Guta Kawenoki

---

Życiorys

Guta Kawenoki przyszła na świat w Łodzi w 1919 roku, a jej rodzina miała korzenie białostockie. Nazwisko Kawenoki jest pochodzenia hebrajskiego, łącząc w sobie słowa „kav” (krótko) oraz „venaki” (czysto, nieskazitelnie). Jej matka pracowała jako farmaceutka, natomiast ojciec był fabrykantem tekstylnym. Sama Guta pełniła rolę pomocnika technika dentystycznego oraz angażowała się społecznie w organizacji Gordonii.

W 1940 roku Kawenoki przeniosła się do Warszawy, gdzie dołączyła do Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB). W ramach tej grupy działała jako szpieg, żołnierz oraz skarbniczka, a także współpracowała z bojówkami Gordonii. W czasie swojego angażowania w getcie brała udział w licznych akcjach ŻOB-u, które były wymierzone w osoby eksploatujące Żydów, a ich celem było porywanie takich producentów lub członków ich rodzin w celu wymuszenia okupu.

Za fundusze pozyskane z okupów nabywano broń dla ruchu oporu. Yitzhak Zukerman opisując jedną z takich akcji, zauważa:

Wybraliśmy piękną, uroczą dziewczynę, Gittę Kwonki, członkinię Gordonii…

Cytat pochodzi z książki Yitzhaka “Antek” Zuckermana „A Surplus of Memory: Chronicle of the Warsaw Ghetto Uprising”, Berkeley: University of California Press, 1993, s. 333.

W 1943 roku, Kawenoki wzięła aktywny udział w walkach podczas powstania warszawskiego w getcie, walcząc na obszarze szopów Toebbensa i Schultza. Po stłumieniu powstania, udało jej się uciec na tzw. stronę aryjską, a następnie przyłączyła się do partyzantki w lasach koło Wyszkowa, gdzie kontynuowała walkę w rejonie Czerwonego Boru nad Narwią.

W obliczu poważnej choroby musiała wrócić do Warszawy. Wraz z dwoma towarzyszami z powstania, Jakowem Feigenblatem i Zygmuntem Igłą, znaleźli schronienie po tzw. aryjskiej stronie u Ignacego Jabłońskiego, dozorcy budynku przy ul. Próżnej 14. Według innych źródeł, kryjówka znajdowała się przy pl. Grzybowskim 6.

W wyniku donosu, w styczniu 1944 roku, Niemcy odkryli ich ukrycie. Kawenoki, Feigenblat oraz Igła zasmucone uwięzieniem odmówiły poddania się i poległy w walce z gestapo, podczas gdy Jabłoński został deportowany do obozu koncentracyjnego. Istnieją również przekazy sugerujące, że Kawenoki zginęła w trakcie walk partzanckich w wyszkowskich lasach.

Odznaczenia

W wyniku szczególnego uznania, Guta Kawenoki otrzymała pośmiertnie odznaczenie z okazji piątej rocznicy Powstania w Getcie. Było to w dniu 19 kwietnia 1948 roku.

Odznaczenie to to order Krzyża Walecznych, przyznawany za heroiczne czyny i odwagę.

---

Oceń: Guta Kawenoki

---