Tomasz Filipczak

Kultura i sztuka

Tomasz Filipczak, urodzony 7 lutego 1954 roku w Łodzi, to postać, która na trwałe wpisała się w historię Polski, szczególnie okresu PRL. Zmarł w dniu swoich urodzin, 7 lutego 2019 roku, co nadaje jego życiu szczególny wymiar.

Był znanym działaczem opozycyjnym, który aktywnie uczestniczył w tworzeniu i rozwijaniu polskiego ruchu oporu w czasach socjalistycznych. Filipczak był jednym z pomysłodawców oraz członkiem redakcji pisma Puls, które odgrywało istotną rolę w polskiej kulturze i społeczeństwie.

Oprócz działalności politycznej, jego zaangażowanie w sztukę i kulturę przyczyniło się do rozwijania kreatywności oraz myśli krytycznej w społeczeństwie polskim, co potwierdza jego znaczenie jako dzięki działacz kulturalny.

Życiorys

W 1977 roku Tomasz Filipczak ukończył studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Łódzkim. W okresie od 1977 do 1980 roku pracował w Okręgowej Instytucji Rozpowszechniania Filmów, mieszczącej się w Łodzi. Już od 1976 roku angażował się w działalność Komitetu Obrony Robotników, a następnie współpracował z Komitetem Samoobrony Społecznej „KOR”. Jego zaangażowanie w niezależne inicjatywy zaczęło się rozwijać, bowiem od września 1977 roku brał udział w pracach Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA, spajając lokalny rynek wydawniczy niezależnych publikacji w regionie łódzkim.

W październiku 1977 roku Filipczak zaangażował się w powołanie Niezależnego Klubu Dyskusyjnego w Łodzi, który istniał formalnie do lutego 1978. Działał jako jeden z pomysłodawców i był członkiem redakcji pisma „Puls” w latach 1977–1981, pełniąc funkcję odpowiedzialną za kwestie techniczne oraz nieformalnego sekretarza redakcji. Już we wrześniu 1980 roku dołączył do zespołu redakcyjnego „Solidarności z Gdańskiem”, które krytycznie oceniało działania lokalnych władz „Solidarności”. Przy Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Juliana Marchlewskiego zorganizował Centrum Informacyjno-Kulturalne „Solidarność”, gdzie odbywały się kluby dyskusyjne, projekcje filmowe oraz kolportaż nielegalnych wydawnictw.

Od kwietnia 1981 roku współpracował jako redaktor w piśmie satyrycznym Pomruk, współdziałając z Witoldem Sułkowskim, Piotrem Bikontem oraz Wojciechem Słodkowskim. Po ogłoszeniu stanu wojennego został internowany w różnych zakładach karnych, w tym w Łęczycy, Łowiczu oraz Kwidzynie, od grudnia 1981 roku do grudnia 1982 roku. Po zwolnieniu z internowania Filipczak pracował dorywczo, a później w prywatnym biurze turystycznym.

Od 1983 roku współpracował z Duszpasterstwem Środowisk Twórczych, które zostało zorganizowane przez o. Stefana Miecznikowskiego. W ramach tej działalności organizował cotygodniowe spotkania z niezależnymi twórcami oraz intelektualistami. W 1985 roku objął kierownictwo łódzkiego oddziału Komitetu Kultury Niezależnej. W 1987 roku razem z Wojciechem Maciejewskim, Piotrem Bikontem i Jackiem Skalskim stworzył grupę artystyczną Film i Literatura, która skupiała się na wydawaniu książek w II obiegu. W tym samym roku zorganizował sympozjum dotyczące Litwinów, Białorusinów, Ukraińców i Polaków, które miało na celu zacieśnienie więzi między narodami. W 1988 roku był pomysłodawcą oraz redaktorem Polskiej Encyklopedii Niezależnej.

W latach 1988–1994 był dzierżawcą łódzkiego kina „Przedwiośnie”, a od 1988 roku pełnił także funkcję prezesa i głównego udziałowca w firmie Europa sp. z o.o., która zajmowała się dystrybucją filmów w obiegu oficjalnym. Należał do założycieli Łódzkiego Towarzystwa Inicjatyw Społecznych, a od 1991 roku pełnił funkcję jego prezesa. W latach 1992–1994 sprawował także dyrektorską rolę w Ośrodku TVP w Łodzi.

W ciągu swojej kariery Tomasz Filipczak otrzymał wiele nagród oraz odznaczeń, w tym Nagrodę Fundacji Polcul w 1984 roku, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski w 2006 roku (M.P. z 2006, nr 84, poz. 848), Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 2008 roku oraz Krzyż Wolności i Solidarności w 2016 roku (M.P. z 22.01.2016, poz. 308).

Przypisy

  1. Zmarł Tomasz Filipczak, działacz opozycji w PRL, były szef łódzkiego ośrodka telewizyjnego. dzienniklodzki.pl. [dostęp 08.02.2019 r.]
  2. Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989. Tom 2 wyd. Stowarzyszenie Pokolenie, Oficyna Wydawnicza Volumen i IPN, Warszawa 2012, s. 331.
  3. Benedykt Czuma Łódzka „Solidarność” 1980-1981, wyd. IPN, Łódź 2010.
  4. Ludzie NOWEJ 1977–2007, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010, s. 42.
  5. Niezależność najwięcej kosztuje. Relacje uczestników opozycji demokratycznej w Łodzi 1976–1980, wyd. IPN, Łódź 2008.
  6. Pospolite ruszenie. Relacje działaczy i współpracowników „Solidarności” w Łodzi 1980–1981, wyd. IPN, Łódź 2011.
  7. Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89. Tom 2, Ośrodek Karta, Warszawa 2002, s. 94-95.

Oceń: Tomasz Filipczak

★★★★★
Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:24