Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi jest najstarszym teatrem w mieście, który ma bogate tradycje, sięgające jego powstania. Począwszy od 6 października 1888 roku, teatr ten był kontynuatorem najstarszej stałej sceny w Łodzi, która została uruchomiona z inicjatywy Łucjana Kościeleckiego. Teatr, początkowo znany jako Teatr Polski, przeszedł różne zmiany nazw i funkcji, ale zawsze pozostawał ważnym miejscem na kulturalnej mapie Łodzi.
Ważnym punktem historycznym dla tego miejsca jest jego lokalizacja przy ul. Piotrkowskiej, która jest znana jako jedna z głównych arterii miasta.
Historia teatru
Historia teatru w Łodzi sięga wielu lat wstecz, kiedy to na otwartych deskach po raz pierwszy zaprezentowano „Małżeństwo Apfel”, sztukę autorstwa Kazimierza Zalewskiego. W wyniku pożaru, który zniszczył oryginalny budynek przy ul. Piotrkowskiej, teatr znalazł nową siedzibę pod adresem ul. Cegielnianej 63 (obecnie ul. Jaracza 27). Tam on funkcjonuje do dnia dzisiejszego, oferując publiczności bogaty program artystyczny.
Warto przypomnieć, że przed nadaniem mu imienia Stefana Jaracza, instytucja ta była znana jako Teatr Polski, a następnie Teatr Miejski. W okresie II wojny światowej drewniana scena nie przerwała działalności, lecz funkcjonowała jako niemiecki Theater zum Litzmannstadt. Po wojnie, po przybyciu zespołu Teatru Wojska Polskiego pod kierownictwem Władysława Krasnowieckiego, teatr również zyskał nową tożsamość. W 1949 roku część zespołu Teatru Wojska Polskiego przeniosła się do Warszawy, a wtedy zespół nabrał pełni swoją strefy artystycznej i przyjął imię Stefana Jaracza.
W dzieje sceny wpisały się niezliczone talenty teatralne, do których należą: Karol Adwentowicz, Ina Benita, Zbigniew Bielski, Irena Burawska, Krzysztof Chamiec, Jadwiga Chojnacka, Antonina Dunajewska, Mikołaj Grabowski, Wirgiliusz Gryń, Andrzej Herder, Emil Karewicz, Władysław Hańcza, Kazimierz Iwiński, Stefan Jaracz, Janusz Kłosiński, Jan Kreczmar, Ignacy Machowski, Andrzej Mastalerz, Jan Mroziński, Juliusz Osterwa, Bogusław Sochnacki, Henryk Szletyński, Jan Świderski, Józef Węgrzyn, Edmund Wierciński, Czesław Wołłejko, Jacek Woszczerowicz, Stanisława Wysocka, Aleksander Zelwerowicz.
Na scenie zawodowo pracowali także znakomici reżyserzy i scenografowie, tacy jak: Tadeusz Bradecki, Zbigniew Brzoza, Iwo Gall, Mariusz Grzegorzek, Jerzy Grzegorzewski, Jacek Orłowski, Barbara Sass, Leon Schiller, Tomasz Zygadło.
W latach 1965–1988 w ramach Teatru im. S. Jaracza funkcjonował także drugi repertuarowy Teatr 7.15. Znaczącym momentem w historii teatru było uhonorowanie go w 2009 roku Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, z okazji 120-lecia istnienia tego ważnego miejsca na teatralnej mapie Polski.
