Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina to ważny ośrodek kultury, który został oficjalnie ustanowiony dzięki zarządzeniu Ministra Kultury i Sztuki w dniu 21 listopada 1949 roku.
Historia tego wyjątkowego miejsca sięga 1915 roku, kiedy to powstała Łódzka Orkiestra Symfoniczna, która stała się jego protoplastą. Dziś, jako instytucja kultury Samorządu Województwa Łódzkiego, Filharmonia Łódzka odgrywa istotną rolę w kulturalnym krajobrazie regionu.
Instytucja ta znajduje się pod pieczą Marszałka Województwa Łódzkiego, co świadczy o jej znaczeniu i wsparciu na poziomie rządowym. Warto zaznaczyć, że 20 marca 2019 roku, doszło do ważnej współpracy między instytucjami: minister kultury i dziedzictwa narodowego, prof. Piotr Gliński, oraz marszałek województwa łódzkiego, Grzegorz Schreiber, podpisali umowę dotycząca wspólnego prowadzenia tej instytucji.
Historia
Pierwsza edycja koncertu Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej miała miejsce 17 lutego 1915 roku, kiedy to wydarzenie odbyło się w Teatrze Wielkim, znajdującym się przy ul. Konstantynowskiej, obecnie znanej jako ul. Legionów 14-16. Jego założycielem oraz pierwszym dyrygentem był Tadeusz Mazurkiewicz. W początkowym składzie orkiestry znaleźli się m.in. Paweł Klecki, obiecujący skrzypek i przyszły dyrygent oraz Aleksander Tansman, kompozytor wyróżniający się w swoich czasach.
W pierwszych latach swojego istnienia, próby orkiestry były organizowane w lokalach żydowskiego Stowarzyszenia Śpiewaczego „Hazomir”, podczas gdy koncerty odbywały się zarówno w Teatrze Wielkim, jak i w Domu Koncertowym Vogla przy ul. Dzielnej 18 (teraz ul. Gabriela Narutowicza 20). Budynek, który z czasem stał się siedzibą, został wzniesiony w latach 1883-1887 według projektu architekta Otto Gehliga.
Po zakończeniu II wojny światowej instytucja przekształciła się w Miejską Filharmonię, a od 1949 roku funkcjonuje jako Państwowa Filharmonia w Łodzi. W 1984 roku przyjęła imię Artura Rubinsteina, a 4 czerwca 1948 roku udostępniono nowo odrestaurowany gmach przy ul. Narutowicza 20, w którym miały miejsce liczne ważne wydarzenia.
W latach 90. XX wieku, w wyniku złego stanu technicznego starego budynku, Filharmonia została przeniesiona do tymczasowej siedziby znajdującej się przy ul. Piotrkowskiej 243, w budynku sali koncertowej Łódzkiego Męskiego Towarzystwa Śpiewaczego. Dodatkowo, gościnnie koncerty były organizowane w Kościele Ewangelickim św. Mateusza.
10 grudnia 2004 roku miała miejsce inauguracja nowego gmachu Filharmonii, wzniesionego na miejscu starego, który uległ całkowitemu zniszczeniu. Zyskał on II nagrodę w konkursie „Budowa Roku 2004” oraz Nagrody SARP, przyznawanej za najlepszy obiekt architektoniczny stworzony ze środków publicznych w danym roku. Projektantem budynku był krakowski architekt Romuald Loegler, który inspirował się stylem Sali Koncertowej Ignacego Vogla z przełomu XIX i XX wieku. W obiekcie zainstalowane zostały panoramiczne windy, szklane ściany i eliptyczne klatki schodowe, a także wyposażono go w podziemny garaż. Sala koncertowa może pomieścić nieco ponad 650 osób, a kameralna, zlokalizowana pod ziemią, oferuje miejsce dla 120 widzów. Dla wykonawców przewidziano również pokoje hotelowe.
