Collegium Anatomicum w Łodzi

---

Historia

Historia Collegium Anatomicum w Łodzi sięga końca XIX wieku. Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności zostało założone w Łodzi w 1875 roku. Jego celem była pomoc najbiedniejszym mieszkańcom miasta. Po wielu latach działalności, Towarzystwo podpisało umowę z magistratem miejskim na zagospodarowanie działki przy ulicy Dzielnej 52 (dzisiaj znanej jako ul. prez. G. Narutowicza 60) w celu budowy przytułku.

Projekt budynku, który powstał w 1884 roku, był sygnowany przez Franciszka Chełmińskiego, jednak uznawany za twórcę projektu jest Otto Gehliga, który nie mógł się jednak podpisać pod dokumentem z powodu braku formalnego wykształcenia i uprawnień. Budowa przytułku miała miejsce w latach 1894–1896, z uroczystym otwarciem zaplanowanym na rok 1897.

Budynek był trzypiętrowy, wyposażony w gazowe oświetlenie, wodociąg, kuchnię oraz jadalnię. W obiekcie funkcjonowały również kaplice – zarówno ewangelicka, jak i katolicka. Warto zaznaczyć, że budynek pozostawał w rękach towarzystwa do 1939 roku, kiedy to został przejęty przez niemieckie władze okupacyjne. W czasie II wojny światowej w budynku urządzono schron, co doprowadziło do jego uszkodzenia.

Po zakończeniu wojny, w listopadzie 1945 roku, obiekt został przekazany w użytkowanie Uniwersytetowi Łódzkiemu. W 1950 roku wydziały związane z medycyną zostały wyłączone z uniwersytetu, tworząc tym samym Akademię Medyczną, która obecnie znana jest jako Uniwersytet Medyczny. To właśnie w tym budynku zorganizowano Collegium Anatomicum.

W 2015 roku w Collegium mieściły się katedry morfologii, patofizjologii, histologii oraz embrionologii. Ważnym elementem dydaktycznym jest również muzeum anatomiczne, które z racji specyfiki znajdujących się tam zbiorów, jest w zasadzie niedostępne dla osób postronnych; znajduje się ono w pokrytej historią dawnej kaplicy przytułku.

Architektura

Budowla o imponującej strukturze składa się z czterech kondygnacji, zrealizowanej na planie wydłużonego prostokąta. W części frontowej, czyli elewacji południowej, szczególnie wyraźnie wyróżniają się boczne ryzality, a w centralnej części umiejscowiono subtelnie zarysowany pseudoryzalit. zarówno wschodnia, jak i zachodnia elewacja są także zwieńczone zdobnymi pseudoryzalitami.

Charakter elewacji budynku jest zróżnicowany, a różnice te są widoczne na poszczególnych kondygnacjach, co podkreśla poziomą organizację budynku. Pierwsza kondygnacja wyróżnia się tym, że jest otynkowana i boniowana, z oknami pozbawionymi ozdobnych detali. Następna kondygnacja przyciąga uwagę dwoma kolorami – łączy elementy otynkowane z czerwoną cegłą, która ma zróżnicowane faktury. Dwie wyższe kondygnacje pokryte są cegłą, a okna trzeciej kondygnacji zdobią łuki arkadowe, co nadaje im eleganckiego wyglądu.

Warto zauważyć, że czwarta kondygnacja jest wyposażona w okna w formie neoromańskich biforiów. Główne wejście budynku umiejscowione w centralnej części ryzalitu, ozdobione jest neoromańskim portalem oraz rozetą, co nadaje mu monumentalnego charakteru. Nad wejściem umieszczono łacińską maksymę „Res sacra miser” (Miłosierdzie rzeczą świętą), która później została zastąpiona innym napisem: „Collegium Anatomicum”.

---

Oceń: Collegium Anatomicum w Łodzi

---