Willa Gustawa Schreera

---

Historia

„Gustaw Adolf Schreer w 1888 roku nabył działkę położoną przy ówczesnej ulicy Dzielnej, dokonując zakupu od Michała Kona i Bernarda Birencwela za sumę 6 tysięcy rubli. Po dokonaniu tego zakupu, zwrócił się do władz Piotrkowa Trybunalskiego o zgodę na realizację inwestycji, która obejmowała budowę dwupiętrowej przędzalni, magazynu wełny, stajni, kantoru oraz kotłowni, w której miał się znaleźć komin.

Willa została zrealizowana pięć lat później – prace budowlane rozpoczęto w 1893 roku, a zakończono w roku następnym. Faktem potwierdzającym datę budowy jest napis „SALVE 1894”, który został wkomponowany w posadzkę budynku, a w języku łacińskim oznacza „Witaj, bądź pozdrowiony”.

Budynek ten został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/269 z dnia 19.11.1997, co podkreśla jego historyczne znaczenie oraz wartość architektoniczną.

Opis architektoniczno-artystyczny

W 1893 roku Gustaw Schreer uzyskał zezwolenie na budowę jednopiętrowego mieszkania, które obejmowało również oficynę. Projekt architektoniczny tego obiektu stworzył Gustaw Landau – Gutenteger, jeden z czołowych architektów działających na ziemiach polskich w tamtym okresie. Budynek został zaplanowany w kształcie litery L, co wpływa na jego charakterystyczny wygląd.

Nie można nie zauważyć, że budowla jest doskonałym przykładem stylu neorenesansowego, w którym wyraźnie zaznaczają się pewne cechy stylistyczne. W partii parterowej umieszczono efektowne boniowania, a na piętrze bogaty program dekoracyjny. Fasada budynku, zwłaszcza w okolicy okien na I piętrze, została ozdobiona wieloma ornamentalnymi detalami przedstawiającymi rozetki, palmy oraz stylizowane kobiece głowy, jak również głowice korynckie.

Balkon, który znajduje się na I piętrze, wspierają wyrafinowane wsporniki w formie spływów wolutowych. Ich zakończenia zdobią majestatyczne głowy lwów, co dodaje całości niepowtarzalnego uroku i charakteru.

Własność

Na początku, budowla ta należała do jednego z łódzkich fabrykantów, Juliusza Gustawa Adolfa Ferdynanda Schreera. Niestety, niewiele wiadomo o życiu właściciela. Jego małżonka, Gertruda Małgorzata z Bennichów, powszechnie znana jako Berta, dała mu trzech synów.

Gustaw, bo pod taką formą swego imienia był znany, zarządzał niciarnią parową oraz przędzalnią wełny, korzystając z andyjskiego wigonia. Poza działalnością przemysłową, pełnił również zaszczytną rolę sędziego handlowego. Wspólnie z innymi przedsiębiorcami z Łodzi był pomysłodawcą utworzenia Łódzkiego Automobil-Klubu. W swojej manufakturze, w roku 1894, zatrudniał blisko 60 pracowników, a ich liczba systematycznie rosła. Gustaw Schreer zmarł w 1920 roku, po czym pałac stał się domem dla jego wdowy, Berty, a także syna Joachima, który kontynuował prowadzenie rodzinnego biznesu po zmarłym ojcu.

Po zakończeniu II wojny światowej, willa znalazła się w rękach Zakładów Remontu Maszyn Przemysłu Włókienniczego. Ta zmiana właścicielska oznaczała znaczące przekształcenia w jej wnętrzach – na poddaszu zrealizowano mieszkania dla pracowników, a w jednym z głównych salonów przekształcono przestrzeń w świetlicę. Kolejnym gospodarzem nieruchomości było Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, które ustanowiło tu swoją siedzibę. Po 1989 roku powstał także ośrodek Alliance Francaise, który współpracował z Uniwersytetem Łódzkim, oferując kursy języka francuskiego.

W 2013 roku, majątek został zakupiony przez prywatnego inwestora, który postanowił przywrócić dawny blask willi.

Remont

Poprzedni właściciele nie przykładała wystarczającej uwagi do zachowania zabytkowego charakteru willi. Prace remontowe były prowadzone w sposób niekonsekwentny; wiele pomieszczeń przeszło gruntowne przebudowy, a do tego rozszerzono okna na poddaszu. Wiele z tych prac było doraźnych, a jakość zastosowanych materiałów oraz sposób ich wykonania pozostawiały wiele do życzenia.

W 2013 roku doszło do zmiany właściciela, kiedy to prywatny inwestor nabył tę willę od miasta Łodzi i rozpoczął jej kompleksową renowację, która trwała przez dwa lata. Wszystkie prace budowlane zostały zrealizowane z dużą precyzją, zwracając szczególną uwagę na architektoniczne detale.

W efekcie, udało się w pełni zrekonstruować elewację budynku, a podwórze zostało pokryte oryginalną XIX-wieczną kostką brukową. Całość została również ogrodzona stylowym parkanem, a liczne nasadzenia, takie jak dęby kolumnowe i cyprysiki nutkajskie, wzbogacają otoczenie nieruchomości. Istotną poprawą było przywrócenie oryginalnych rozmiarów okien na poddaszu. Dzięki ich ponownemu zmniejszeniu, budynek odzyskał swoje pierwotne proporcje.

Wyzwanie stanowiły także prace konserwatorskie we wnętrzu budynku – długie lata zaniedbań oraz kradzieże spowodowały, że wnętrza znalazły się w stanie ruiny. W jednym z salonów uwagę przyciąga imitacja kominka z malowanym panneau, a także bogato zdobiona boazeria z przeszklonymi elementami, które pełnią funkcję szafek.

Renowację przeszedł również tzw. pokój berliński, gdzie zachował się beczkowo sklepiony sufit, ozdobiony bogatą sztukaterią w formie ornamentów roślinnych oraz rycerskich tarcz i hełmów. Ostatniego biegu, w pomieszczeniu tym znajduje się szafa przyścienna, która jest integralną częścią boazerii – między bogato rzeźbionymi, przeszklonymi szafkami pozostawiono miejsce na sofę, co sugeruje, że pomieszczenie pierwotnie służyło jako gabinet lub biblioteczka właściciela.

Hall na parterze oraz na pierwszym piętrze wyłożono płytkami z typowym dla końca XIX wieku wzorem. Klatka schodowa, która pierwotnie pozbawiona była jakiejkolwiek dekoracji, została wzbogacona stylizowanymi elementami w postaci płycin naściennych. Dodatkowo zainstalowano lampy, które odtworzono na podstawie zachowanej ikonografii.

Odrestaurowane wnętrza wzbogacono także o zabytkowe meble oraz różne elementy wyposażenia, jak np. żyrandole. Dzięki tym wszystkim staraniom, obecnie budynek pełni funkcję siedziby firmy Grupa Brokerska Quantum Sp. z o.o. oraz restauracji Quale.

Nominacje, wyróżnienia i nagrody

W 2016 roku, Willa Gustawa Schreera została uhonorowana tytułem laureata w prestiżowym Konkursie „Zabytek Dobrze Utrzymany”, organizowanym przez Fundację Ulicy Piotrkowskiej.

---

Oceń: Willa Gustawa Schreera

---