Adolf Speidel, urodzony 15 stycznia 1896 roku lub 15 czerwca 1898 roku w Łodzi, to postać, która zapisała swoje imię na kartach historii jako wybitny doktor chemii oraz znaczący fabrykant z tego miasta.
Jego życiorys oraz osiągnięcia zawodowe mają istotne znaczenie w kontekście przemysłowego rozwoju Łodzi. Speidel zmarł w 1989 roku w Freden, co kończy historię jednego z ciekawszych przedstawicieli polskiego przemysłu chemicznego.
Życiorys
Adolf Speidel był osobą o bogatym życiorysie oraz znaczącym wkładzie w branżę włókienniczą. Studiując chemię w Berlinie, rozpoczął swoją karierę zawodową w przemyśle chemicznym, gdzie przez rok zdobywał doświadczenie, a następnie pracował jako adiunkt w instytutach chemicznych na Uniwersytecie we Fryburgu oraz na Politechnice w Karlsruhe. W latach dwudziestych XX wieku powrócił do Łodzi, gdzie zaangażował się w działalność Zakładów Włókienniczych Adolf Horak SA, piastując stanowisko dyrektorskie, odpowiedzialne za technologie produkcyjne, oraz będąc akcjonariuszem. Prowadził także fabrykę włókienniczą przy ul. Kopernika 53 w Łodzi.
W okresie 1921–1924, razem z Adolfem Horakiem i Juliuszem Lohrerem, był współwłaścicielem Towarzystwa Wydawniczego „Kompas”, które koncentrowało się na wydawaniu literatury oraz pism dotyczących baptyzmu. Speidel dbał także o społeczność religijną, będąc właścicielem nieruchomości przy ul. Aleksandra 6 w Rudzie Pabianickiej, gdzie uruchomił tymczasowy dom modlitwy dla baptystów. W 1931 roku ten dom został przekształcony w samodzielną parafię, w której Speidel zyskał status członka zarządu.
Podczas II wojny światowej pełnił rolę przewodniczącego ekspozytury odpowiedzialnej za przemysł włókienniczy w Kraju Warty. Organizacja ta, znana jako Wirtschaftsgrupe Textilindustrie – Bezirksgruppe Wartheland, zajmowała się szkoleniami w zakresie gospodarki oraz zabezpieczeniem przeciwlotniczym zakładów przemysłowych. W 1942 roku, wspólnie z Karlem Weberem, przejął największe zakłady włókiennicze w Łodzi – Fabrykę Izraela Poznańskiego, która została przekształcona w Aktiongesellschaft der Baumwollmanufaktur Speidel und Weber in Litzmannstadt.
Ponadto, Speidel był aktywny w organizacjach akademickich, zajmując się Uniwersytetem Rzeszy w Poznaniu i Łodzi oraz prowadząc badania nad gospodarką regionu łódzkiego oraz przekształceniem przestrzennym Łodzi w kontekście osadnictwa niemieckiego. W 1943 roku objął stanowisko wiceprezesa Wirtschaftskammer Litzmannstadt (Izby Handlowej w Litzmannstadt), gdzie kierował okręgową grupą gospodarczą przemysłu tekstylnego oraz specjalistyczną grupą tkactwa bawełnianego Kraju Warty. Jego zaangażowanie przyniosło mu tytuł honorowy Wehrwirtschaftsführera, co oznaczało „Lidera Ekonomii Wojskowej”.
Po zakończeniu II wojny światowej, Speidel osiedlił się we Freden, w Dolnej Saksonii, gdzie wraz z szwagrami – Adolfem Horakiem juniorem – otworzył własną fabrykę włókienniczą Fredener Textilgesellschaft Horak & Speidel. Dodatkowo, zasiadał w radzie nadzorczej Deutsche Dampfstoff-GmbH.
Życie prywatne
Adolf Speidel był synem Johanna (Jana) Speidela, który był handlowcem oraz właścicielem fabryki wyrobów włókienniczych. Jego matka, Emilia, była z domu Lohrer, córką Juliusza Lohrera, właściciela Fabryki Wyrobów Bawełnianych. Żoną Adolfa była Ruth z d. Horak, będąca córką Adolfa Horaka. Jego bratem był Elis Paul Speidel, chirurg pracujący w łódzkim szpitalu „Betlejem”, który był żonaty z Ingeborgą z d. Horak, siostrą Ruth. Speidel mieszkał w Rudzie Pabianickiej przy ul. Starorudzkiej 9, gdzie ich dom spłonął w 1945 roku, a w późniejszych latach na tym miejscu wybudowano przedszkole.
Przypisy
- a b c d e f Aneta KatarzynaA.K. Stawiszyńska Aneta KatarzynaA.K., Działalność Towarzystwa Wydawniczego „Kompas” w Łodzi do 1939 r., „Toruńskie Studia Bibliologiczne”, 13 (2), 2020, s. 77–91, DOI: 10.12775/TSB.2020.016
- a b c d e AnetaA. Stawiszyńska AnetaA., Gospodarcza i społeczna działalność rodziny Horaków do 1945 r., „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku”, 6, 2009, s. 220–235
- HubertH. Gottschling HubertH., Dr. phil. Adolf Speidel †, Freden/Leine, „Die Gemeinde” (9), 1989
- Wartheland Gau der Wirtschaffspioniere. Die Gauwirtschaftskammer und die Wirtschaftskammer Litzmannstadt konstituiert, „Litzmannstädter Zeitung” (233), 21.08.1943 r., s. 1
- Das Präsidium unferer Wirtfchaftskammer, „Litzmannstädter Zeitung” (233), 21.08.1943 r., s. 3
- a b c Das Präsidium unferer Wirtfchaftskammer, „Litzmannstädter Zeitung” (233), 21.08.1943 r., s. 3
- a b c Leitende Männer der Wirtschaft, wyd. 6, Berlin, Darmstadt, Essen: der Süddeutsche Verlag, 1957, s. 876 .
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Leopold Kindermann | Robert Schätke | Karol Bennich | Józef Sachs | Mieczysław Silberstein | Hilary Tempel | Jacek Olczak | Karol Scheibler II | Jechiel Rajchman | Dariusz Klimek | Josef Buchmann | Adolf Steinert | Robert Geyer | Henryk Barciński | Jan Karol Zaunar | Maurycy Hertz (fabrykant) | Leon Grohman | Franciszek Kindermann | Oskar Kon | Teodor FinsterOceń: Adolf Speidel