Łódź Fabryczna

---

Ruch pasażerski

Ruch pasażerski na stacji Łódź Fabryczna stanowi kluczowy aspekt transportu w regionie. Z roku na rok, liczba pasażerów oraz roczna wymiana się zmieniają, co odzwierciedla rosnące zainteresowanie podróżami koleją.

Rok	Roczna wymiana	Pasażerowie na dobę	Lokalizacja w Polsce
2017	2 810 000	7 700	29
2018	3 430 000	9 400	23
2019	2 740 000	7 500	34
2020	3 948 000	10 800	22
2021	2 700 000	7 400	22
2022	_	10 300	25

Analiza danych wskazuje na dynamikę w liczbie pasażerów oraz ich codziennych przejazdów, co pokazuje, że stacja odgrywa ważną rolę w lokalnym transporcie publicznym.

Przebudowa

W latach 2011–2016 dworzec Łódź Fabryczna przeszedł gruntowną modernizację, w wyniku której został zamknięty dla podróżnych. Podczas tego okresu zrealizowano wiele ważnych prac budowlanych. Od 2022 roku kontynuowane są działania związane z przebiciem tunelu średnicowego, który prowadzi zarówno w kierunku dworca Łódź Kaliska, jak i w stronę Łodzi Żabieniec.

Obiekt ten stanowi kluczowy element Nowego Centrum Łodzi i wyróżnia się jako jeden z najnowocześniejszych dworców w kraju. Warto podkreślić, że podczas przebudowy stacja notowana była jako trzecia pod względem wielkości inwestycja dworcowa w całej Europie.

W 2010 roku stacja została uwieczniona w filmie „Weekend” w reżyserii Cezarego Pazury. Warto zobaczyć ten film, aby zobaczyć, jak stacja wyglądała przed przeprowadzeniem remontu.

Historia

Budowa pierwszej linii kolejowej w Łodzi, znanej jako linia Fabryczno-Łódzka, otwierająca połączenie miasta z Koluszkami, a przez nie z Drogą Żelazną Warszawsko-Wiedeńską, rozpoczęła się 1 września 1865 roku. Inicjatywa ta była możliwa dzięki zezwoleniu cara Aleksandra II wydanemu w lipcu tego samego roku. Szyny zaczęto kłaść zarówno od strony Łodzi, jak i Koluszek, a 18 listopada 1865 roku zainaugurowano przewozy towarowe. Natomiast pierwsze przewozy pasażerskie miały miejsce 1 czerwca 1866 roku.

Początkowo tory kolejowe sięgały prawie do ulicy H. Sienkiewicza, a obsługa podróżnych odbywała się w dworcu tymczasowym wzniesionym przy ul. Krótkiej, w miejscu obecnego Łódzkiego Domu Kultury. W 1868 roku na mocy projektu warszawskiego architekta Adolfa Schimmelpfenniga powstał nowy budynek dworca, który przeszedł przebudowę w 1930 roku i funkcjonował aż do czerwca 2012 roku. Przed zamknięciem stacja dysponowała czterema peronami oraz sześcioma krawędziami peronowymi. Zaraz po wybudowaniu, dworzec Łódź Fabryczna stał się kluczowym punktem w tworzeniu obrębu łódzkiej kolei obwodowej.

Przed I wojną światową dworzec znany był jako „warszawski”, „wschodni” lub dworzec Kolei Fabryczno-Łódzkiej. Nazwa „Łódź Fabryczna” zaczęła ugruntowywać się w okresie międzywojennym, jednak podczas niemieckiej okupacji w latach 1939-1943 stacja nosiła błędną nazwę Litzmannstadt Ostbahnhof, zmieniając ją później na Litzmannstadt Mitte, co utrzymywało się aż do 1945 roku.

Modernizacja

W kontekście modernizacji, plany dotyczące linii Łódź-Warszawa przewidywały wyburzenie wszystkich obiektów w kwartale ulic Kilińskiego, Składowa, Węglowa oraz Tramwajowa, przeniesienie dworca pod ziemię oraz przesunięcie go na północ. Tunel prowadzący do nowych peronów miał zaczynać się za przystankiem osobowym Łódź Niciarniana. Początkowo planowano zmianę nazwy dworca na Łódź Centralny; ostatecznie jednak zdecydowano się na zachowanie dotychczasowej nazwy, która miała silne konotacje wśród pasażerów. Zakładano równocześnie odprawę z czterech peronów, z czego trzy miały być przeznaczone dla pociągów regionalnych oraz TLK, a czwarty dla szybkich połączeń na linii „Y”, łączącej Warszawę z Kaliszem, Wrocławiem i Poznaniem.

Początek budowy pierwszego odcinka linii „Y” z Warszawy do Łodzi planowano na przełomie 2013 i 2014 roku, a koszt inwestycji oszacowano na 10 miliardów euro. Z racji decyzji Ministra Infrastruktury budowa linii „Y” została przesunięta na nieokreślony termin, jednak wskazano lata 2020-2030 jako najwcześniejszy możliwy czas realizacji.