W dniach 13-21 lutego 2015 roku odbył się cykl koncertów z okazji stulecia Filharmonii, które dały możliwość zaprezentowania nowego instrumentu – organów, składających się z dwóch części: barokowej oraz romantycznej. Ten typ konstrukcji nie występuje w żadnej polskiej filharmonii. W ramach obchodów 100-lecia, Filharmonia została uhonorowana Złotym Medalem „Zasłużeni Kulturze Gloria Artis”, którego wręczenie miało miejsce 20 lutego 2015 roku w obecności przewodniczącej sejmowej komisji kultury, poseł Iwony Śledzińskiej-Katarasińskiej.
Na uroczystości 100-lecia, 13 lutego 2015 r. zorganizowano koncert, podczas którego wykonano monumentalne oratorium „Stworzenie świata” autorstwa Josepha Haydna. Dyrygent Kai Bumann, obdarzony zaszczytnym tytułem gościnnego dyrygenta, został uhonorowany Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Uroczystości jubileuszowe odbywały się pod patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, który wraz z małżonką wziął udział w uroczystym koncercie 17 lutego 2015 r.
W ciągu swojej działalności, koncerty w Filharmonii Łódzkiej prowadziły znane postacie takie jak Walerian Bierdiajew, Zdzisław Birnbaum, Tomasz Bugaj, Henryk Czyż, Grzegorz Fitelberg, Zdzisław Górzyński, Vladimir Kiradjiev, Jan Krenz, Andrzej Markowski, Emil Młynarski, Paweł Przytocki, Andrzej Straszyński, Zdzisław Szostak czy Michael Zilm.
Gościnnie występował także wybitny dyrygent Hermann Abendroth (1924), tancerka austriacka Rosalia Chladek, uczennica Emila Jaques’a-Dalcroze’a (1938), oraz pianista Artur Rubinstein.
Orkiestra Filharmonii Łódzkiej ma na swoim koncie liczne nagrania płytowe, w tym II Symfonię Karola Szymanowskiego, V Symfonię Ludwiga van Beethovena oraz dzieło Carla Orffa – „Carmina Burana”. Do repertuaru włączyła również cykl najpiękniejszych aria operowych, w czym wzięła udział światowej sławy sopranistka Teresa Wojtaszek-Kubiak. Od 1969 roku przy Filharmonii działa 60-osobowy Chór Mieszany, w którego zbiorach znajduje się ponad 100 pozycji oratoryjno-kantatowych.
Festiwal „Kolory Polski”
Latem Filharmonia Łódzka wprowadza niezwykły festiwal „Kolory Polski”, który łączy w sobie wspaniałą muzykę oraz poznawanie pięknych zabytków regionu łódzkiego. Historia tego wydarzenia sięga 1999 roku, kiedy to jego pierwsza edycja odbyła się pod nazwą „Sieradzkie Lato Muzyczne”. Koncerty, które miały miejsce w klasztorze Sióstr Urszulanek w Sieradzu, skupiły się na muzyce organowej i kameralnej, oferując cztery wspaniałe występy. Z biegiem lat festiwal rozszerzył swoje zasięgi, przyciągając nowe miejscowości oraz zmieniając swoją nazwę na Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej „Kolory Polski”. Od 2003 roku główną rolę organizacyjną pełni Filharmonia Łódzka.
Z uwagi na coraz większy nacisk na turystykę, od 2006 roku festiwal nosi aktualnie nazwę Wędrownego Festiwalu Filharmonii Łódzkiej „Kolory Polski”. W 2009 roku miała miejsce piękna, jubileuszowa 10. edycja tego wydarzenia. Osobą odpowiedzialną za pomysł oraz organizację festiwalu jest Tomasz Bęben, który pełni również funkcję dyrektora tego przedsięwzięcia.
