Willa Teodora Milscha

---

Historia

Wille w stylu neorenesansowym, zaprojektowaną przez Edwarda Kreuzberga w 1882 roku, stworzono dla znanego łódzkiego fabrykanta Teodora Milscha, który był jednym z pionierów przemysłowych w mieście. Teodor Milsch to postać, która zapisała się w historii Łodzi jako założyciel trzeciego browaru przemysłowego, po browarach braci Gehlig i rodzinie Anstadtów, powstałego w 1878 roku. Browar zlokalizowany był przy drugorzędnej, piaszczystej drodze, która prowadziła z centrum miasta do leśnych obszarów, pod numerem 53.

Ulica przy browarze zyskała swoją nazwę Milsza, na cześć fabrykanta, a nazwa ta obowiązywała do 1923 roku, kiedy to patronem ulicy stał się Mikołaj Kopernik. W pobliżu browaru Milsch zrealizował swoje kolejne przedsięwzięcie: stworzył pierwszy w Łodzi ogród rozrywkowy, który oferował mieszkańcom różnorodne formy plenerowej zabawy.

Na terenie ogrodu zbudowano ogród spacerowy, staw z łódkami, altany oraz muszlę koncertową, a także piętrową restaurację, nazwaną „Leśniczówką” (Waldschloesschen), która powstała około 1880 roku. Miejsce to służyło jako przestrzeń do organizowania różnorodnych imprez tanecznych i przedstawień. „Leśniczówka” była miejscem, w którym odbywały się koncerty oraz rozrywki, co znalazło odzwierciedlenie w literackim opisie Władysława Reymonta w jego powieści „Ziemia obiecana”. Po rewolucji 1905 budynek zmienił swoje przeznaczenie i został zamieniony na obiekt mieszkalny dla związków zawodowych, a po ich rozwiązaniu – dla władz rosyjskich.

W 1920 roku do willi zakwaterowano wiele osób, które uciekły z terenów Polski zajętych przez wojska bolszewickie. Niestety, „Leśniczówka” została rozebrana w latach 30. XX wieku. W sąsiedztwie browaru, rodzina Milschów wzniosła swoją willę. W 1908 roku budynek ten przeszedł w ręce Cechu Rzeźników i Wędliniarzy, który zlecił generalny remont.

W okresie PRL, cech utracił prawa do willi, a obiekt stał się własnością państwową, w której mieścił się dom kultury (klub „Karolek”), stołówka zakładów Harnama Rena-Kord, mających siedzibę przy ul. Łąkowej (obecnie w tym miejscu znajduje się hotel), oraz różnorodne restauracje, takie jak „Kometa” i „Kaprys”. W latach 80. XX wieku cech odzyskał wolność nad willą, a jej pomieszczenia zaczęły być wynajmowane również w celach gastronomicznych.

Dnia 17 grudnia 1982 roku, willa została wpisana do rejestru zabytków. Dodatkowo, w ogrodzie przy willi rośnie klon zwyczajny, który od 7 grudnia 2021 roku zyskał status pomnika przyrody, co podkreśla wartość tego miejsca.

Architektura

Willa Teodora Milscha wyróżnia się niezwykłą strukturą architektoniczną, która przyciąga wzrok każdego miłośnika architektury. Budynek ma rozczłonkowaną bryłę, co nadaje mu oryginalny charakter. W centralnej części obiektu znajduje się imponująca trzykondygnacyjna wieża, która stanowi kluczowy element całej kompozycji.

Nowoczesny styl willi znacząco podkreślają jego unikalne detale. Charakterystyczne dla tego obiektu są:

• boniowana elewacja,
• liczne gzymsy,
• otwory okienne podzielone przez półkolumienki z kapitelem jońskim.

Warto zwrócić uwagę na wyjątkowe drewniane werandy, które zostały starannie rzeźbione i zlokalizowane po bokach budynku, od strony ogrodu. Balkon, który wychodzi na ulicę Kopernika, wzbogacony jest o dekoracyjne wsporniki w formie wolut, a także znajdującą się nad oknem elegancką rzeźbę putta opartą na kartuszu z festonami.

---

Oceń: Willa Teodora Milscha

---