Łódź Bajkowa


Projekt Łódź Bajkowa to unikalna inicjatywa, która ma na celu stworzenie rodzinnego szlaku turystycznego, prowadzącego przez urokliwe zakątki miasta Łodzi. Szlak ten odnosi się do uroczych, małych pomników, które przedstawiają postacie z popularnych seriali dla dzieci oraz filmów, produkowanych przez Studia Małych Form Filmowych Se-ma-for. Celem projektu jest finalne zrealizowanie 17 rzeźb, odlanych z brązu, które staną się trwałym elementem krajobrazu Łodzi.

W latach 2009–2018, na trasie "Łodzi Bajkowej", udało się zrealizować już dziesięć z planowanych pomników. Oprócz rzeźb, projekt wzbogacono również o lokalną monetę o nazwie „Łódka”, na której widnieją podobizny wybranych bajkowych bohaterów. Głównym zamierzeniem tej propozycji jest promocja Łodzi jako miasta o bogatej historii filmowej, a szczególnie wyróżnienie dorobku łódzkiej animacji.

Warto zaznaczyć, że rzeźby są umieszczane w miejscach szczególnie chętnie odwiedzanych przez turystów, a ich lokalizacja jest ściśle powiązana z łódzkim przemysłem filmowym. Pierwsze osiem pomników wybudowano w latach 2009–2013, a finansowanie pochodziło z budżetu Urzędu Miasta Łodzi. Co więcej, na cztery ostatnie pomniki miasto uzyskało wsparcie finansowe z Unii Europejskiej.

Dofinansowanie to zostało przyznane w wyniku konkursu w ramach „Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007–2013”. Wartość tego wsparcia wyniosła prawie 517 tys. zł, podczas gdy całkowity koszt budowy czterech pomników w latach 2012-2013 zamknął się w sumie 608 tys. zł. Odsłonięcie dziewiątej rzeźby miało miejsce dopiero we wrześniu 2015 roku, a jej realizacja była możliwa dzięki wsparciu inwestora prywatnego, co stanowi pierwszą taką sytuację na szlaku "Łodzi Bajkowej".

Dotychczas postawione pomniki

1. Pomnik Misia Uszatka

Nazwa rzeźby:

„Pomnik Misia Uszatka”

data odsłonięcia:

24 października 2009, w trakcie Święta Misia

miejsce:

ul. Piotrkowska 87, przed Centrum Informacji Turystycznej w Łodzi oraz Biurem Promocji, Turystyki i Współpracy z Zagranicą Urzędu Miasta Łodzi 51°45′58,5″N 19°27′24,5″E/51,766250 19,456806

twórcy:

  • rzeźba: Magdalena Walczak i Marcin Mielczarek
  • projekt plastyczny postaci: Zbigniew Rychlicki

Miś Uszatek ukazany jest jako turysta, nosi plecak i w lewej łapce trzyma mapę miasta. Jego wysokość wynosi niecały metr, a waga to 60 kg. Odsłonięcie miało miejsce pod hasłem „Łódź MIŚię podoba”. Tekst ten również znajdował się na okładce mapy, którą trzymał Miś.

Uroczystości odsłonięcia przewodniczył Wiceprezydent Miasta Łodzi, Włodzimierz Tomaszewski.

Na początku stycznia 2010 Uszatek stracił lewą łapkę, prawdopodobnie w wyniku kolizji z pługiem śnieżnym. Łapka została odnaleziona, a pomnik naprawiony. Przez pewien czas Miś znajdował się w witrynie Centrum Informacji Turystycznej. 16 maja 2010, podczas Święta Łodzi, pomnik został ponownie odsłonięty na ul. Piotrkowskiej. W uroczystości uczestniczyła Wiceprezydent Miasta Łodzi, Wiesława Zewald.

