Salonowiec” w Orońsku.
Przypisy
- a b c d e f g h MariaM. Nowakowska MariaM., Andrzej Jocz. Łódzki szlak rzeźby. [dostęp 14.06.2023 r.]
- „Dzianina”, „Czółenka”, „Paragraf”. Łódzkie rzeźby Andrzeja Jocza [ZDJĘCIA] [online], Urząd Miasta Łodzi, 22.01.2022 r. [dostęp 14.06.2023 r.]
- Andrzej Jocz – Ocalić od zapomnienia | Kalejdoskop kulturalny regionu łódzkiego, e-kalejdoskop.pl [dostęp 14.06.2023 r.] [zarchiwizowane 06.11.2021 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Rzeźby":
Galeria Wielkich Łodzian | Popiersie Juliana Tuwima w Łodzi | Dupa Tuwima (rzeźba) | Bociany (rzeźba) | Łódź Bajkowa | Unicorn; a Place for Stars | Mural przy Piotrkowskiej | Fresk „Łódź w pigułce” | Morela RetkińskaOceń: Czółenka (rzeźba)