Juliusz Heinzel

Przedsiębiorczość i ekonomia

Juliusz Józef Heinzel, znany również jako baron von Hohenfels, był postacią znaczącą w historii Łodzi. Urodził się 2 grudnia 1834 roku w Łodzi, a jego życie zakończyło się 8 sierpnia 1895 roku w Coburgu, w Turyngii.

Był to niemiecki fabrykant, który wpłynął na rozwój przemysłu w regionie.

Życiorys

Pochodzenie, młodość i rodzina

Rodzina Heinzlów przybyła do Łodzi prawdopodobnie z Czech lub Dolnego Śląska na początku lat 30. XIX wieku. Jan Heinzel i Franciszka Hanke, rodzice Juliusza, reprezentowali katolickich Niemców. Mimo że edukacja ich syna była głównie domowa, zapewniła mu solidne podstawy. Po ukończeniu studiów technicznych, Juliusz dołączył do zgromadzenia łódzkich majstrów, zdobywając praktykę w tkalni Karola Scheiblera.

W 1856 roku Juliusz poślubił Paulinę Folkman, a owocem tego związku było pięcioro dzieci: Juliusz Teodor (ur. 1861), Ludwik Henryk (ur. 1863), Emilia Waleria (ur. 1865), Rozalia oraz Adolf (zm. 1892).

Kariera

Przez całe życie Juliusz aktywnie uczestniczył w łódzkich buntach robotniczych, w tym w luddyzmie łódzkim, który miał miejsce w 1861 roku. W 1864 roku, ulokował swoja działalność w mechanicznej tkalni towarów wełnianych, mieszczącej się przy ulicy Piotrkowskiej 104. Już w 1874 roku stał się czołowym producentem wełny, uruchamiając największy kompleks produkcyjny w Królestwie Polskim, zajmujący się wytwarzaniem wyrobów wełnianych i półwełnianych.

Juliusz Heinzel dołączył do spółki z Juliuszem Kunitzerem w 1879 roku. Wspólnie zbudowali ogromny kompleks przemysłowy, w skład którego wchodziła przędzalnia cienkoprzędna, tkalnia, bielnik, apretura, farbiarnia, a także drukarnia oraz szkoła w Widzewie – nazwaną „Widzewską Manufakturą”„Widzewską Manufakturę. Dnia 14 lipca 1889 roku uzyskał pozwolenie na założenie Manufakturowego Towarzystwa Akcyjnego pod jego imieniem.

W 1884 roku został odznaczony orderem Świętego Stanisława II klasy za swoje zaangażowanie w budowę cerkwi św. Aleksandra Newskiego w Łodzi, która mieściła się przy ul. Widzewskiej (dzisiaj ul. Kilińskiego 56). Dodatkowo, w marcu 1888 roku otrzymał Order Świętej Anny II klasy.

W 1888 roku Juliusz zdobył część majątku zadłużonego Augusta Zawiszy, który obejmował Arturówek oraz Marysin, rozbudowując w tym ostatnim miejsce w idealne gospodarstwo rolne. Rok później, zakupił ziemie w księstwie Sachsen-Coburg-Gotha, dostając również tytuł barona, co było unikalnym wypadkiem w Łodzi. W 1893 roku stawiano mu zarzut nielegalnego używania tytułu barona von Hohenfels. Proces miał miejsce 29 marca w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie wyrok uniewinniający ogłoszono w obecności świadków, w tym naczelnika powiatu łódzkiego Kwarenberga oraz inżyniera architekta Ignacego Markiewicza.

Śmierć i spuścizna

Juliusz Heinzel odszedł 8 sierpnia 1895 roku w Coburgu. Jego ceremonię pogrzebową zorganizowano z wielką pompą w Łodzi 14 sierpnia, a w przeddzień oraz w dniu pogrzebu zabroniono działalności obu jego fabryk. Pozostawił po sobie dwa pałace: jeden przy ulicy Piotrkowskiej 104 oraz Pałac Heinzla w Julianowie, ulokowany w parku nazwanym jego imieniem – Parkiem Julianowskim. Pałac w Julianowie, w którym mieściła się siedziba Armii „Łódź”, uległ zniszczeniu w wyniku bombardowania w 1939 roku.