Dyrektorzy
W historii Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi, lista dyrektorów, którzy zarządzali tą prestiżową instytucją, jest niezwykle bogata. Oto chronologiczny przegląd ich nazwisk:
- 1988–1890: Łucjan Kościelecki,
- 1890–1891: Karol Kopczewski,
- 1891–1895: Czesław Janowski,
- 1895–1900: Michał Wołowski,
- 1900–1903: Henryk Grubiński,
- 1903–1906: Marian Gawalewicz,
- 1906–1908: Czesław Janowski (po raz II),
- 1909–1913: Aleksander Zelwerowicz,
- 1913–1914: Bolesław Bolesławski,
- 1915: Aleksander Szarkowski, Ludwik Szejer (z ramienia Zrzeszenia Artystów Polskich),
- 1915–1916: Władysław Kindler i Oskar Szefer (z ramienia ZAP),
- 1916–1917: Janusz Orliński,
- 1917–1918: Stanisław Stanisławski, Franciszek Frączkowski,
- 1918–1920: Franciszek Rychłowski,
- 1920–1921: Aleksander Zelwerowicz (po raz drugi),
- 1921–1922: Zygmunt Noskowski,
- 1922–1923: Henryk Barwiński,
- 1923–1925: Kazimierz Wroczyński,
- 1925–1926: Arnold Szyfman,
- 1926–1929: Bolesław Gorczyński,
- 1929–1931: Karol Adwentowicz,
- 1931–1932: Karol Borowski,
- 1932–1933: Stanisława Wysocka,
- 1934–1939: Kazimierz Wroczyński (po raz II),
- 1946–1949: Leon Schiller,
- 1949–1952: Iwo Gall,
- 1951–1955: Feliks Żukowski,
- 1955–1958: Emil Chaberski,
- 1958–1960: Karol Borowski,
- 1960–1971: Feliks Żukowski (po raz II),
- 1971–1978: Jan Maciejowski,
- 1979–1992: Bogdan Hussakowski,
- 1992–2017: Wojciech Nowicki,
- IX 2017–VII 2020: Waldemar Zawodziński,
- XII 2020–V 2022: Marcin Hycnar,
- od IX 2023: Michał Chorosiński.
Wybrani aktorzy
Wśród wybitnych artystów związanych z teatrem im. Stefana Jaracza w Łodzi, znajdują się zarówno uznane osobowości, jak i młode talenty. Oto lista niektórych z nich:
- Małgorzata Buczkowska,
- Katarzyna Cynke,
- Agnieszka Kowalska,
- Barbara Marszałek,
- Bożena Miller-Małecka,
- Ewa Mirowska,
- Gabriela Muskała,
- Bogusława Pawelec,
- Kamila Sammler,
- Halina Skoczyńska,
- Krystyna Tolewska,
- Barbara Wałkówna,
- Agnieszka Więdłocha,
- Aleksander Bednarz,
- Sambor Czarnota,
- Ireneusz Czop,
- Jan Hencz,
- Wirgiliusz Gryń,
- Mariusz Jakus,
- Zdzisław Jóźwiak,
- Jan Paweł Kruk,
- Piotr Krukowski,
- Kamil Maćkowiak,
- Mariusz Ostrowski,
- Mariusz Saniternik,
- Dariusz Siatkowski,
- Mariusz Siudziński,
- Michał Staszczak,
- Henryk Staszewski,
- Bronisław Wrocławski.
Te nazwiska to tylko niewielka część zespołu artystycznego, który przyczynia się do bogatej tradycji teatralnej w Łodzi. Każdy z tych aktorów wnosi coś wyjątkowego do teatru, ciesząc widzów swoimi występami.
Przypisy
- a b Historia teatru - Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi [online], teatrjaracza.pl [dostęp 27.10.2024 r.]
- EwelinaE. Wejbert-Wąsiewicz, Publiczne i niepubliczne teatry łódzkie, ViolettaV. Krawczyk-Wasilewska, KucnerK. Monika, Zimnica-KuziołaZ.K. Emilia (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012, DOI: 10.18778/7525-750-2.08 [dostęp 27.10.2024 r.]
- Wojciech Nowicki – między filmem a teatrem [online], sfp.org.pl [dostęp 01.04.2023 r.]
- DariuszD. Pawłowski, Złoty teatr w mieście Łodzi [online], Dziennik Łódzki, 05.10.2009 r. [dostęp 11.12.2012 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Teatry":
Teatr Lalek Arlekin | Teatr Muzyczny w Łodzi | Teatr Mały w Łodzi | Teatr Nowy w Łodzi | Teatr Studyjny w Łodzi | Teatr Wielki w Łodzi | Akademicki Ośrodek Inicjatyw Artystycznych | Teatr 77 | Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina | Teatr Zwierciadło | Studio Teatralne „Słup” | Teatr Szwalnia | Teatr Powszechny w Łodzi | Teatr Napięcie | Budynek sali koncertowej Łódzkiego Męskiego Towarzystwa Śpiewaczego | Stowarzyszenie Teatralne Chorea | Teatr „Pinokio” w ŁodziOceń: Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi