Felicja Pacanowska

---

Życiorys

Felicja Pacanowska, artystka o bogatym dorobku, rozpoczęła swoją edukację artystyczną po ukończeniu gimnazjum w Łodzi. Zdecydowała się na studia w zakresie malarstwa oraz rytownictwa w drewnie i miedzi, które odbywały się w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie.

Po pomyślnym zakończeniu nauki w 1932 roku, artystka wyjechała z rodzinnej Polski do Paryża. Tam spędziła pierwsze trzy lata na intensywnej nauce grafiki, kształcąc się na Wydziale Grafiki w Luwrze. W 1935 roku miała możliwość odbycia podróży artystycznej, podczas której odwiedziła zarówno Włochy, jak i Niemcy. Jej dorobek artystyczny zyskiwał na znaczeniu, a w 1936 roku zaprezentowała swoje prace na Salonie Jesiennym w Paryżu.

W 1937 roku Pacanowska przyjechała do Polski, gdzie brała udział w wystawach swoich obrazów oraz monotypii w Instytucie Propagandy Sztuki w Łodzi. Wówczas nie zdawała sobie sprawy, że była to ostatnia okazja, aby zobaczyć swoich rodziców, którzy niedługo później zginęli podczas eksterminacji Żydów w czasie II wojny światowej.

Po powrocie do Paryża w 1937 roku, związała się z École de Paris, kontynuując doskonalenie swojej techniki wytrawiania. W trakcie II wojny światowej pełniła funkcję projektantki przemysłowej w fabryce zajmującej się produkcją lotniczą. W 1942 roku, w dramatycznych okolicznościach, udało jej się uciec z obławy Vel d’Hiv. Przez resztę wojny żyła w ukryciu, zmagając się z codziennymi zagrożeniami i niepewnością.

W 1944 roku Pacanowska otrzymała tragiczną wiadomość o śmierci swoich rodziców w Auschwitz, gdzie zostali deportowani z łódzkiego getta. Po wojnie, w 1946 roku, zdecydowała się na wyjazd do Włoch, aby studiować rzeźbę na Akademii Świętego Łukasza. Jednakże, już rok później przerwała naukę i wróciła do Paryża, gdzie skupiła się na pracy twórczej w dziedzinie malarstwa oraz grafiki.

Twórczość

Twórczość Felicji Pacanowskiej ewoluowała w fascynującym kierunku, zaczynając od ekspresjonizmu, a następnie przechodząc w stronę czystej abstrakcji. Zarówno w malarstwie, jak i w grafice, artystka rozwijała elementy typowo kubistyczne, które charakteryzowały jej dzieła. Tak znacząca zmiana stylu przyciągnęła uwagę krytyków, w tym francuskiej specjalistki Nadine Nieszawer, która wskazała na bliskość tej transformacji do osobistych przeżyć wojennych, podkreślając, że zauważalna zmiana nastąpiła po II wojnie światowej.

Jest to zjawisko niezwykle interesujące, gdyż prace Felicji Pacanowskiej zyskały uznanie nie tylko we Francji, ale również w Włoszech, gdzie artystka była wyróżniona dwiema nagrodami. Około roku 1954 jej twórczość została na nowo odkryta przez krytyków sztuki, co skutkowało powrotem do publicznego obiegu. Szczególną uwagę zwróciła na siebie, kiedy wystawiła swoje dzieła w Salonie des Réalités Nouvelles w 1962 roku – niezwykle prestiżowym wydarzeniu artystycznym w Paryżu. Po tej wystawie jej dzieła były prezentowane nie tylko we Francji, ale także w renomowanych muzeach europejskich.

Wystawy

Wystawy indywidualne

Felicja Pacanowska miała przyjemność zaprezentować swoje prace w prestiżowych galeriach na całym świecie. W szczególności wyróżniają się następujące wystawy:

• Galerie Redfern w Londynie, 1937,
• Muzeum Izraela w Jerozolimie, 1953,
• Galerie Gérard Mourgue w Paryżu, 1960,
• Galerie Vendôme w Paryżu, 1973,
• Centre d’art et de culture de l’Espace Rachi w Paryżu, 2005.

Wystawy zbiorowe

Artystka brała również udział w licznych wystawach zbiorowych, które były doskonałą okazją do prezentacji jej twórczości obok innych uznawanych artystów. Poniżej przedstawiono niektóre z nich:

• Salon Jesienny w Paryżu, 1936,
• Instytut Propagandy Sztuki w Łodzi, 1937,
• Quadriennale de Rome, 1948, 1952,
• Mostra internazionale del Ritrato, Centro delle arte Quo Vadis, Fondazione Romane Marchesa J.S. Umiatowska w Rzymie, 1955,
• Salon Comparaisons w Paryżu, 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1976, 1978, 1980, 1982,
• Salon Niezależnych w Paryżu, 1959,
• Salon des réalités nouvelles w Paryżu, 1962,
• Biennale internationale de gravure w Tokio, 1962,
• Salon de Mai w Paryżu, 1962, 1974, 1979, 1980, 1981, 1982,
• Salon La jeune gravure contemporaine w Paryżu, 1963,
• L’estampe contemporaine, Bibliothèque nationale de France w Paryżu, 1973,
• Union des femmes peintres et sculpteurs w Paryżu, 1979,
• Salon Le Trait w Paryżu i Bordeaux, 1979, 1980, 1982,
• Groupe 109 w Paryżu, 1983,
• De Bonnard à Baselitz, dix ans d’enrichissements du Cabinet des estampes, Bibliothèque nationale de France w Paryżu, 1992,
• Autobiografia: recluse of history w Art & Soul Gallery w Bombaju, 2013.

---

Oceń: Felicja Pacanowska

---