Maria Leonia Jabłonkówna

---

Życiorys

Maria Leonia Jabłonkówna przyszła na świat w Łodzi, w rodzinie o ciekawym tle. Jej matka, Wanda z Poznańskich Jabłonka, zajmowała się nauczaniem języka polskiego w lokalnym gimnazjum, a rodzina matki była całkowicie spolonizowana. Z kolei ojciec, Chaim Jabłonka, znany także jako Maksymilian, pełnił rolę buchaltera czy urzędnika, jednak szybko porzucił rodzinę, przenosząc się do Ameryki, gdy Leonia była jeszcze mała.

W latach 1914–1923, młoda Leonia uczęszczała do Gimnazjum Humanistycznego Żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej, które mieściło się w Łodzi przy ul. Kościuszki 21. Po zakończeniu nauki postanowiła rozwijać swoje zainteresowania akademickie, studiując polonistykę, filozofię oraz reżyserię na PWST.

W związku z wybuchem II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku, Leonia zdecydowała się opuścić Warszawę, kierując się do Lwowa. Do roku 1941 przebywała w Grodnie oraz Białymstoku, gdzie zaangażowała się w działalność artystyczną, pracując w teatrze Aleksandra Węgierki.

W 1941 roku, powróciła do Warszawy, gdzie ukrywała się, m.in. u Tadeusza i Zofii Baumów. W roku 1944, Leonia podjęła decyzję o przyjęciu chrztu, przechodząc na wiarę chrześcijańską. Jej zaangażowanie w walkę o wolność kraju zaowocowało uczestnictwem w Powstaniu Warszawskim, podczas którego została ranna.

Po wojnie, Jabłonkówna kontynuowała swoją karierę reżyserską, realizując szereg sztuk teatralnych w Warszawie, Łodzi, Wrocławiu, Wałbrzychu i Toruniu. W przedstawieniach brały udział znane postacie polskiego teatru, w tym Barbara Abramow-Newerly, Kazimierz Beroński, Tadeusz Bartosik, Helena Bartosikowa, Andrzej Bogucki, Wojciech Brydziński oraz wielu innych, takich jak Tadeusz Czechowski, Maria Garbowska, Teodor Gendera, Aleksander Hlawaty i Wanda Jarszewska, a także Jan Kreczmar, Wanda Lipińska, Jan Orsza, Janina Pollakówna, Maria Seroczyńska, Mieczysław Serwiński, Irena Stelmachówna, Barbara Stępniakówna, Bogdan Szymkowski, Jerzy Tkaczyk oraz Jacek Woszczerowicz.

W późniejszych latach, Jabłonkówna była aktywna w redakcji pisma „Teatr”, a także uczestniczyła w pracach ZASP oraz PEN Clubu. Działała w warszawskim Klubie Inteligencji Katolickiej, pozostając pod duchowym kierownictwem ks. Jana Ziei. W styczniu 1976 roku miała odwagę podpisać list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL, wyrażając swój sprzeciw wobec nowelizacji Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Po tym wydarzeniu była przez dłuższy czas inwigilowana przez stołeczną Służbę Bezpieczeństwa, co związane było z Sprawą Operacyjnego Rozpracowania o kryptonimie „PANNA”.

Latem 1978 roku, po trzydziestu latach przerwy, Leonia wznowiła pisanie swoich osobistych zapisków. Zostawiła po sobie bogaty dorobek, w skład którego wchodziły kilkadziesiąt stron z lat 1946–1947, a także ponad 1000 stron dziennika z lat 1978–1987 oraz kilka nieopublikowanych wierszy. Ostatecznie spoczęła na cmentarzu Bródnowskim (kw. 12R-II-23), pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii polskiego teatru.

Wyreżyserowane spektakle

Maria Leonia Jabłonkówna była utalentowaną reżyserką znaną z wielu znaczących przedstawień teatralnych. W jej dorobku artystycznym znajdują się różnorodne spektakle, które odbiły się szerokim echem w polskiej kulturze.

• 1945: Barykady Warszawy,
• 1946: Mąż i żona,
• 1947: Zielone lata,
• 1949: Balladyna,
• 1950: O krasnoludkach i sierotce Marysi,
• 1953: Świerszcz za kominem,
• 1957: Sługa dwóch panów,
• 1959: Fantazy,
• 1966: Świecznik.

---

Oceń: Maria Leonia Jabłonkówna

---