Zakład Aparatury Elektrycznej „Woltan”

---

Historia

Historia zakładów „Woltan” sięga początków XX wieku, kiedy to w 1908 roku inżynier Józef Imass oraz Drutowski otworzyli Fabrykę Aparatów Elektrycznych przy ul. Piotrkowskiej 255. To wydarzenie stanowiło kamień milowy, gdyż była to pierwsza w tym regionie fabryka ograniczników prądu, znajdujących się wówczas pod zaborami rosyjskimi. Do września 1939 roku produkowano tam szereg urządzeń, w tym:

• wyłączniki pełnoolejowe do napięć 6, 15, 35 kV, obsługujące prądy do 400A,
• iskierniki rożkowe,
• trójbiegunowe odłączniki powietrzne o wartościach 200 i 400A na napięcie 380V,
• izolatory wsporcze oraz przepustowe,
• wysokiej jakości pyłoszczelne rozdzielnice wnętrzowe, głównie dla przemysłu włókienniczego, gumowego i górnictwa.

W 1927 roku fabryka zaprezentowała swoje produkty na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, co spotkało się z pozytywnym przyjęciem.

Jakież było dalsze losy zakładów? W roku 1940 fabryka została przejęta przez administrację niemiecką i do końca II wojny światowej kontynuowała produkcję, w tym:

• odłączników słupowych,
• stołowych szlifierek oraz wiertarek z silnikami, które produkowano we własnym zakresie.

Po wojnie, w 1946 roku, zakład przy ul. Gdańskiej 138, gdzie przeniesiono zakład, wchłonął także Zakłady Radiotechniczne IKA oraz Fabrykę Wyrobów Bakelitowych „Paweł Zauder i S-ka”. Wkrótce pod nową nazwą Fabryka Aparatów Elektrycznych, dawniej znana jako „Imass”, kontynuowała działalność w zakresie produkcji.

W 1947 roku w zakładzie rozpoczęło działalność centralne Biuro Studiów i Konstrukcji Aparatów Niskiego Napięcia, którego celem było opracowanie dokumentacji konstrukcyjnej i produkcji prototypów. Dwa lata później, w 1949 roku, fabryka została podzielona na dwa zakłady:

• Zakłady Wytwórcze Aparatów Niskiego Napięcia A-11,
• Łódzkie Zakłady Aparatów Elektrycznych A-13, które miały siedzibę przy ul. Praskiej 15 oraz Sienkiewicza 161.

W 1951 roku Centralne Biuro Studiów przekształcono na Przewodnie Biuro Konstrukcyjne przy ZWANN A-11, które pozostawało w działaniach do 1955 roku. To biuro stworzyło istotną część dokumentacji dla pojawiających się po wojnie fabryk aparatów elektrycznych. Wytwarzana dokumentacja obejmowała m.in.:

• wyłączniki WSS, styczniki powietrzne N-107 i olejowe N-110, różne rodzaje rozdzielnic, przekaźniki termobimetalowe,
• aparaturę dźwigową,
• osprzęt do lokomotyw dołowych,
• aparaturę dla tramwajów typu N.

W 1956 roku biuro zostało przekształcone w Zakładowe Biuro Konstrukcyjne ZWANN A-11. Wówczas powstały projekty dotyczące pierwszej krajowej lokomotywy elektrycznej ET21, jak również opracowano dokumentację do zespołów trakcyjnych EW55 i EN57. Produkcja aparatury elektrycznej dla tramwaju 13N dla Warszawy rozpoczęła się w 1961 roku.

W 1962 roku doszło do fuzji zakładów „WOLTAN” z Łódzkimi Zakładami Aparatów Elektrycznych A-13, co doprowadziło do utworzenia przedsiębiorstwa Łódzkie Zakłady Aparatów Elektrycznych „ELAN”, a później ŁZAE „APAREL”. Następne lata przyniosły rozwój produkcji, w tym aparatury elektrycznej do tramwaju przegubowego 102N w 1969 roku oraz do tramwaju 105N w 1975 roku.

W 1992 roku, 31 grudnia, Zakład Z-6 został oddzielony od ABB „ELTA” jako samodzielna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, co zakończyło jeden z etapów bogatej historii zakładów „Woltan”.

Produkty

Zakład Aparatury Elektrycznej „Woltan” oferuje szeroki asortyment produktów, które są niezbędne w branży transportu publicznego. Ich oferta jest dostosowana zarówno do potrzeb tramwajów, jak i sieci kolejowej, co czyni je kompleksowym dostawcą. Oto szczegółowy wykaz produktów dostępnych dla tramwajów:

• hamulce szczękowe,
• impulsowe układy rozruchu i hamowania,
• zespoły nawrotnika tramwajowego,
• nastawniki z napędem mechanicznym,
• rezystory,
• wyłączniki próżniowe prądu stałego,
• przekształtniki,
• rozruszniki,
• szafy i tablice aparatowe,
• styczniki,
• prostowniki do stacji trakcyjnych.

Podobnie, dla kolei, oferowane są następujące elementy:

• czujniki,
• styczniki,
• wyłączniki szybkie dla taboru kolejowego.

Współpraca

Przedsiębiorstwo angażuje się w intensywną współpracę naukowo-badawczą, łącząc swoje siły m.in. z Katedrą Aparatów Elektrycznych Politechniki Łódzkiej.

---

Oceń: Zakład Aparatury Elektrycznej „Woltan”

---