4 listopada 2013, z powodu remontu ulicy Piotrkowskiej, pomnik został zdemontowany i przeniesiony do Centrum Informacji Turystycznej. 13 listopada 2013 wrócił na witrynę CIT, a 20 maja 2014 pomnik powrócił na swoje pierwotne miejsce, co zostało uczczone uroczystym odsłonięciem. Do tego momentu figura misia została wyczyszczona, wypatynowana oraz otrzymała nowy nosek.

Pomnik ten, wzniesiony ku czci popularnej postaci z bajek, jest nie tylko dziełem rzeźbiarskim. Przedstawia Misia Uszatka jako turystę z plecakim i mapą. Jego odsłonięcie miało miejsce w październiku 2009 roku podczas Święta Misia, co podkreśla lokalne zafascynowanie tym bohaterem.

2. Pomnik małego pingwina Pik-Poka

Tytuł rzeźby:

„Rzeźba Małego Pingwina Pik-Poka”

Data odsłonięcia:

23 września 2010; była to równocześnie inauguracja pierwszej edycji Se-ma-for Film Festival

Lokalizacja:

al. Unii Lubelskiej 4, przed kąpieliskiem Fala51°45′53″N 19°25′17″E/51,764722 19,421389

Autorzy:

  • Rzeźba: Magdalena Walczak i Marcin Mielczarek
  • Projekt plastyczny postaci: Tadeusz Wilkosz

Rzeźba przedstawia pingwina Pik-Poka unoszącego się na fali. Odlew osiąga wysokość 1,05 m w najwyższym punkcie.

W odsłonięciu uczestniczyli m.in. Tadeusz Wilkosz (scenarzysta serialu Mały pingwin Pik-Pok) oraz Joanna Stasiewicz (narratorka, głos Pik-Poka).

Ten pomnik odsłonięty we wrześniu 2010 roku, jest częścią inauguracji Se-ma-for Film Festival. Przedstawia młodego pingwina na fali, co doskonale oddaje jego charakterek w serialu.

3. Pomnik kota Filemona i Bonifacego

Nazwa rzeźby:

„Dziwny Świat Kota Filemona i Bonifacego”

Data odsłonięcia:

1 czerwca 2011, w Dzień Dziecka

Miejsce:

pl. Zwycięstwa 1, przed Muzeum Kinematografii, 51°45′34,5″N 19°28′26,5″E/51,759583 19,474028

Twórcy:

  • rzeźba: Magdalena Walczak i Marcin Mielczarek
  • projekty postaci: Ludwik Kronic

Czarny kot Bonifacy stoi obok kłębka wełny, również wykonanego z brązu. Biało-szary kot Filemon spogląda w dół z pobliskiego murku. Taki układ przedstawia odwrotną sytuację w porównaniu do bajki, gdzie zazwyczaj Bonifacy leżał na górze, a Filemon bawił się na dole.

Uroczystość odsłonięcia pomników odbyła się z udziałem Prezydent Miasta Łodzi, Hanny Zdanowskiej, oraz Wiceprezydent Agnieszki Nowak. W wydarzeniu uczestniczyli także Sławomir Grabowski, współautor scenariuszy o przygodach kota Filemona, oraz Aleksandra Kronic, wdowa po Ludwiku Kronicu.

Umiejscowiony przed Muzeum Kinematografii, ten pomnik z 2011 roku przedstawia kultowe postacie z bajki, zamieniając grzecznościowe zależności między nimi, co odzwierciedla ich dynamikę w znanej serii.

4. Pomnik bohaterów filmu Zaczarowany ołówek

Nazwa rzeźby:

„Rzeźba postaci z filmu Zaczarowany ołówek”

data odsłonięcia:

25 września 2011, w ramach drugiej edycji Se-ma-for Film Festival

miejsce:

ul. Traugutta 18, przed wejściem do Łódzkiego Domu Kultury 51°46′09,5″N 19°27′43,0″E/51,769306 19,461944

twórcy:

  • rzeźba: Magdalena Walczak oraz Marcin Mielczarek
  • projekty postaci: Karol Baraniecki

Rzeźba ukazuje głównych bohaterów bajki: chłopca Piotrka oraz jego psa. Dziecko rysuje zaczarowanym ołówkiem na ścianie Łódzkiego Domu Kultury – pies zdaje się wychodzić z jego rysunku (w serialu wszystko, co narysowano za pomocą tego ołówka, materializowało się). Na rysunku można również dostrzec postać krasnala, który w filmie przynosił Piotrusiowi nowe egzemplarze zaczarowanego ołówka.

