Robert Geyer

---

Życiorys

Królestwo Polskie

Robert Geyer był wnukiem Ludwika, wizjonera i twórcy wielkiej potęgi rodu, jak również pierwszym fabrykanta w Łodzi. Pochodził z rodziny, w której jego ojciec Gustaw oraz matka Helena (1855–1935) byli centralnymi postaciami. Jako jedno z ośmiorga dzieci, doświadczył wczesnej straty, gdy jego ojciec zmarł, gdy miał zaledwie pięć lat. Szkołę ukończył w Łodzi, gdzie zdobył wykształcenie w zakresie handlu, a dalsze nauki kontynuował w Wyższej Szkole Handlowej w Dreźnie. Po powrocie do Łodzi w 1912 roku, jego stryj Eugeniusz Geyer wprowadził go do zarządu rodzinnego przedsiębiorstwa, gdzie objął stanowisko dyrektora ds. handlowych, a także zasiadał w zarządzie spółki akcyjnej. Geyerowie, mimo rosyjskiego panowania, świadomie zadeklarowali swoją polską tożsamość, zapisując ją m.in. w rosyjskim rejestrze obywateli Łodzi.

I wojna światowa

W trakcie I wojny światowej Geyer aktywnie uczestniczył w działaniach Głównego Komitetu Obywatelskiego, gdzie koncentrował się na zarządzaniu kwestiami finansowymi. W towarzystwie innych łódzkich przedsiębiorców, takich jak Karol Scheibler Junior czy Stanisław Silberstein, finansowo wspierał miasto. Oprócz tego, zdecydowanie sprzeciwiał się niemieckim rekwizycjom, co doprowadziło do jego krótkiego aresztowania za posiadanie materiałów, które miały być skonfiskowane. Jego zaangażowanie w pomoc polskim żołnierzom oraz rodzinom poległych było nieocenione, na dodatek był też uczestnikiem organizacji Milicji Obywatelskiej.

II Rzeczpospolita

Po zakończeniu wojny na krótko wycofał się z działalności w rodzinnej firmie, ale szybko powrócił, zasiadając w radzie nadzorczej oraz zarządzie u boku swojego brata Gustawa WIlhelma oraz kuzyna Emila. Wówczas przedsiębiorstwo przeżywało znaczne sukcesy finansowe. W 1929 roku, za jego staraniami, firma została włączona do krajowego kartelu Zrzeszenia Producentów Przędzy Bawełnianej. Niestety, skomplikowana sytuacja łódzkiego przemysłu po I wojnie światowej i wybuch kryzysu w 1934 roku doprowadziły do upadłości zakładów. Co ciekawe, trudności te umożliwiły późniejsze restrukturyzacje, co w 1937 roku zaowocowało wykupieniem zakładów przez Roberta, jego brata Gustawa oraz Władysława Gettlicha, którzy przekształcili je w Świętojerskie Zakłady Przemysłowo-Handlowe.

W czasie dwudziestolecia międzywojennego Geyer cieszył się znaczącą pozycją w życiu społecznym i charytatywnym, udzielając wsparcia w Łódzkim Chrześcijańskim Towarzystwie Dobroczynności oraz w Towarzystwie Budowy Domków Robotniczych. Jego działalność miała również wpływ na założenie Towarzystwa Przyjaciół Łodzi oraz łódzkiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego. Robert wspierał również Łódzkie Towarzystwo Cyklistów i klub sportowy „Geyer”, powiązany z fabryką. Ponadto, zdobył miano prezesa Izby Przemysłowo-Handlowej w Łodzi i aktywnie uczestniczył w pracach rady centralnej Lewiatana. W Warszawie również zyskał uznanie jako dyrektor Domu Towarowego „Bracia Jabłkowscy”, mając znaczący wpływ na działalność ministerstwa gospodarki oraz zajmując tytuł honorowego konsula Finlandii w Polsce.

17 listopada 1926 roku, Geyer wziął udział w konferencji organizowanej przez Stronnictwo Prawicy Narodowej razem z Maurycym Poznańskim, Karolem Scheiblerem Jr oraz Henrykiem Grohmanem, z zamiarem stworzenia łódzkiego oddziału partii. Inicjatywa spotkała się z aprobatą fabrykantów, a 14 grudnia 1926 roku powstał łódzki oddział SPN, do którego dołączył także Robert Geyer.

Po okupacji Łodzi przez Wehrmacht w 1939 roku, w listopadzie tego samego roku powołano Komitet Pomocy Więźniom, w którego skład wszedł m.in. Robert Geyer.

Śmierć

Nocą z 11 na 12 grudnia 1939 roku, aresztowany został jego stryjeczny brat, Karol Geyer. Robert, podejmując interwencję u wojskowego komendanta miasta, udał się do domu przy Piotrkowskiej 280 w towarzystwie siostrzeńca, Guido Johna. Zastał tam czterech funkcjonariuszy Gestapo. Jak relacjonował jeden ze służących, odbyła się głośna wymiana zdań, po której rozległy się strzały. Witnesses reported that Guido John został zastrzelony przed próbą ucieczki przez park. Po odejściu Gestapo z domu Geyera, służący natrafił na martwe ciało Roberta, o czym natychmiast powiadomił żonę Guido Johna, Ingę. Władze okupacyjne wydały zakaz zgromadzeń oraz poleciły zorganizowanie pogrzebu w nocy. Mimo te restrykcje, na miejscu pogrzebu stawił się tłum pracowników z fabryki Geyerów. Przyczyny jego morderstwa pozostają niejasne; jedna z wersji sugeruje, że powodem było odmówienie podpisania Volkslisty.

Ordery i odznaczenia

Robert Geyer został uhonorowany za swoje osiągnięcia i zasługi różnymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w rozwój kraju oraz społeczności. Jego lista wyróżnień obejmuje:

• Krzyż Orderu Polonia Restituta,
• Złoty Krzyż Zasługi (przyznany 9 listopada 1931 roku).

---

Oceń: Robert Geyer

---