Jerzy Lewandowicz

---

Życiorys

Do 1939

Jerzy Lewandowicz przyszedł na świat w rodzinie mieszczańskiej, która pielęgnowała silne tradycje katolickie. Jego ojciec, Adam, był rzemieślnikiem, a matka, Stanisława, z domu Weber, prowadziła dom. W 1918 roku ukończył Gimnazjum Mikołaja Kopernika w Łodzi, a następnie podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych.

W czasie studiów był członkiem SKMA „Odrodzenie”, a w 1920 roku dołączył do Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji. W 1921 roku przeniósł się do Poznania, gdzie kontynuował naukę na Uniwersytecie Poznańskim. W tym okresie pracował jako sekretarz prałata Stanisława Adamskiego, późniejszego biskupa.

Po ukończeniu studiów w 1922 roku wrócił do Katowic, gdzie objął stanowisko sekretarza Wojciecha Korfantego. W 1924 roku wstąpił do zarządu Spółki Wydawniczej „Polonia”, a trzy lata później rozpoczął aplikację w Sądzie Apelacyjnym w Katowicach. Stawał się sędzią w Sądzie Grodzkim w Mysłowicach, a od 1 lutego 1933 roku prowadził własną kancelarię adwokacką, zyskując na znaczeniu w społeczności prawniczej. W późnych latach 30. XX wieku pełnił funkcję drugiego sekretarza Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach. W 1937 roku przystąpił do Stronnictwa Pracy.

II wojna światowa

Wraz z wybuchem II wojny światowej Jerzy Lewandowicz opuścił Górny Śląsk i osiedlił się w Warszawie. Tam aktywnie współpracował z podziemnymi strukturami Stronnictwa Pracy oraz Federacji Organizacji Narodowo-Katolickich „Unia”, do której wchodzili tacy działacze jak Jan Hoppe, Jerzy Braun, Kazimierz Studentowicz, Józef Kwasiborski, Franciszek Urbański, Stefan Kaczorowski oraz Antoni Antczak.

Na jego inicjatywę powstał konspiracyjny Zarząd Wojewódzki Stronnictwa Pracy na Śląsku, którego siedziba znajdowała się w Warszawie. W 1944 roku został mianowany Delegatem Rządu na Obszar Śląska, planując objęcie w przyszłości stanowiska wojewody śląskiego, co miało nastąpić po wojnie w miejsce schorowanego Ignacego Sikory. W trakcie powstania warszawskiego, mimo że nie brał w nim czynnego udziału, został ranny. Po upadku powstania udał się do Częstochowy, gdzie przetrwał do końca wojny.

Po 1945

W styczniu 1945 roku powrócił do Katowic, gdzie znowu otworzył swoją kancelarię adwokacką. Intensywnie działał na rzecz reaktywacji Stronnictwa Pracy, stając po stronie konserwatywnych zwolenników Karola Popiela, w konflikcie z prokomunistycznymi członkami grupy „Zryw”. W swoich wystąpieniach zdecydowanie sprzeciwiał się komunizmowi, opowiadając się za demokratycznymi wartościami.

W dniu 24 lutego 1946 roku na zjeździe wojewódzkim Stronnictwa Pracy został wybrany prezesem zarządu wojewódzkiego, zdobywając pełne poparcie dla wizji państwa Polskiego Karola Popiela. Wkrótce jednak komuniści uznali ten zjazd za prowokację oraz manifestację prawicowych idei. 7 marca 1946 roku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, w towarzystwie ośmiu innych działaczy. Po przesłuchaniach został zwolniony, jednak jego zaangażowanie w działalność opozycyjną wciąż wzbudzało zainteresowanie służb bezpieczeństwa.

Pomimo ponownego wybrania go na funkcję prezesa wojewódzkiego w lipcu 1946 roku, nie mógł skutecznie pełnić obowiązków z powodu rozpadu struktury stronnictwa. Karol Popiel powierzył mu wówczas rolę kuratora akt oraz majątku organizacji na Śląsku. Lewandowicz nie zaniechał swojej działalności politycznej, był jednym z sygnatariuszy listu do Józefa Cyrankiewicza w sprawie legalizacji stronnictwa. W wyniku działalności stał się celem UB (m.in. sprawa „Zakon”), a 18 października 1950 roku ponownie aresztowano go. Podczas przeszukania u niego w mieszkaniu odnaleziono Instrukcję do zwalczania Służby Bezpieczeństwa, co skutkowało wyrokiem dwóch lat więzienia, wydanym przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach w lipcu 1951 roku. Najwyższy Sąd Wojskowy utrzymał wyrok, zmieniając jedynie szczegóły sentencji. Został zwolniony 18 października 1952 roku.

Po wyjściu z więzienia powrócił do pracy jako adwokat. 21 maja 1954 roku uzyskał zezwolenie na wpisanie na listę adwokatów, rozpoczynając pracę w Zespole Adwokackim nr 1 w Katowicach. W 1963 roku zatarto mu skazanie, a w 1972 roku przeszedł na emeryturę.

Rodzina

Otylia Szprot, żona Jerzego Lewandowicza, była siostrą Elżbiety, małżonki Wojciecha Korfantego. Rodzina Lewandowicza składała się z trzech sióstr oraz dwóch braci.

Siostry to: Jadwiga, Irena Łukasiewicz oraz Halina Czechowska. Bracia Jerzego również związani byli z Kościołem.

Mieczysław, jeden z braci, urodził się w 1886 roku i pełnił funkcję proboszcza oraz dziekana w Pabianicach. Niestety, był ofiarą obozu KL Dachau w 1941 roku. Władysław, jego młodszy brat, przyszedł na świat w 1894 roku. Był marianinem oraz jednym z głównych twórców SMA „Odrodzenie”. Władysław był również więźniem Pawiaka i zmarł w 1949 roku.

---

Oceń: Jerzy Lewandowicz

---