Władysław Sachs

---

Życiorys

Władysław Sachs przyszedł na świat 30 października 1870 roku w Łodzi jako syn Loebela i Leontyny. Swoją edukację rozpoczął w szkole rzemieślniczej w Łodzi, a następnie kontynuował naukę na politechnice w Charlottenburgu oraz na uniwersytetach w Heidelbergu i Bernie, gdzie uzyskał stopień doktora chemii. W 1886 lub 1892 roku zainicjował działalność fabryki chemicznej „Aniołów” w Aniołowie, która później przekształciła się w Towarzystwo Akcyjne Fabryki Przetworów Chemicznych i ostatecznie funkcjonowała jako Zakłady Chemiczne Aniołów. Krążyły również pogłoski, że fabrykę założył przy wsparciu posagu żony, wynoszącego 100 tys. rubli.

W ciągu swojego życia, Sachs był aktywnym członkiem Rady Częstochowskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu, a także współzałożycielem lokalnego oddziału Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Chemicznego w Polsce. Pełnił także funkcję przewodniczącego Stowarzyszenia Pracowników Handlowych i Przemysłowych oraz zasiadał w zarządzie częstochowskiego oddziału Towarzystwa Przemysłowców Królestwa Polskiego. W 1908 roku znalazł się w komitecie organizacyjnym Wystawy Przemysłu i Rolnictwa, która miała miejsce w Częstochowie.

Angażując się w działalność charytatywną, Sachs był członkiem zarządu Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów od 1900 roku. Pełnił również funkcję wiceprezesa Towarzystwa Pomocy Ubogim i Chorym Żydom „Linas Hacedek”. W 1910 roku został przyjęty w poczet członków Straży Ogniowej Ochotniczej. Był również współzałożycielem oraz członkiem zarządów częstochowskich stowarzyszeń kulturalnych, w tym Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” oraz Towarzystwa Muzyczno-Literackiego „Lira”. To drugie stowarzyszenie powstało w 1907 roku z jego inicjatywy.

Podczas I wojny światowej Sachs pełnił funkcję prezesa gminy żydowskiej w Częstochowie. W 1916 roku przewodniczył posiedzeniu, w którym uczestniczyli przedstawiciele wszystkich miejskich stowarzyszeń i korporacji żydowskich w związku z pochodem trzeciomajowym. W trakcie wojny z bolszewicką Rosją wspierał Komitet Niesienia Pomocy Żołnierzowi Polskiemu, który działał w strukturach gminy żydowskiej. W latach 20. zasiadał w zarządzie częstochowskiej Nowej Synagogi oraz był członkiem rady Izby Polsko-Palestyńskiej w Warszawie.

W 1917 roku został wybrany do Rady Miejskiej w Częstochowie, reprezentując to miasto na I Zjeździe Przedstawicieli Miast Królestwa Polskiego, który odbył się w Warszawie w dniach 19–21 listopada. W marcu 1919 roku został członkiem zespołu, który miał za zadanie opracowanie monografii rady. Był również ławnikiem w Sądzie Okręgowym w Częstochowie.

W 1931 roku jego fabrykę poddano kontroli przez urzędników Akcyzy i Monopolów, którzy ujawnili podwójną księgowość, mającą na celu ukrycie nielegalnej dystrybucji eteru, znanej jako afera eterowa. Niemniej jednak, już w 1932 roku prasa informowała o dążeniu do umorzenia sprawy, która ostatecznie nie trafiła do sądu.

Od końca lat 30. osiedlił się w Warszawie, jednak 31 grudnia 1941 roku powrócił do Częstochowy, by zamieszkać na terenie getta. Przypuszczalnie zginął podczas jego likwidacji we wrześniu lub październiku 1942 roku. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi w 1937 roku. Był mężem Marii, córki łódzkiego bankiera Wilhelma Landaua.

---

Oceń: Władysław Sachs

---