Wacław Jurczak

---

Życiorys

„Wacław Jurczak zdobył wykształcenie w czteroklasowej szkole powszechnej oraz ukończył cztery klasy rosyjskiego gimnazjum. W okresie I wojny światowej jego rodzina przeniosła się do Grabowa. W listopadzie 1918 roku zaangażował się w rozbrajanie niemieckich żołnierzy w Grabowie, a następnie wstąpił do Wojska Polskiego, które stacjonowało w Skierniewicach, gdzie szybko awansował do rangi sierżanta – szefa kompanii. W 1920 roku wziął udział w walkach na froncie wschodnim. W 1924 roku rozpoczął pracę jako tramwajarz w Tramwajach Podmiejskich w Łodzi. Z powodu obchodów Święta Pracy w maju 1925 roku został zwolniony z tej posady. Następnie przez pewien czas pracował jako urzędnik pocztowy, jednak również w tym przypadku stracił pracę z podobnych powodów. W późniejszych latach podjął pracę jako ślusarz w Pabianicach.

W 1928 roku Wacław wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), gdzie aktywnie działał w dzielnicy Bałuty, pełniąc kolejno funkcje członka, przewodniczącego komitetu dzielnicowego oraz komendanta milicji partyjnej. Od 1930 roku pracował w Urzędzie Miasta Łodzi, początkowo w wydziale drogowym, a następnie w wydziale komunikacyjnym. Po przyjściu do urzędu Wacława Wojewódzkiego został zwolniony z pracy za wypowiedzi, jakie wygłosił razem z Wincentym Stawińskim na wiecu pracowników miejskich w sali Teatru Popularnego. W 1934 roku zyskał tytuł zastępcy członka Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Łodzi. Z kolei w 1935 roku rozpoczął pracę w Zarządzie Głównym Klasowego Związku Włókniarzy, gdzie jego umiejętności przyczyniły się do zorganizowania oddziału związkowego zajmującego się produkcją pończoszniczą i dzianinową, w którym objął stanowisko sekretarza.

W trakcie II wojny światowej angażował się w działalność konspiracyjną w ramach PPS w Okręgowym Komitecie PPS w Łodzi. Jako dowódca wydziału wojskowego organizacji, nadzorował działania związane z gromadzeniem broni oraz materiałów wybuchowych, a także formowaniem grup bojowych do walki z okupantem. Ubrania i broń, znalezione w okolicach miasta, były ukrywane na cmentarzu ewangelickim przy ul. Łąkowej w Łodzi oraz w rejonie sanatorium w Tuszynku. W 1941 roku wszedł w skład Polskich Socjalistów, a od roku 1942 działalność jego konspiracyjna wzrosła, szczególnie w ramach Formacji Bojowo-Milicyjnych Polskich Socjalistów.

Po rozbiciu Okręgowego Komitetu PPS oraz aresztowaniu działaczy przez Gestapo, Jurczak zdecydował się na wyjazd do Głowna, gdzie na zlecenie 1 Komendy Głównej Polskich Socjalistów zajął się organizowaniem podziemnych grup dywersyjnych, które przeprowadzały udane akcje, w tym ataki na mleczarnie oraz linie kolejowe w rejonie Sochaczewa i Skierniewic. Mimo prób współpracy z jednym z dowódców Armii Krajowej – Alfredem Krausfortem, znanym pod pseudonimem „Zawadzki”, nie udało się osiągnąć porozumienia. Różnice polityczne były powodem, dla którego Krausfort i Aleksander Nikonorow zadenuncjowali Jurczaka Gestapo. W lutym 1943 roku został aresztowany w Domaniewicach podczas odbioru dowodu osobistego.

Podczas brutalnych przesłuchań i tortur, Wacław próbuje popełnić samobójstwo, połykając połamaną łyżkę. Został jednak przewieziony przez Gestapo do Warszawy, gdzie umieszczono go w szpitalu więziennym przy ul. Daniłowiczowskiej, gdzie zmarł 21 marca 1943 roku.

Życie prywatne

Wacław był synem Antoniego i Wiktorii Jurczaków – obojga robotników zatrudnionych w fabryce Izraela Poznańskiego. Początkowo jego ciało spoczywało na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, jednak w kwietniu 1946 roku zostało ekshumowane, a następnie z ceremoniałem pochowane na Starym Cmentarzu w Łodzi.

Upamiętnienie

Wacław Jurczak to postać, która została uhonorowana w sposób wyjątkowy w swoim rodzinnym mieście. Jego imieniem nazwano zakład przemysłowy w Łodzi, założony w 1947 roku.

Znane jako Zakłady Przemysłu Pończoszniczego Nr 1, w 1948 roku otrzymały one oficjalną nazwę imienia płk. Władysława Jurczaka.

Te zakłady, które w późniejszym czasie przekształciły się w Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Iwona”, powstały dzięki wcześniejszym inwestycjom przemysłowym rodziny Jarocińskich.

---

Oceń: Wacław Jurczak

---