W ceremonii odsłonięcia uczestniczyła m.in. Wiceprezydent Miasta Łodzi Agnieszka Nowak.

Wyrzeźbiony w 2011 roku, ten pomnik ukazuje Piotrka i jego psa przed Łódzkim Domem Kultury, oddając ich przygody oraz magię ołówka, który materializuje rysunki.

5. Pomnik Plastusia

tytuł rzeźby:

„Plastuś”

data odsłonięcia:

10 października 2012, podczas inauguracji trzeciej edycji Se-Ma-For Film Festival

lokalizacja:

park im. Henryka Sienkiewicza 51°45′53,32″N 19°27′53,60″E / 51,764811 19,464889

autorzy:

  • rzeźba: Marcin Mielczarek
  • projekt postaci: Adam Kilian

Pomnik ma wysokość około metra i waży kilka dziesiątek kilogramów. Plastuś trzyma w prawej ręce szkolny dzwonek, którym budził swoich przyjaciół z piórnika w serialu. Dzwonek ma prawdziwe, ruchome serce. Lewą rękę Plastuś opiera na swoim pamiętniku. Rzeźba umiejscowiona jest w pobliżu Szkoły Podstawowej nr 173 oraz placu zabaw w Parku im. Henryka Sienkiewicza, co nawiązuje do faktu, że Plastuś przeżywał swoje przygody na szkolnej ławce (piórnik z Plastusiem należał do Tosi – dziewczynki uczęszczającej do pierwszej klasy podstawówki).

W ceremonii odsłonięcia uczestniczyła m.in. Zofia Ołdak – reżyserka serialu Plastusiowy pamiętnik. Obecni byli również Wiceprezydent Miasta Łodzi Radosław Stępień oraz spadkobiercy praw autorskich do postaci Plastusia. Na czas wydarzenia rzeźba była częściowo otoczona drewnianą makietą szkolnego piórnika.

W listopadzie 2013 roku wandale oblali pomnik żrącą cieczą. W grudniu 2013 rzeźba została zdemontowana i przewieziona do renowacji. 21 marca 2014 roku, w pierwszym dniu kalendarzowej wiosny, pomnik został ponownie odsłonięty.

Ten pomnik, odsłonięty w 2012 roku, ilustruje przygody Plastusia, który trzyma swój szkolny dzwonek. Strategiczne umiejscowienie rzeźby sugeruje silny związek z edukacją i życiem szkolnym.

6. Pomnik trzech misiów

Tytuł rzeźby:

„Trzy Misie”

Data odsłonięcia:

25 listopada 2012 roku w Światowym Dniu Pluszowego Misia

Lokalizacja:

Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej (od strony ul. Milionowej) 51°44′45″N 19°27′51″E/51,745833 19,464167

Autorzy:

  • rzeźba: Marcin Mielczarek
  • projekty plastyczne postaci: Tadeusz Wilkosz

Patrząc na rzeźbę z przodu, na szczycie małego kamienia narzutowego stoją kolejno od lewej: Misia, Bartek oraz Kuba.

W ceremonii odsłonięcia rzeźby uczestniczyli m.in. Tadeusz Wilkosz (reżyser i scenograf serialu) oraz Prezydent Miasta Łodzi, Hanna Zdanowska.

Wzniesiony w 2012 roku, ten pomnik oddaje hołd pluszowym misiom w Dzień Pluszowego Misia, co czyni go specjalnym miejscem dla wszystkich miłośników tego symbolu dzieciństwa.