Po jego śmierci, majątek przeszedł głównie na rzecz Juliusza Teodora Heinzel (ur. 7 stycznia 1861), z wyjątkiem dóbr w Arturówku i Łagiewnikach, które przypadły Ludwikowi Heinzlowi. Rodzina ulokowała na Starym Cmentarzu przy ulicy Ogrodowej monumentalny grobowiec rodzinny, który stał się miejscem spoczynku Juliusza Heinzla, jego małżonki Pauliny Folkman i ich potomków. Grobowiec ten obecnie funkcjonuje jako kaplica cmentarna. Cała spuścizna rodzinna, włącznie z innymi pałacami, została oddana społeczeństwu Łodzi.

Wnuk Juliusza, Juliusz Roman, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a za swoje czyny został odznaczony orderem Virtuti Militari. Niestety, zginął w 1940 roku z rąk NKWD w Charkowie.

Przypisy

  1. Poczet Łódzkich Fabrykantów [online], 10.09.2017 r. [dostęp 10.09.2017 r.]
  2. Andrzej A. Gramsz, Las Łagiewnicki i okoliczne wsie, "Grako", 2002, ISBN 83-914994-1-3 [dostęp 07.08.2022 r.]
  3. Tadeusz Maćkowiak, Łagiewniki łódzkie: przewodnik, "Literatura", 2004, ISBN 83-89409-28-3 [dostęp 07.08.2022 r.]
  4. Page 47 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. "Bałucki słownik 2" [online], centrumdialogu.com [dostęp 07.08.2022 r.]
  5. Kolekcje ziemi obiecanej. Zbiory artystyczne łódzkiej burżuazji wielkoprzemysłowej w latach 1880–1939, Warszawa: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, 2015, ISBN 978-83-64889-08-0 [dostęp 20.07.2021 r.]
  6. Mirosław Dobrzański (red.), Z miasta i Okolic. Pogrzeb ś. p. Heintzla..., „Tydzień”, nr 34, Rok XXIII, 25.08.1895, s. 3 [dostęp 01.10.2016 r.]
  7. Mirosław Dobrzański (red.), Z miasta i Okolic. Z sądu, „Tydzień”, nr 14, Rok XXI, 02.04.1893, s. 4 [dostęp 19.08.2016 r.]
  8. Bolesław Knichowiecki (red.), Wiadomości bieżące. Nowe towarzystwo akcyjne, „Dziennik Łódzki”, nr 207, Rok VI, 15.09.1889, s. 2 [dostęp 28.03.2016 r.]
  9. Zdzisław Kułakowski (red.), Kronika Łódzka. Jego Cesarska Mość..., „Dziennik Łódzki”, nr 232, Rok I, 16.10.1884, s. 2 [dostęp 24.10.2015 r.]
  10. Antoni Chomętowski (red.), Kronika Łódzka. Order, „Dziennik Łódzki”, nr 60, Rok V, 16.03.1888, s. 2 [dostęp 05.03.2016 r.]
  11. Mirosław Dobrzański (red.), Z miasta i Okolic. Juliusz Heinzel..., „Tydzień”, nr 32, Rok XXIII, 11.08.1895, s. 4 [dostęp 01.10.2016 r.]
  12. Leszek Skrzydło, Rody fabrykanckie. Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1999, s. 17–18, 73–77, 80.
  13. Gdzie są Niemcy z tamtych lat – wspomnienia łódzkich Niemców. Praca zbiorowa pod redakcją Krystyny Radziszewskiej. Wydawnictwo Literatura, Łódź 1999, S – 22-27, język polski i niemiecki, ISBN 83-87080-91-8.

Oceń: Juliusz Heinzel

★★★★★
Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:17