Arie Ben Menachem

---

Życiorys

Arie Ben Menachem, znany wcześniej jako Arie Princ, przyszedł na świat w Łodzi. Był synem Menachema Princa oraz Hindy, która pochodziła z rodziny Kopel. W czasach młodzieńczych edukację zdobywał w Żydowskiej Szkole Rzemieślniczej „Talmud Tora” usytuowanej przy ul. Pomorskiej w Łodzi. Wówczas mieszkał przy ul. Narutowicza.

W momencie, gdy rozpoczęła się niemiecka okupacja Łodzi, jego życie uległo drastycznej zmianie. Został wysiedlony do Litzmannstadt Ghetto. W ghetcie zamieszkał z rodzicami w rejonie ul. Insel (dzisiaj znanej jako ul. Zawiszy Czarnego). Tam Arie pracował w wydziale statystycznym Judenratu oraz angażował się w działalność syjonistycznego frontu młodzieżowego „Hazit Dor Bnei Midbar” (czyli Front Pokolenia Synów Pustyni). Dodatkowo, pełniąc rolę redaktora gazety „Kol Ha’hazit” (Głos Frontu), współpracował z Mendlem Grossmanem w zakresie fotografii, a także w procesie wywoływania i dystrybucji zdjęć.

Ważnym wydarzeniem w jego życiu była sytuacja podczas Wielkiej Szpery, gdy Grossman został zmuszony przez władze niemieckie do dokumentowania zbrodni poprzez fotografowanie ciał zamordowanych Żydów na ulicach. Menachem wspierał go w tej przerażającej misji, numerując kartony, w które pakowano zwłoki. W 1943 roku stworzył własny album fotograficzny, łącząc kolaże ze zdjęciami Grossmana. W albumie zawarł ironiczne komentarze, które miały na celu uwydatnienie brutalności, jakiej doświadczali mieszkańcy getta. Opisywał w nim głód, nędzę oraz deportacje ludności.

W 1944 roku Menachem, razem z rodziną i swoim albumem, został deportowany do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Niestety, jego album został mu odebrany, jednak dzięki działaniom w podziemiu miał się znaleźć w Krakowie. Przybywając do Auschwitz, doświadczył tragicznej utraty, gdy jego matka, Hinda, została zamordowana. On sam oraz jego ojciec zostali następnie przewiezieni do obozu Groß-Rosen, a później do Flossenburga, gdzie podczas marszu śmierci zginął jego ojciec. Arie Ben Menachem, mimo wszystko, ocalał dzięki interwencji amerykańskiej armii. Po kilku miesiącach spędzonych w szpitalu w 1945 roku przedostał się do Włoch, a stamtąd do Palestyny.

W nowym miejscu, zamieszkał w kibucu Bet Sze’an, gdzie zmienił swoje nazwisko z Princ na Menachem na cześć swojego ojca oraz z powodu wspomnienia o psie esesmana, który nosił to imię. W tym czasie zawarł związek małżeński z Ewą Bialer, którą poznał w getcie. W 1947 roku para przeniosła się do kibucu Niccanim. W 1948 roku, podczas wojny o niepodległość Izraela, egipskie wojska zaatakowały ten region, docierając do Niccanim. Mężczyźni stawili opór, podczas gdy kobiety i dzieci zostały ewakuowane. Egipcjanie zdobyli kibuc, a Menachem został wzięty do niewoli egipskiej, w której spędził osiem miesięcy.

Pomimo dramatycznych okoliczności, w 1946 roku egzemplarz albumu Menachema został opublikowany przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną, mimo że oryginał albumu nieoczekiwanie zaginął. Po uwolnieniu z niewoli Menachem podjął się dokumentowania historii łódzkiego getta. Tłumaczył także „Kronikę Getta Łódzkiego” na język hebrajski oraz angażował się w wydanie „Encyklopedii Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata” poprzez organizację Yad Vashem. Był aktywny w pracach Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i pozostawał członkiem Związku Łodzian w Izraelu, mającym swoją siedzibę w Tel Awiwie. Arie Ben Menachem na stałe wpisał się w historię, stając się ekspertem w dziedzinie dziejów getta w Łodzi oraz gromadząc obszerną bibliotekę na temat Litzmannstadt Getto oraz Holokaustu.

Tłumaczenia

W obszarze tłumaczeń, Arie Ben Menachem ma na swoim koncie wiele ciekawych pozycji, które znacznie wzbogacają polskojęzyczną literaturę. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć:

• „Kronika Getta Łódzkiego” (tłumaczenie z hebrajskiego, z Josephem Raabem, 1986),
• Pisma Józef Zelkowicza (1995).

---

Oceń: Arie Ben Menachem

---