Erazm Ciołek (fotograf)

---

Życiorys

W latach 1965–1970 Erazm Ciołek związał swoją karierę zawodową z Polską Agencją Prasową oraz Centralną Agencją Fotograficzną, a następnie, od 1971 do 1976, pracował w redakcji „Polityki”. Jako członek NSZZ „Solidarność”, był również twórcą serwisu fotograficznego „Nowa”. W okresie 1984–1989 dostarczał zdjęcia dla Przeglądu Wiadomości Agencyjnych.

W dekadzie lat 80. XX wieku Erazm stał się jednym z najważniejszych fotoreporterów prezentujących polityczne i społeczne zmiany w Polsce. Jego album z 1981 roku zawierał 112 zdjęć przedstawiających strajkujących robotników z Stoczni Gdańskiej. W czasie stanu wojennego dokumentował różnorodne wydarzenia, takie jak spotkania działaczy opozycji, manifestacje „Solidarności”, pielgrzymki Jana Pawła II do Polski oraz niezależne wystawy sztuki. Jego zdjęcia ilustrowały również życie lokalnej społeczności w parafii Św. Stanisława Kostki, gdzie pracował ks. Jerzy Popiełuszko.

Ciołek uwiecznił na fotografiach m.in. pogrzeb warszawskiego maturzysty Grzegorza Przemyka, który zginął z rąk Milicji Obywatelskiej w maju 1983 roku. Wśród jego prac znalazły się portrety wielu ważnych postaci, takich jak Zbigniew Bujak, Bronisław Geremek, Andrzej Gwiazda, Wojciech Jaruzelski, Jacek Kuroń, Witold Lutosławski, Tadeusz Mazowiecki, Adam Michnik, Kazimierz Orłoś, Anna Walentynowicz oraz kardynał Stefan Wyszyński.

W 1989 roku, razem z Jarosławem Maciejem Goliszewskim, zrealizował wspólne zdjęcia kandydatów „Solidarności” w wyborach do Sejmu i Senatu, w której z Lechem Wałęsą mieli zaszczyt współpracować również Jerzy Kośnik oraz Dariusz Maciej Laprus.

W 2010 roku Ciołek dołączył do Warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego podczas wyborów prezydenckich. 25 maja 2011 roku, podczas uroczystości w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, został odznaczony przez ministra Bogdana Zdrojewskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Erazm Ciołek zmarł 23 listopada 2012 roku i został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie, w kwaterze 24F-4-15. Tego samego dnia, w Sejmie RP, uczczono jego pamięć minutą ciszy.

Wystawy

Erazm Ciołek, znany fotograf, miał przyjemność zorganizować wiele wystaw, które prezentowały jego prace na przestrzeni różnych lat i miejsc. Oto niektóre z nich:

• „Fotografie” – Galeria Krzywe Koło, Warszawa (i kilka jej powtórzeń) (1960),
• „Ruiny czasu” (prace z Grecji, Egiptu i Libanu) – Warszawa (1962),
• „Forma” – Salon PIW, Warszawa (1964),
• „M.Mathieu i Ch.Aznavour” – Galeria KMPiK Nowy Świat, Warszawa (1969),
• „Plastycy w fotografii” – Hanower, Niemcy (1975),
• „Stocznia Gdańska. Sierpień 1980” – Warszawa; Płock; Legnica; Sztokholm, Szwecja; Belgrad, Jugosławia; Londyn, Anglia (1980-1982),
• „Nepal” – Galeria Rzeźby, Warszawa (1981),
• „Narkomani” – Galeria SDP Warszawa; Gdańsk; Kraków (1981),
• „Solidarność” – pięć wystaw w Polsce; 7 wystaw w Niemczech; Instytut Polski w Düsseldorfie, RFN; Londyn, Anglia; Sofia, Bułgaria; Bratysława, Czechosłowacja (1989),
• „Nikaragua” – BWA, Warszawa (1990),
• „Portrety” (artyści plastycy ASP Warszawa) – ASP, Warszawa (1995),
• „Wystawa indywidualna” (w ramach 25 rocznicy wydarzeń w Stoczni Gdańskiej) – Muzeum Narodowe, Gdańsk (2005),
• Wystawa zbiorowa w ramach 26 rocznicy „Solidarności” (ze szczególnym uwzględnieniem zdjęć Erazma Ciołka) – Muzeum Narodowe, Warszawa (2005).

Publikacje

Wśród publikacji Erazma Ciołka znajdują się istotne pozycje dokumentujące ważne momenty w historii Polski oraz ciekawą fotografię. Oto niektóre z nich:

• Stop, kontrola: Stocznia Gdańska, sierpień 1980, wyd. 1981,
• Kuba Fidela Castro, wyd. Rytm, 2007,
• Polska: sierpień 1980 – sierpień 1989, wyd. Editions-Spotkania, 1990, wyd. drugie IPN, 2010.

Odznaczenia i nagrody

Erazm Ciołek, wybitny fotograf, zdobył szereg prestiżowych nagród i odznaczeń, które doceniają jego wkład w kulturę i sztukę. Poniżej przedstawiono listę jego wyróżnień:

• Nagroda Kulturalna „Solidarności” przyznawana przez Komitet Kultury Niezależnej (1984),
• Nagroda Dziennikarzy Niezależnych SDP za całokształt twórczości (1987),
• Nagroda Honorowa XVIII Zjazdu Delegatów Polskich Artystów Plastyków (1993),
• Nagroda stulecia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1995),
• Odznaka Zasłużonego Działacza Kultury (2001),
• Nagroda medal Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” z okazji 25-lecia (2005),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2006) za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej,
• Laur SDP, najwyższe odznaczenie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich nadane pierwszemu fotoreporterowi w Polsce (2007),
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2011),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, pośmiertnie przyznany 21 listopada 2012, za wybitne zasługi w dokumentowaniu ruchu niepodległościowego i przemian demokratycznych w Polsce oraz za osiągnięcia w dziedzinie fotografii.

Upamiętnienie

Od 2013 roku, organizacja znana jako Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich przyznaje Nagrodę im. Erazma Ciołka, która honoruje fotografię o dużym ładunku społecznego zaangażowania.

---

Oceń: Erazm Ciołek (fotograf)

---