7. Pomnik wróbla Ćwirka

Tytuł rzeźby:

„Wróbelek Ćwirek”

Data odsłonięcia:

21 marca 2013, pierwszy dzień kalendarzowej wiosny (dzień po Światowym Dniu Wróbla)

Lokalizacja:

al. Piłsudskiego 61, w Parku Źródliska, przed wejściem do Palmiarni Łódzkiej 51°45′37,25″N 19°28′48,45″E/51,760347 19,480125

Autorzy:

  • Rzeźba: Marcin Mielczarek
  • Projekt plastyczny postaci: Ireneusz Czesny i Jerzy Stępień

Rzeźba ma wysokość jednego metra, z czego wróbelek ma 30 cm. Odlew waży 65 kg i jest wzmocniony konstrukcją ze stali kwasoodpornej. Ćwirek siedzi na gnieździe zbudowanym w rozwidleniu gałęzi małego drzewka. Pomnik przedstawia inną sytuację niż w serialu, gdzie ptaszek miał swoje „mieszkanie” na „dolnym piętrze” bocianiego gniazda. Kształt oraz umiejscowienie gniazda, w przeciwieństwie do tego z serialu, nie są typowe dla schronień wróbli zwyczajnych.

W ceremonii odsłonięcia brał udział m.in. Sławomir Grabowski (współautor scenariusza) oraz Wiceprezydent Miasta Łodzi Radosław Stępień.

24 października 2014 roku górna część rzeźby (gniazdo z ptakiem) została odcięta i skradziona. Sprawca sprzedał ją w skupie metali kolorowych, gdzie 27 października została odnaleziona przez łódzką policję. Następnego dnia (28 października) zatrzymano podejrzanego o kradzież. Okazało się, że figurka Ćwirka była dodatkowo przecięta na wysokości złączenia grzbietu z kuprem. Głowa wróbla wymagała również renowacji. Część elementów rzeźby musiała być odlana na nowo. Naprawa kosztowała około osiem tysięcy złotych. Pomnik powrócił na swoje miejsce po dwóch miesiącach, 23 grudnia 2014 roku.

Odsłonięty w marcu 2013 roku, ten pomnik uświetnia figurę Ćwirka w parku, przyciągając uwagę zarówno dzieci, jak i dorosłych poprzez unikalne przedstawienie tej postaci.

8. Pomnik Maurycego i Hawranka

Nazwa rzeźby:

„Maurycy i Hawranek”

data odsłonięcia:

18 maja 2013

miejsce:

ul. Konstantynowska 8/10, przed wejściem do Miejskiego Ogrodu Zoologicznego 51°45′49″N 19°24′43″E / 51,763611 19,411944

twórcy:

  • rzeźba: Marcin Mielczarek;
  • projekt plastyczny postaci: Marian Kiełbaszczak

Wysokość rzeźby wynosi 1 metr. Uśmiechnięty Maurycy wykonuje prawą ręką gest powitalny w stronę odwiedzających ogród zoologiczny dzieci. Zza jego lewego ramienia wychyla się Hawranek.

W ceremonii odsłonięcia uczestniczyli twórcy filmu oraz m.in. Wiceprezydent Miasta Łodzi, Agnieszka Nowak.

Ten rzeźba z 2013 roku, osoby uśmiechniętego Maurycego i jego towarzysza, dostępna jest przy Miejskim Ogrodzie Zoologicznym i stanowi miły widok dla zwiedzających.

9. Pomnik Ferdynanda Wspaniałego

Tytuł rzeźby:

„Ferdynand Wspaniały”

Data odsłonięcia:

17 września 2015

Lokalizacja:

al. Józefa Piłsudskiego 15/23, przed głównym wejściem do Galerii Łódzkiej, na rogu al. Piłsudskiego i ul. Henryka Sienkiewicza (51°45′33,95″N, 19°27′49,00″E) / 51,759431 19,463611

Autorzy:

  • Rzeźba: Magdalena Walczak i Marcin Mielczarek
  • Projekt postaci: Kazimierz Mikulski i Jerzy Jeleński

Rzeźba mierzy 1,5 metra wysokości i waży 64 kg. Ferdynand, ubrany w elegancki garnitur, buty i melonik, ma ludzkie ciało, z wyjątkiem psią głowy z czarnym noskiem i łatką na lewym uchu. Bohater z dostojnym wyrazem pyska stoi w lekkim rozkroku, wsparty dłońmi na parasolu.