Umiejętne skierowanie ruchu kolejowego pod ziemię ma umożliwić nową aranżację terenów wokół dworca, w tym stworzenie nowoczesnego węzła przesiadkowego, który połączy PKP, MPK oraz PKS. W przyszłości planuje się także przedłużenie linii kolejowej do dworca Łódź Kaliska dzięki tunelowi średnicowemu.

Przed rozpoczęciem modernizacji, na terenie dworca funkcjonowały centralny dworzec PKS oraz pętla autobusowa. Z stacji odjeżdżały pociągi do Koluszek oraz miejscowości takich jak: Kraków, Radom, Częstochowa, Piotrków Trybunalski oraz Tomaszów Mazowiecki.

Historia przebudowy

• w listopadzie 2010 PKP PLK opublikowały listę pięciu konsorcjów, zaproszonych do przetargu na budowę podziemnej stacji, której realizacja miała zajmować lata 2011-2014, z szacunkowym kosztem 1,9 mld zł,
• 28 marca 2011 władze Łodzi, w tym prezydent Hanna Zdanowska oraz minister infrastruktury Cezary Grabarczyk, podpisali umowę, definiującą zasady współpracy w ramach przebudowy,
• 8 kwietnia 2011 w Warszawie odbyła się prezentacja ofert na przebudowę dworca, kosztorys inwestycji wynoszącym 2,463 mld zł,
• 24 maja 2011 PKP PLK S.A. wybrało Konsorcjum: Torpol (Poznań) i inne jako wykonawców przebudowy,
• 18 sierpnia 2011 podpisano umowę na przebudowę,
• 15 października 2011 odjechał ostatni pociąg, a zakończenie prac planowano na 28 lutego 2015 roku,
• czerwiec 2012 nastąpiło zakończenie rozbiórki starego dworca,
• listopad 2013 Komisja Europejska przyznała dofinansowanie w wysokości 252 mln zł,
• 18 sierpnia 2011 umowa podpisana pomiędzy inwestorami na przebudowę dworca,
• 9 grudnia 2016 dworzec został dopuszczony do eksploatacji,
• 11 grudnia 2016 odbyło się otwarcie nowego dworca,
• wrzesień 2017 konsorcjum złożyło pozew o zapłatę dodatkowych robót,
• 31 grudnia 2017 z terminem zakończenia robót.

W 2026 roku planowane jest otwarcie tunelu średnicowego, który połączy Łódź Fabryczną z dworcami Łódź Kaliska oraz Łódź Żabieniec.

Dworzec

Nowy dworzec wyróżnia się imponującą powierzchnią płyty dennnej wynoszącą 65 tysięcy metrów kwadratowych. W całkowitej budowie tej nowoczesnej, trzypoziomowej konstrukcji wykorzystano 750 tysięcy metrów sześciennych betonu oraz 70 tysięcy ton stali. Te złożone elementy architektoniczne łączą się za pomocą 24 schodów ruchomych i 14 wind, co zapewnia wygodny dostęp między poziomami.

Na placu budowy usunięto blisko 2 miliony metrów sześciennych ziemi, co stanowi ogromne przedsięwzięcie. Aby umożliwić ruch pociągów do czterech peronów usytuowanych na głębokości 16,5 metra pod powierzchnią, zbudowano 12 kilometrów zelektryfikowanych torów.

W budynku dworca znajdują się także Centrum Obsługi Pasażera Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej oraz kasy, w których można zakupić bilety do takich przewoźników jak Polregio, PKP Intercity oraz Łódzka Kolej Aglomeracyjna (ŁKA).

Perony

Na stacji znajduje się cztery dwukrawędziowe perony, z których jeden ma długość 300 metrów, a pozostałe trzy osiągają długość 400 metrów każdy. Wysokość wszystkich peronów wynosi 76 centymetrów w stosunku do poziomu główki szyny.

W celu zasilania pociągów nad torami została zastosowana sztywna sieć trakcyjna o napięciu 3 kV. Perony usytuowane są 16 metrów pod ziemią, co jest istotnym elementem architektonicznym tego obiektu.

Bezpośrednia komunikacja z dworcem odbywa się poprzez windy, schody ruchome oraz ruchome chodniki (tzw. travelatory), które pełnią funkcję ruchomych pochylni. Dzięki tym udogodnieniom pasażerowie mogą łatwo i komfortowo przemieszczać się pomiędzy różnymi poziomami.

Perony są również wyposażone w nowoczesne urządzenia nagłaśniające i elektroniczne wyświetlacze, co znacznie ułatwia pasażerom orientację na stacji. Dla zapewnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego wprowadzono szereg środków, w tym ogniotrwałe kurtyny, które mają na celu powstrzymanie rozprzestrzeniania się ognia oraz zadymienia w razie ewentualnego pożaru.

Powiązania komunikacyjne

Przed głównym wejściem na dworzec można zauważyć czterotorowy tramwajowy węzeł przesiadkowy oraz pętlę autobusową, które umożliwiają wygodne przesiadanie się pomiędzy różnymi środkami transportu.

Warto również wspomnieć, że przy zachodnim oraz północnym wejściu znalazły się stacje Łódzkiego Roweru Publicznego, co sprzyja ekologicznej mobilności i zachęca do korzystania z rowerów jako alternatywy dla komunikacji miejskiej.

---

Oceń: Łódź Fabryczna

---