Szpital im. Józefa Babińskiego w Łodzi

---

Dzieje szpitala

Myśl o stworzeniu wyspecjalizowanego szpitala psychiatrycznego zyskała na znaczeniu wśród elit społecznych miasta Łodzi. Były one świadome szybko narastających problemów społecznych, takich jak zwiększająca się liczba osób z zaburzeniami psychicznymi, które pozostawały bez wsparcia ze strony władz rosyjskich. Inicjatywa dotycząca powstania przytułku dla umysłowo chorych została po raz pierwszy zgłoszona w 1885 roku przez dr Karola Ottona Jonschera na posiedzeniu Zarządu Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności. Po upływie ponad dekady, w kwietniu 1896 roku, działacz Reinhold Finstera wsparł tę inicjatywę, apelując o utworzenie przytułku dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

11 marca 1897 roku Zarząd ŁChTD postanowił przenieść najbardziej niespokojnych pacjentów, początkowo w liczbie 21, a później 40 osób, do oficyny przy domu schronienia dla biednych, który nosił nazwę „Res sacra miser” na ul. Dzielnej 52 ( dziś ul. Narutowicza 60 – Collegium Anatomicum). Chorymi opiekował się dr Henryk Bräutigam oraz jeden felczer, a dodatkowo zatrudniono 8 posługaczy i 2 osoby do nadzoru.

Ponieważ szybko wzrastała liczba pacjentów, a placówka nie mogła zaspokoić ich potrzeb, na wniosek dr Karola Jonchera oraz Edwarda Stegmanna, w 1898 roku powołano Komitet do zbierania funduszy na budowę nowego szpitala. W listopadzie 1899 roku nabyto parcelę w miejscowości Kochanówka, położoną około 8 km od łódzkiego centrum, gdzie pierwotnie planowano utworzenie nowej jednostki medycznej. Działania te wspierali miejscowi przemysłowcy oraz lekarze, w tym dr Karol Otton Jonscher, dr Adolf Tochtermann oraz Ignacy Poznański.

Oryginalny projekt budynku, skonstruowany na zasadzie pawilonowej, zaproponował Jan Mazurkiewicz, a przy otoczeniu szpitala znalazły się tereny zielone i parkowe. W dniu otwarcia, 17 września 1902 roku, do szpitala przyjęto 53 pacjentów z Przytułku dla Starców i Kalek w Łodzi. Ceremonia poświęcenia obiektu przez prałata zgierskiego Romana Rembielińskiego odbyła się 12 października 1902 roku. Pierwszym dyrektorem placówki został Jan Mazurkiewicz, a po nim funkcję tę sprawowali dr Witold Chodźko oraz dr Antoni Mikulski.

W kolejnych latach liczba pacjentów szybko rosła; w 1903 roku szpital przyjął 189 osób, a w 1904 roku było ich już 219. Obliczenia wskazywały na pilną potrzebę rozbudowy. W 1905 roku zbudowano trzeci pawilon, na 20 łóżek, finansowany częściowo z funduszy ŁChTD oraz dzięki wsparciu braci Geyerów. Z tego okresu pochodzi także wprowadzenie wewnętrznej sieci telefonicznej oraz połączenia z Łodzią.

Po zgonie Karola Jonschera w 1907 roku, w celu uhonorowania jego pamięci zbudowano nowy pawilon, który został oddany do użytku w grudniu 1908 roku, podnosząc liczbę łóżek do 180.

W ogólnym zarysie historii jednostki, w kolejnych latach istnienia szpitala, rodziły się nowatorstwa w podejściu do pacjentów. Zaczęto wprowadzać metody terapeutyczne, takie jak ergoterapia. Ponadto, od 1906 roku pacjenci w dobrym stanie zdrowia mogli mieszkać w domach okolicznych rolników, co gwarantowało stały nadzór lekarzy oraz pielęgniarek. Ośrodek ten był pionierski w polskiej psychiatrii, oferując innowacyjne rozwiązania oraz komfortowe warunki leczenia.

II wojna światowa

Okres II wojny światowej przyniósł tragiczne wydarzenia dla pacjentów w „Kochanówce”, gdyż szpital stał się sceną horrendalnych zbrodni w ramach akcji T4, mającej na celu eliminację osób uznawanych za niepełnosprawne. W lutym 1940 roku wprowadzono zakaz zwalniania pacjentów z placówki, a pierwsza „ewakuacja” miała miejsce w marcu tego samego roku. Ekipa SS wywoziła chorych w trzech ciężarówkach do pobliskich lasów, gdzie mieli zginąć.

Całkowita liczba ofiar w ramach akcji T4 w „Kochanówce” wyniosła 692 osoby. O śmierci pacjentów informowały powiązane zbrodnie, a szpital poniósł ogromne straty w sprzęcie oraz dokumentacji. W wyniku okupacji, życie psychiatryczne w placówce zostało poważnie dezorganizowane.

Okres powojenny

Po zakończeniu wojny, przez kilka miesięcy szpital stał się siedzibą radzieckiego szpitala wojskowego. 1 listopada 1945 roku została powołana Katedra i Klinika Psychiatryczna Uniwersytetu Łódzkiego, prowadzona przez prof. dr Eugeniusza Wilczkowskiego. Klinika ta funkcjonowała na terenie szpitala do 1985 roku, a w 1958 roku dyrektorem kliniki został prof. Stanisław Cwynar. W późniejszych latach, szpital przyjął imię Józefa Babińskiego oraz kontynuował rozbudowę.

Szpital dzisiaj

Obecnie, szpital funkcjonuje jako Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, dysponując ponad 600 łóżkami. W jego strukturze znajdują się pawilony psychiatryczne, psychogeriatryczne oraz dziecięce. Klinika Psychiatrii i Zaburzeń Nerwicowych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi wciąż prowadzi swoją działalność. W porównaniu z wcześniejszymi metodami leczenia, obecnie większy nacisk kładzie się na farmakoterapię oraz poprawę standardów pobytu pacjentów w przyjemniejszych warunkach.

---

Oceń: Szpital im. Józefa Babińskiego w Łodzi

---