Zygmunt Sowa-Sowiński

Kultura i sztuka

Zygmunt Sowa-Sowiński, urodzony w Łodzi w 1908 roku, to postać, która zapisała się w historii polskiego malarstwa. Jego twórczość obejmowała różnorodne formy artystyczne, w tym przede wszystkim portrety oraz miniatury. Jego losy zakończyły się tragicznie w 1954 roku w Nowym Jorku, gdzie zmarł, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny.

W dalszej części artykułu przyjrzymy się bliżej jego życiu oraz osiągnięciom, a także wpływowi, jaki wywarł na rozwój sztuki w Polsce oraz za granicą.

Życiorys

Po zakończeniu edukacji w szkole średniej, Zygmunt Sowa-Sowiński postanowił kierować swoją pasję w stronę sztuki plastycznej i podjął studia w Krakowie. Następnie kontynuował naukę w Szkole Przemysłu Artystycznego znajdującej się w Bydgoszczy. Jego pierwsze kroki zawodowe to praca jako projektant grafiki użytkowej, gdzie stworzył znane dzieła, takie jak plakat z okazji dziesiątej rocznicy utworzenia KOP oraz plakaty do filmów „Hanka – oczy czarne” i „Wierna rzeka”.

Z czasem Sowa-Sowiński odkrył swoje zainteresowanie sztuką portretową. Jego twórczość była wyraźnie kształtowana przez wpływ znakomitych artystów, takich jak Teodor Axentowicz i Leon Wyczółkowski. Wykorzystując kredki oraz węgiel, stworzył serię portretów znanych osobistości, wśród których na uwagę zasługuje wyjątkowy wizerunek Ludwika Solskiego. Na początku lat 30. XX wieku artysta namalował portret marszałka Józefa Piłsudskiego, który został określony jako „Pierwszy kubistyczny portret Marszałka”.

Prawdziwym odkryciem dla Sowy-Sowińskiego okazała się miniatura portretowa. Wykształcił własną technikę oraz styl, malując na płytkach z kości słoniowej i stosując do pigmentów miód jako spoiwo. Dbał także o precyzję wykonania, używając delikatnych pędzelków z piórek słonki. W jego miniaturach dominowały twarze oraz sylwetki portretowanych postaci, z minimalnym uwzględnieniem szczegółów tła. W 1937 roku jego miniatury zyskały uznanie krytyków, którzy zainteresowali się jego pracami wystawianymi w Warszawie i Poznaniu.

W czasie okupacji, na zlecenie Armii Krajowej, Sowa-Sowiński zajmował się produkcją fałszywych dokumentów. Po aresztowaniu przez Niemców, został wywieziony do obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Po wojnie, po wyzwoleniu przez US Army, wyemigrował z żoną Ireną najpierw do Paryża, a następnie do Rio de Janeiro, by ostatecznie osiedlić się w Nowym Jorku. Tam zmarł w 1954 roku.

Dorobek Zygmunta Sowy-Sowińskiego obejmuje około 500 miniatur, w których uwiecznił wybitne postacie ze świata polityki, kultury, arystokracji, a także bliskich mu przyjaciół i członków rodziny. Wystawiał swoje prace nie tylko w Polsce, ale również za granicą, w Paryżu, gdzie zyskał miano największego współczesnego miniaturzysty i był porównywany do Jean-Baptiste’a Isabeya. Oprócz Paryża, jego dzieła można było zobaczyć w Madrycie, Rio de Janeiro, Wiedniu, a w Stanach Zjednoczonych w Charlottesville, Filadelfii oraz Detroit.

Wdowa po artyście, Irena Prime, podarowała Ossolineum dwadzieścia osiem miniatur Zygmunta Sowy-Sowińskiego, co znajdzie swoje miejsce w historii polskiej sztuki jako ważny wkład w kulturę narodową.

Przypisy

  1. Słowa pełne uznania dla jego miniatur znaleźć można w liście Wojciecha Kossaka z 26.01.1939 r. do Stanisława Michalskiego, dyrektora Funduszu Kultury Narodowej (fotokopia w zbiorach Ireny Prime).
  2. "Łódź w Ilustracji", 15.10.1933 r., nr 42, s. 7.
  3. Nazwisko nie figuruje w spisie studentów krakowskiej ASP: J.E. Dutkiewicz, Materiały do dziejów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1895–1939, Wrocław 1969 r.
  4. W jednym z wywiadów podkreślał, że dla otrzymania takiego pędzelka złożonego z 20 włosków trzeba było upolować 10 ptaków, bowiem tylko jedno piórko z każdego skrzydła nadawało się do tego celu.

Oceń: Zygmunt Sowa-Sowiński

★★★★★
Średnia ocena:4.7 Liczba ocen:19