To pierwszy pomnik na szlaku „Łodzi Bajkowej”, sfinansowany przez prywatnego inwestora. Rzeźbę zrealizowała Galeria Łódzka. W uroczystości odsłonięcia uczestniczyli między innymi Wiceprezydent Miasta Łodzi Krzysztof Piątkowski oraz rodzina Ludwika Jerzego Kerna – syn Krzysztof z żoną i dwiema wnuczkami.

Pomnik odsłonięty w 2015 roku, będący pierwszym na szlaku Łodzi Bajkowej, przyciąga uwagę swoją szczegółowością i nietypowym kształtem, łącząc elementy ludzkie i zwierzęce.

10. Pomnik Misia Colargola

nazwa rzeźby:

„Miś Colargol”

data odsłonięcia:

18 października 2018

tymczasowa lokalizacja:

skwer z placem zabaw przy skrzyżowaniu ulic H. Sienkiewicza i R. Traugutta (51°46′07,352″N 19°27′38,185″E / 51,768709 19,460607)

docelowa lokalizacja:

okolice dworca Łódź Fabryczna

autorzy:

  • rzeźba: Magdalena Walczak i Marcin Mielczarek
  • projekt postaci: Tadeusz Wilkosz

Colargol, zgodnie z fabułą serii, ukazany jest jako podróżnik. Charakteryzuje się niebieskimi oczami, pod szyją ma charakterystyczną niebieską wstążeczkę, a w lewej łapce trzyma swoją „cudowną walizkę”. Stojąc na globusie, wydaje się, że utrzymuje równowagę, wyciągając prawą łapkę w bok. Rzeźba obecnie znajduje się tymczasowo na skwerze obok woonerfu przy ul. Traugutta. Po zakończeniu prac budowlanych na dworcu Łódź Fabryczna, planowane jest przeniesienie jej w jego okolice.

Na ceremonii odsłonięcia obecni byli m.in. Prezydent Miasta Łodzi Hanna Zdanowska oraz Tadeusz Wilkosz – scenarzysta i scenograf serialu Przygody Misia Colargola. Wydarzenie zbiegło się z eskalacją wieloletnich problemów finansowych wytwórni Se-ma-for. Zaledwie kilka dni wcześniej, 12 października 2018 roku, komornik zajął część zbiorów przechowywanych w siedzibie Muzeum Animacji Se-ma-for, w tym figury takie jak Uszatek, Colargol oraz postacie z filmu Piotruś i Wilk.

Ostatni z wymienionych pomników, odsłonięty w 2018 roku, pokazuje postać Misia Colargola z jego walizką, co symbolizuje przygody i podróże, które stały się jego znakiem rozpoznawczym.

Pomniki planowane

W planach na przyszłość pojawiły się propozycje utworzenia pamiętnych pomników, które będą hołdem dla bohaterów znanych z różnych produkcji. Lista tych planowanych pomników obejmowała:

  • serialu Kasztaniaki,
  • serialu Kolorowy świat Pacyka,
  • serialu Mordziaki,
  • serialu Opowiadania Muminków,
  • filmu Piotruś i wilk,
  • serialu W krainie czarnoksiężnika Oza,
  • serialu Parauszek i przyjaciele.

W 2023 roku, wśród wielu projektów zgłoszonych do Łódzkiego Budżetu Obywatelskiego 2023/2024, znalazła się wyjątkowa propozycja dotycząca stworzenia przed Ogrodem Botanicznym trzech rzeźb z brązu. Rzeźby te miałyby przedstawiać postaci muminków: rodziców z ich dzieckiem.