Festiwal ma miejsce w wielu różnych lokalizacjach, a niektóre z nich obejmują:
- Sieradz – klasztor Sióstr Urszulanek oraz Kolegiata pw. Wszystkich Świętych,
- Lutomiersk – klasztor księży Salezjanów,
- Warta – klasztor OO. Bernardynów,
- Sulejów – romańskie Opactwo Cystersów pw. św. Tomasza,
- Tum – Archikolegiata pw. NMP i św. Aleksego,
- Inowłódz – kościół św. Idziego,
- Łęczyca – Klasztor OO. Bernardynów,
- Nieborów – Pałac; Muzeum w Nieborowie i Arkadii – oddział Muzeum Narodowego w Warszawie,
- Szadek – kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP i św. Jakuba Apostoła,
- Łowicz – Muzeum w Łowiczu – Kaplica pomisjonarska, Bazylika,
- Uniejów – Muzeum–Zamek,
- Tubądzin – Muzeum Walewskich,
- Ożarów – Muzeum Wnętrz Dworskich – Oddział Muzeum Ziemi Wieluńskiej,
- Łask – kolegiata Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła,
- Oporów – Muzeum–Zamek,
- Bedoń Przykościelny – Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski,
- Studzianna-Poświętne – Bazylika Matki Boskiej Świętorodzinnej,
- Poddębice – Pałac (Dom Kultury), Kościół św. Katarzyny Męczennicy w Poddębicach,
- Rogów – Arboretum SGGW,
- Wielgomłyny – Klasztor OO. Paulinów,
- Lipce Reymontowskie – Muzeum Mazowsza Zachodniego – Zagroda Ludowa,
- Dobroń – kościół św. Wojciecha,
- Radomsko – Metalurgia Nieruchomości (Radomszczańskie Centrum Biznesu).
Przypisy
- Filharmonia Łódzka współprowadzona przez MKiDN. mkidn.gov.pl, 20.03.2019 r.
- Aida Stępień, Złota Filharmonia. Filharmonia Łódzka zakończyła w sobotę udany cykl koncertów i innych wydarzeń związanych z jubileuszem stulecia Orkiestry Symfonicznej FŁ, „Polska Dziennik Łódzki”, 23.02.2015 r. s. 14.
- Karol Sakosik, 100 lat Orkiestry Filharmonii Łódzkiej. Czas odpalić fajerwerki, „Gazeta Łódź”, 17.02.2015 r.
- Łukasz Kaczyński, Tajniacy na urodzinach. Specjalne procedury bezpieczeństwa podczas wizyty prezydenta RP w Filharmonii Łódzkiej, „Polska Dziennik Łódzki”, 18.02.2015 r.
- a b Ewa Niedźwiecka: Łódź w PRL-u. Łodź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2011, s. 115. ISBN 978-83-7729-000-2.
- Uchwała Nr XXIV/457/12 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 29.05.2012 r. w sprawie dostosowania aktu o utworzeniu instytucji kultury pod nazwą Filharmonia Łódzka im. A. Rubinsteina w Łodzi do zapisów ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.
- „Łódź w Ilustracji”, 24.10.1924 r., nr 19, s. 8.
- Podczas dużego tournée po krajach nadbałtyckich – „Łódź w Ilustracji”, 27.03.1938 r., nr 13, s. 3.
Pozostałe obiekty w kategorii "Teatry":
Teatr Zwierciadło | Teatr „Pinokio” w Łodzi | Stowarzyszenie Teatralne Chorea | Budynek sali koncertowej Łódzkiego Męskiego Towarzystwa Śpiewaczego | Teatr Napięcie | Teatr Powszechny w Łodzi | Teatr Szwalnia | Studio Teatralne „Słup” | Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi | Teatr Lalek Arlekin | Teatr 77 | Akademicki Ośrodek Inicjatyw Artystycznych | Teatr Wielki w Łodzi | Teatr Studyjny w Łodzi | Teatr Nowy w Łodzi | Teatr Mały w Łodzi | Teatr Muzyczny w ŁodziOceń: Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina