Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi

Ulice i place

Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi to ważna arteria miejska, która ma długość 2900 metrów. Dedykowana jest ona osobie Gabriela Narutowicza, pierwszego prezydenta Polski, a jej przebieg łączy kluczowe punkty w mieście.

Ta ulica łączy ulicę Piotrkowską z ulicą Konstytucyjną, co czyni ją istotnym elementem komunikacyjnym w Łodzi. Długość ulicy oraz jej położenie sprawiają, że jest to miejsce o znacznym ruchu pieszym i drogowym, a także atrakcyjne dla mieszkańców oraz turystów odwiedzających miasto.

Historia

W roku 1821, Rajmund Rembieliński, pełniący funkcję Prezesa Komisji Województwa Mazowieckiego, rozpoczął prace zmierzające do stworzenia osady fabrycznej. Nowo założona osada, znana jako Nowe Miasto, zrealizowana została w latach 1821–1823 i zlokalizowana była na południe od istniejącego „starego” obszaru wiejskiej Łodzi, czyli ziem Starego Miasta. W 1823 roku zapadła decyzja o rozszerzeniu terytorium przeznaczonego na działalność rzemieślniczą.

W konsekwencji, w latach 1824–1828, na terenach miejskich oraz rządowych, powstała kolejna osada przemysłowa, skupiająca się głównie na osiedleniu tkaczy lnu i bawełny, która otrzymała nazwę Łódka. Równocześnie z podziałem gruntów oraz regulacją ulicy Piotrkowskiej, wyznaczono siedem jej przecznic, w tym ulicę, która dziś nosi nazwę Narutowicza.

Od co najmniej 1830 roku ulica ta była znana jako Dzielna, co wynikało z jej roli w rozdzielaniu Nowego Miasta od osady dla prządków, która znajdowała się dalej na południe (Łódki). W latach 1915–1918 używano także niemieckiej nazwy Bahnstrasse, natomiast od 1918 roku ponownie obowiązywała nazwa Dzielna. W 1924 roku nadano jej imię prezydenta Gabriela Narutowicza, lecz w latach 1940–1945, ulica została przemianowana na Schlageterstrasse, upamiętniając Alberta Schlagetera, członka nazistowskich bojówek, który został rozstrzelany w 1923 roku. Po zakończeniu II wojny światowej wrócono do nazwy Gabriela Narutowicza.

Od 1869 roku ul. Dzielną oświetlało 20 latarni gazowych, w 1913 roku ulicę zmodernizowano, montując lampy elektryczne. W latach 1916–1917 na jej nawierzchni ułożono bruk drewniany, a w 1931 roku odcinek od ul. Piotrkowskiej do ul. Skwerowej (dziś – ul. POW) stał się aleją spacerową, zabraniając ruchu pojazdów, wozów i ciężarówek. Do 1938 roku wszystkie kamienice zostały podłączone do kanalizacji. Po wojnie, na odcinku między ul. Piotrkowską a Kilińskiego, miały miejsce rozbiórki historycznych budynków południowej pierzei ulicy Narutowicza.

Ważniejsze obiekty

Zabytki

Na ulicy prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi znajduje się wiele interesujących obiektów, które przyciągają zarówno turystów, jak i mieszkańców. Do najważniejszych z nich zalicza się:

Inne

Ulica Narutowicza to także miejsce, gdzie można znaleźć różnorodne instytucje i pomniki. Warto zwrócić uwagę na:

Obecnie nieistniejące

Warto także wspomnieć o obiektach, które kiedyś istniały na tej ulicy, a dzisiaj ich nie ma. Do takich lokalizacji należą:

  • synagoga Eliasza Łódzkiego, ul. Dzielna 29,
  • synagoga Józefa Nelkina,
  • synagoga Szmula Ledermana i Arona Fridricha.

Przypisy

  1. Narutowicza Gabriela. [w:] Baza: Ulice Łodzi [on-line]. WiMBP w Łodzi. [dostęp 15.11.2020 r.]
  2. Dariusz Kędzierski: Ulice Łodzi. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2009, s. 85.
  3. Janik i in. 2012, s. 39.
  4. Rynkowska 1970, s. 7.
  5. Rynkowska 1970, s. 6.

Oceń: Ulica prez. Gabriela Narutowicza w Łodzi

★★★★★
Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:22