Dukat „Łódka”

Rozpoczęcie dystrybucji dukata „Łódka”, który przedstawia postać Misia Uszatka oraz jego przyjaciół, miało miejsce równocześnie z ceremoniałem odsłonięcia pomnika tego popularnego bohatera. Od momentu inauguracji, pieniądze te stały się nieodłącznym elementem łódzkiego krajobrazu.

A co ciekawe, na rynku zadebiutowały również monety z wizerunkiem pingwina Pik-Poka, które weszły do obiegu 15 października 2010 roku, co miało miejsce nieco ponad trzy tygodnie po odsłonięciu pomnika tej postaci. Z pewnością stanowi to interesujący kontekst dla miłośników kolekcjonowania monet oraz zwolenników bajkowego świata Misia Uszatka.

Warto również zwrócić uwagę na fakt, że przedmiotowy dukat oraz jego różne warianty są zazwyczaj szczególnie doceniane przez kolekcjonerów i mogą stanowić cenny dodatek do każdej kolekcji. Dalsze szczegóły związane z tą monetą można znaleźć w innym, osobnym artykule, który samodzielnie omawia temat dukata „Łódka”.

Powstanie projektu

Na początku prezydent studia Se-ma-for, Zbigniew Żmudzki, zainicjował starania mające na celu odsłonięcie gwiazdy Misia Uszatka w Alei Gwiazd przy ul. Piotrkowskiej w Łodzi. Niestety, jego wnioski napotkały opór ze strony ówczesnej kapituły, która odrzuciła tę sugestię. Przewodniczący kapituły, Jan Machulski, miał wskazać, że alokowanie funduszy na „jakiegoś misia” jest niezasadne w obliczu braku środków na gwiazdę Romana Wilhelmiego.

Reakcją na tę sytuację były starania o postawienie w mieście niewielkiego pomnika Uszatka. Akcję zainicjowało Radio Łódź, a dzieci z Szkoły Podstawowej nr 70 im. Stanisława Wyspiańskiego w Łodzi napisały do ówczesnego Prezydenta Miasta Łodzi z prośbą o zgodę na realizację pomysłu. Prezydent Jerzy Kropiwnicki wyraził zgodę, jednak zasugerował, aby pomnik miał formę fontanny. W 2007 roku na zlecenie urzędników powstał projekt fontanny, na której miały znajdować się postaci Misia Uszatka oraz jego przyjaciół: Prosiaczka, Zajączka i psa Kruczka. Autorami koncepcji byli rzeźbiarze Magdalena Walczak oraz Marcin Mielczarek, a także architekt Radosław Kurzyp.

Po pewnym czasie odbył się plebiscyt, w którym lokalizację fontanny wybrali słuchacze Radia Łódź oraz czytelnicy Echa Miasta. Ostatecznie na prowadzenie wysunął się pasaż Józewskiego przy ulicy Piotrkowskiej. Jednak, wobec sprzeciwu mieszkańców pobliskich bloków, zaczęto wspólnie z Urzędem Miasta poszukiwać alternatywnego miejsca. Piotr Trzankowski z Biura Promocji Urzędu Miasta Łodzi zaproponował nowatorski projekt utworzenia szlaku Łodzi Bajkowej, wzorując się na wrocławskich krasnalach, które stały się atrakcją turystyczną.

