Alina Margolis-Edelman

---

Życiorys

Alina Margolis-Edelman przyszła na świat w Łodzi w żydowskiej rodzinie, jako córka znanego lekarza oraz działacza społecznego Aleksandra Margolisa (1887–1939) oraz Anny z domu Markson (1892–1986). Jej dzieciństwo wzbogacone było o ważne dzieła kultury, w tym Elementarz Mariana Falskiego, z którego zdanie „Ala ma kota” do dziś pozostaje w pamięci. Należy dodać, że jej brat Jan (1928–1998) również znalazł swoje miejsce w Elementarzu jako Olek.

W trudnych czasach II wojny światowej, Alina przebywała w warszawskim getcie, gdzie jej matka pracowała jako lekarka. W międzyczasie Alina była uczennicą i pełniła rolę pielęgniarki w Żydowskiej Szkole Pielęgniarek, którą prowadziła Luba Blum-Bielicka. W 1943 roku, po drugiej akcji likwidacyjnej, udało jej się opuścić to miejsce.

Podczas powstania warszawskiego w 1944, Alina pełniła funkcję pielęgniarki i zdobyła Krzyż Walecznych za swoje zasługi. Po wojnie zaczęła pracować jako pediatra w Łodzi, gdzie w II Klinice Pediatrycznej zajmowała się chorymi dziećmi na cukrzycę. Była innowatorką, która założyła poradnię dedykowaną dzieciom z problemami nerek oraz ośrodek specjalizujący się w leczeniu cukrzycy dziecięcej w Rabce.

W wyniku wydarzeń marcowych w 1968 roku, Alina napotkała trudności w kontynuacji swojej kariery naukowej, gdyż jej rozprawa habilitacyjna dotycząca teorii typów cukrzycy została odrzucona. Wtedy zdecydowała się na wyjazd z dziećmi do Francji, gdzie aktywnie angażowała się w działalność organizacji takich jak Lekarze bez Granic. Po odejściu Bernarda Kouchnera w 1980 roku, współtworzyła organizację Lekarze Świata, będąc również współzałożycielką polskiej sekcji.

Alina Margolis-Edelman poświęciła wiele uwagi pomocy ludziom w potrzebie, pracując na statkach-szpitalach oraz w różnych krajach takich jak Salwador, Czad, Afganistan, i Bośnia oraz Hercegowina, gdzie w czasach wojny domowej stworzyła ośrodek wsparcia dla ofiar gwałtów. Jej wysiłki były doceniane przez wielu, a współpraca z Danielle Mitterrand, żoną prezydenta Francji, stanowiła dowód na jej zaangażowanie.

W jej dorobku znajduje się również założenie francusko-polskiego stowarzyszenia SOS Aide aux Malades Polonais, które zajmowało się leczeniem osób chorych za granicą oraz organizowaniem staży dla polskich lekarzy. W okresie stanu wojennego w Polsce, Alina aktywnie organizowała pomoc dla opozycji demokratycznej.

Po 1989 roku, była zainicjowała Fundację Dzieci Niczyje, dzisiaj znaną jako Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę oraz współzałożyła Biuro Pomocy Inicjatyw Społecznych. W 1998 roku, na prośbę dzieci, została uhonorowana Orderem Uśmiechu, który odebrała w Warszawie w 1999 roku.

Alina zmarła w Paryżu i znalazła spoczynek na cmentarzu ekumenicznym w Bagneux. Jej symboliczny grób można znaleźć na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie.

Życie prywatne

Alina Margolis-Edelman wyszła za Marka Edelmana (1919–2009) i z tego małżeństwa doczekała się dwojga dzieci: syna Aleksandra (ur. 1951) oraz córki Anny (ur. 1956).

Upamiętnienie

Alina Margolis-Edelman pozostaje sztandarową postacią w działalności na rzecz dzieci narażonych na krzywdzenie. Od 2011 roku przyznawana jest nagroda imienia Aliny Margolis-Edelman, która honoruje osoby wykazujące się szczególną pomocą w tej ważnej misji.

W Warszawie, niedaleko Dworca Gdańskiego, powstał mural, który oddaje hołd tej wyjątkowej działaczce. Mural stał się nie tylko miejscem upamiętnienia, ale i punktem rozmowy oraz refleksji na temat jej życia i wkładu w pomoc innym.

Co więcej, w Łodzi, skwer usytuowany na rogu ulic Kilińskiego oraz Jaracza od marca 2018 roku nosi imię Aliny Margolis-Edelman. To życie, które poświęciła na wsparcie innych, jest nadal inspiracją dla wielu społeczności.

Książki

Alina Margolis-Edelman, znana ze swojej wszechstronnej działalności, jest autorką licznych publikacji, które miały znaczący wpływ na rozwój wiedzy w różnych dziedzinach. Jej prace dotyczą przede wszystkim zdrowia dzieci oraz doświadczeń z czasów wojny.

• Cukrzyca u dzieci (Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich 1964, 1969, 1973),
• Ala z elementarza (wspomnienia; Aneks 1994, ISBN 1-897962-04-5; wydanie II pt. Tego, co mówili, nie powtórzę…, Siedmioróg 1999, ISBN 83-7254-038-1; przekład francuski: Je ne le répéterai pas, je ne veux pas le répéter, Éditions Autrement 1997, ISBN 2-86260-728-2; przekład niemiecki: Als das Ghetto brannte: eine Jugend in Warschau, Metropol 2000, ISBN 3-932482-33-6),
• Zespół dziecka maltretowanego (I wydanie 1998 r., wydawca Fundacja Dzieci Niczyje, II wydanie 2000 r., wydawca Fundacja Dzieci Niczyje; ISBN 83-90-4490-1-3).

---

Oceń: Alina Margolis-Edelman

---