Teodor Finster


Teodor Finster, ur. 5 listopada 1872 roku w Łodzi, to postać nieprzypadkowa w historii przemysłu regionu. Zasłynął jako łódzki fabrykant, który z sukcesem rozwijał swoją działalność.

Był on właścicielem jednej z największych fabryk pluszu w Królestwie Polskim, co świadczy o jego znaczącej roli w rozwoju przemysłu tekstylnego w tym okresie.

Życiorys

Rodzina Finsterów, według dostępnych informacji, przybyła do Łodzi z Bułgarii w okresie końca XIX wieku. W ciągu kilku lat działalności, brat Teodora – Reinhold – wstąpił do „Łódzkiej Manufaktury Pluszowej”, której właścicielami byli Juliusz Fial oraz Wilhelm Lucker. Po tragicznej śmierci Reinholda w 1901 roku, Teodor przejął kontrolę nad firmą wykupując udziały wspólników.

W okresie kierownictwa Teodora, przedsiębiorstwo specjalizowało się w produkcji imitacji futer oraz różnorodnych tkanin, w tym meblowych, dekoracyjnych, żakardowych i gobelinowych. Do 1904, jako jedna z największych fabryk w Królestwie Polskim, wprowadziła mechaniczne metody produkcji pluszu. Kompleks fabryczny pod jego przewodnictwem posiadał przędzalnie, tkalnie, farbiarnie, wytłaczalnie oraz drukarnie. Za jego kadencji zatrudnienie wzrosło do około 450 robotników przed wybuchem I wojny światowej. Z czasem, z powodu konfliktu, liczba ta spadła do 300 pracowników.

W latach 1928–1930 Teodor podjął decyzję o zakupie krosien dywanowych, uruchamiając nową firmę „Dywan Wschodni”, która również cieszyła się dużym zainteresowaniem, zatrudniając około 400 osób.

W trakcie II wojny światowej zakład Finstera w Łodzi zmienił profil produkcji, wytwarzając głównie koce oraz sukno mundurowe dla niemieckiej armii, a także dywany i chodniki. W tym czasie zatrudniano około 900 pracowników, w przeważającej większości Niemców. W 1942, aby ochronić swoje mienie przed zajęciem przez okupanta, Teodor podpisał volkslistę. Po zakończeniu wojny, w styczniu 1945 roku, wyemigrował do Czechosłowacji, gdzie zakupił cegielnię zlokalizowaną w miejscowości Chodová Planá.

W 1948 roku Teodor starał się o wydanie tymczasowego polskiego dowodu osobistego, co miało na celu ochronę jego mienia przed konfiskatą przez władze czechosłowackie. Po jego wyjeździe z Łodzi, fabryka przeszła przejęcie przez polskich robotników, którzy utworzyli Radę Zakładową oraz Komitet Zabezpieczenia Fabryki, podejmując się dalszej produkcji koców oraz sukna. Formalnie, jego przedsiębiorstwo przeszło pod zarząd Skarbu Państwa w 1946 roku i funkcjonowało jako Zakłady Przemysłu Jedwabniczo-Galanteryjnego nr 1, potem przerobiono je na Fabrykę Pluszu i Dywanów im. Tadka Ajzena, a ostatecznie znana była jako Fabryka Dywanów Dywilan.

Po 1948 roku losy Teodora Finstera pozostały niewiadome.

Pozostała działalność

Teodor aktywnie angażował się w rozwój edukacji, uczestnicząc w pracach Towarzystwa Popierania Szkół Średnich „Uczelnia”, co doprowadziło do powstania pierwszego polskiego gimnazjum w Łodzi. Dodatkowo, był znanym uczestnikiem zawodów kolarskich, w tym międzynarodowych, oraz pełnił rolę prezesa Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów w Łodzi, które przekształciło się później w Łódzkie Towarzystwo Kolarskie. Teodor był także członkiem kilku prestiżowych organizacji, takich jak rada Handlowo-Przemysłowego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu w Łodzi oraz nadzorczej rady Banku Udziałowego w Łodzi.

Życie prywatne

Teodor Finster był mężem Pauliny Marii z domu Kraus, urodzonej w 1874 roku. Para zamieszkiwała w Łodzi przy ul. Juliusza 28 (obecnie ul. Dowborczyków 28) oraz ul. Nawrot 28. Dodatkowo, Teodor identyfikował się jako ewangelik.

Odznaczenia

Teodor Finster, znany ze swoich osiągnięć, zdobył liczne odznaczenia, które podkreślają jego wkład w różne dziedziny. Wśród nich znajduje się Złoty Medal na targach w Smyrnie, który otrzymał w 1928 roku, a także Złoty Krzyż Zasługi, przyznany mu w 1938 roku.

  • złoty medal na targach w Smyrnie (1928),
  • złoty krzyż zasługi (1938).

Przypisy

  1. Hans-JürgenH.J. Bömelburg Hans-JürgenH.J., Personenregister, Brill Schöningh, 13.09.2022 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  2. a b c d e AndrzejA. Makowiecki AndrzejA., „Dywilan”: carpet factory, „Odgłosy” (31), bc.wbp.lodz.pl, 26.03.1988 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  3. a b c Historia [online], 30.05.2018 r. [dostęp 30.05.2018 r.]
  4. Ćwierć wiekowy jubileusz pracy znanego przemysłowca, „Łódź w Ilustracji” (28), bc.wbp.lodz.pl, 11.07.1926 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  5. Szczyt bezczelności, „Dziennik Łódzki” (311), bc.wbp.lodz.pl, 11.11.1948 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  6. Dziennik Urzędowy Zarządu Miejskiego w Łodzi, t. 9, bc.wbp.lodz.pl, 25.11.1946 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  7. WiesławW. Puś WiesławW., Żydzi w Łodzi w latach zaborów: 1793-1914, Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, 2003 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  8. Na Dynandsach, „Kurier Warszawski” (256), wrzesień 1895 r.
  9. Pierwszy jeździec w Królestwie, „Cyklista” (1), wrzesień 1895 r.
  10. Kronika sportowa, „Kurier Codzienny” (221), 1895 r.
  11. Dzisiejszy jubilat. Łódzkie Towarzystwo Kolarskie, „Głos Polski” (135), bc.wbp.lodz.pl, 18.05.1929 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  12. Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1919, bc.wbp.lodz.pl, Łódź 1919 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  13. Banki Łódzkie, [w:] Kalendarz Informator na Województwo Łódzkie na rok 1923, bc.wbp.lodz.pl, 1923 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  14. Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920, Łódź, 1920 r.
  15. Odznaczenie firm łódzkich na Targach Smyrneńskich, „Hasło Łódzkie” (41), bc.wbp.lodz.pl, 10.02.1928 r. [dostęp 12.10.2023 r.]
  16. Zdarzenia i wypadki, „Echo” (323), bc.wbp.lodz.pl, 19.11.1938 r. [dostęp 11.10.2023 r.]
  17. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 10.11.1938 r.

Oceń: Teodor Finster

Średnia ocena:4.62 Liczba ocen:18