Przypisy

  1. Łódzki Budżet Obywatelski 2023/2024 : Szczegóły projektu : ID L070. Urząd Miasta Łodzi. [dostęp 30.10.2023 r.]
  2. Karolina Brózda: Szlak Łodzi Bajkowej może się powiększyć. Te postaci znają i uwielbiają wszyscy łodzianie!. [w:] tuLodz.pl [on-line]. TuŁódź Sp. z o.o., 19.10.2023 r. [dostęp 30.10.2023 r.]
  3. Justyna Janaszczyk: Pomnik Muminków, czyli jeden z projektów zgłoszonych do Budżetu Obywatelskiego. TVP Łódź (lodz.tvp.pl) / Telewizja Polska SA, 17.10.2023 r. [dostęp 30.10.2023 r.]
  4. Matylda Witkowska: Rozpoczęło się głosowanie na zadania budżetu obywatelskiego Łodzi na rok 2024. Co można wybrać?. [w:] Dziennik Łódzki [on-line]. Polska Press sp. z.o.o, 03.10.2023 r. [dostęp 30.10.2023 r.]
  5. Jarosław Płuciennik: Muminek jest łódzki. Więc głosujcie na tolerancyjny świat Muminków. [w:] lodz.wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 09.10.2023 r. [dostęp 30.10.2023 r.]
  6. Blanka Rogowska, Karol Sakosik: Miś Uszatek i Colargol w rękach komornika. Co się dzieje w Se-ma-forze?. [w:] Gazeta.pl [on-line]. Agora SA, 16.10.2018 r. [dostęp 20.10.2018 r.]
  7. Matylda Witkowska: Komornik w Muzeum Animacji Se-Ma-For w Łodzi. Zabrał Misia Uszatka. [w:] Dziennik Łódzki [on-line]. Polska Press sp. z.o.o, 15.10.2018 r. [dostęp 22.10.2018 r.]
  8. Maciej Trojanowski, Adam Owczarek: Komornik w łódzkim Se-Ma-Forze. Co dalej z bajkowymi zbiorami?. [w:] Dziennik Łódzki [on-line]. Radio Łódź, 13.10.2018 r. [dostęp 22.10.2018 r.]
  9. a b c d e f g h Piotr Jach. Miś Colargol na szlaku Bajkowej Łodzi. „Express Ilustrowany”. Nr 244/2018, 19.10.2018 r.
  10. a b c d e f g h izj: Ferdynand Wspaniały stanął przed Galerią Łódzką. [w:] Express Ilustrowany [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 17.09.2015 r. [dostęp 18.09.2015 r.]
  11. a b c d e Rzeźby kotów Filemona i Bonifacego stanęły na bajkowym szlaku w Łodzi. Gazeta Prawna/PAP, 01.06.2011 r. [dostęp 19.10.2018 r.]
  12. Dzień Pluszowego Misia w Łodzi: odsłonięto kolejny bajkowy pomnik. [w:] naszemiasto.pl [on-line]. Polska Press sp. z.o.o., 25.11.2012 r. [dostęp 16.12.2015 r.]
  13. Agnieszka Adamiak - Gurdała: Łódź Bajkowa [wywiad ze Zbigniewem Żmudzkim]. Dzieci w Łodzi. [dostęp 28.07.2012 r.]
  14. a b c d e f Agnieszka Adamiak - Gurdała: Łódź Bajkowa [wywiad ze Zbigniewem Żmudzkim]. Dzieci w Łodzi. 28.07.2012 r.
  15. a b c d e f g h męck - Łódź Bajkowa: Od form przeszłych do rozwoju najnowszych. Dziennik Łódzki, 15.05.2014 r. [dostęp 16.05.2014 r.]
  16. Łódź Bajkowa. [w:] www.turystyczna.lodz.pl [on-line]. Biuro Promocji, Turystyki i Współpracy z Zagranicą Urzędu Miasta Łodzi. [dostęp 28.07.2012 r.]
  17. Rzeźba Plastusia stanęła w parku Sienkiewicza. [w:] naszemiasto.pl [on-line]. Polska Press sp. z.o.o., 10.10.2012 r. [dostęp 16.12.2015 r.]
  18. Matylda Witkowska: Łódź: Miś Uszatek wkrótce wróci na Piotrkowską. [w:] Dziennik Łódzki [on-line]. Polska Press sp. z.o.o, 28.03.2010 r. [dostęp 28.07.2012 r.]
  19. W Łodzi powstanie pomnik Misia Uszatka. MediaFM.net, 02.08.2007 r. [dostęp 28.07.2012 r.]
  20. Miś Uszatek nasika do fontanny?. [w:] gazeta.pl [on-line]. Agora SA, 29.03.2007 r. [dostęp 19.10.2018 r.]

Oceń: Łódź Bajkowa

Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:10