Bolesław Kotkowski


Bolesław Kotkowski, urodzony 5 sierpnia 1886 roku w Łodzi, to znacząca postać w polskiej historii kultury i druku. Jego życie zakończyło się tragicznie 2 września 1944 roku w Warszawie, jednak pamięć o jego wkładzie w życie społeczne i kulturalne kraju przetrwała do dzisiaj.

W swojej karierze Kotkowski pełnił ważne funkcje, będąc nie tylko utalentowanym drukarzem i wydawcą, ale również aktywnym działaczem lokalnym. W latach 1919–1922 zasiadał w Radzie Miasta Łodzi, gdzie miał wpływ na decyzje dotyczące rozwoju tego miasta. Ponadto, jego rola jako wiceprzewodniczącego Komitetu Obywatelskiego Łodzi świadczy o jego zaangażowaniu i trosce o sprawy społeczności lokalnej.

Życiorys

Bolesław Kotkowski przyszedł na świat w rodzinie o zamożnych tradycjach robotniczych. Jego edukacja obejmowała ukończenie kursów rachunkowości u J. Mantibanda oraz naukę w średniej szkole w Łodzi. Na początku kariery zawodowej zatrudniony był w sektorze bankowym, a także jako przedstawiciel handlowy oraz administrator nieruchomości. Od 1912 roku związał się z drukarstwem, pracując w zakładzie Zygmunta Terakowskiego.

W 1918 roku, wraz z Bolesławem Froelichem, nabył 75% akcji firmy, a dwa lata później wykupił pozostałe udziały. W 1921 roku założył własny zakład pod nazwą „Bolesław Kotkowski i S-ka, Zakłady Graficzne”, przejmując nieruchomość przy ul. Piotrkowskiej 91, w której znajdowała się jego drukarnia. W 1922 roku kierował także spółką Towarzystwa Drukarsko-Wydawniczego, odpowiedzialną za wydawanie lokalnej gazety „Kurier Łódzki”. W styczniu 1923 roku przekształcił swoją firmę w spółkę aukcyjną, powierzając organizację techniczną swojemu bratu, Aleksandrowi Kotkowskiemu (który urodził się 23 lutego 1889 roku i zmarł 13 marca 1945 roku).

Kotkowski intensywnie rozwijał swoją firmę, w tym modernizując dział litograficzny, drukarnię, introligatornię oraz inne sektory produkcyjne. W latach 1924–1929 zwiększył ilość nowoczesnych maszyn offsetowych w litografii o dziewięć, co znacznie podniosło wydajność zakładu. W 1928 roku nabył fabrykę przy ul. Juliusza 14/18 (obecnie ul. Dowborczyków) i przeniósł tam swoją działalność w 1929 roku. W jego zakładzie skoncentrowano się na produkcji etykiet oraz opakowań dla przemysłu, a także na drukowaniu pocztówek, kalendarzy, plakatów, ulotek, książek i czasopism. Do grona jego największych klientów należały takie firmy, jak: Państwowy Monopol Tytoniowy, Państwowy Monopol Zapałczany, Fabryka Czekolady A. Piaseckiego w Krakowie, czy Towarzystwo Akcyjne Haberbusch i Schiele w Warszawie.

W ciągu swojego życia w zakładach litograficznych Kotkowskiego zrealizowano około 120 tysięcy projektów. W 1922 roku w firmie pracowało 90 osób, a w 1939 roku liczba pracowników wzrosła do 209. Drukarnia Kotkowskiego kontynuowała działalność w czasie II wojny światowej pod niemieckim zarządem, zatrudniając około 100 pracowników i produkując akcydensy oraz kartki żywnościowe. Po wojnie, w 1945 roku, zakład został przejęty przez Ministerstwo Skarbu i przekształcony w Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, a w 1981 roku uruchomiono w tym miejscu Łódzkie Zakłady Graficzne. W XXI wieku w budynku powstały biura.

Podczas niemieckiej okupacji Kotkowski przebywał w Warszawie, gdzie stał się ofiarą powstania warszawskiego, zginąc 2 września 1944 roku przy ul. Malczewskiego 5. Jego ciało ekshumowano 11 sierpnia 1945 roku i pochowano na Cmentarzu Służewskim.

Działalność społeczna

Kotkowski był właścicielem obszernej biblioteki dotyczącej historii sztuki, która niestety została rozgrabiona przez niemieckich okupantów. Był aktywny w działalności społecznej – pełnił funkcję rewidenta przemysłu graficznego oraz papierniczego w Izbie Handlowej w Łodzi, a także ekspert sądowy w sprawach poligrafii. Przez wiele lat był prezesem Stowarzyszenia Właścicieli Zakładów Graficznych w województwie łódzkim oraz kierował Radą Naczelną Kupiectwa Polskiego. Był również członkiem komisji rewizyjnej VI Łódzkiego Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego.

Od 1907 roku angażował się w Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy Pracowników Przemysłowo-Handlowych guberni piotrkowskiej, które później przekształciło się w Stowarzyszenie Handlowców Polskich. Kotkowski założył tam składnicę spożywczą i chór męski, którym sam kierował. Podczas I wojny światowej zasiadał w miejskiej komisji szacunkowej, odpowiedzialnej za ocenę strat miasta. W latach 1919–1922 pracował jako radny Rady Miejskiej w Łodzi. W trakcie II wojny światowej był współzałożycielem i wiceprzewodniczącym Komitetu Obywatelskiego w Łodzi, który zapewniał mieszkańcom miasto dostęp do żywności i opału w trudnym czasie okupacji, przewodził mu Kazimierz Tomczak, a w jego skład wchodził również Arno Kindermann. Kotkowski również ufundował samolot dla Wojska Polskiego, a gdy jego zakład padł w ręce Niemców, drukował w nim bony zastępujące pieniądze.

Przypisy

  1. a b c d e Zakłady Graficzne Bolesława Kotkowskiego w Łodzi [online], Rynek książki [dostęp 09.08.2022 r.]
  2. a b c d e f g HannaH. Tadeusiewicz HannaH., BogumiłB. Karkowski BogumiłB., Słownik pracowników książki polskiej. Suplement. II, wyd. 1, Warszawa: SBP, 2000, ISBN 83-87629-45-6, OCLC 49508829 [dostęp 09.08.2022 r.]
  3. Historia [online], Łódź.Work [dostęp 09.08.2022 r.]
  4. Kazimierz Pochwalski | Portret Bolesława Kotkowskiego, 1927 [online], Desa Unicum [dostęp 09.08.2022 r.]
  5. Nad czym obradował Zjazd Rady Naczelnej Kupiectwa Polskiego, „Narodowe Życie Gospodarcze”, 28.05.1939 r.
  6. a b Lista cywilnych ofiar powstania – Bolesław Kotkowski [online], 1944.pl [dostęp 09.08.2022 r.]
  7. a b Kartka z kalendarza. Jak Łódź została przejęta przez Niemców? [online], Urząd Miasta Łodzi [dostęp 09.08.2022 r.]
  8. Postindustralizm, czyli biura po łódzku [online], pb.pl [dostęp 09.08.2022 r.]
  9. J. Cz.J.C. Wysocki J. Cz.J.C., Okólnik Rady Głównej Opiekuńczej. 1916 nr 4 (12 IX), Druk.: St.Swięcki, 1916 [dostęp 09.08.2022 r.]

Oceń: Bolesław Kotkowski

Średnia ocena:4.92 Liczba ocen:7