Stefania Grodzieńska

---

Życiorys

Stefania Grodzieńska pochodziła z rodziny żydowskiej. Jej matka, Eleonora Ney, miała ambitne plany i studiowała prawo w Genewie, gdzie splotła swoje życie z wykładowcą filozofii, Michaelem Grodensky’m. Niestety, związek ten zakończył się przed narodzinami Stefanii, co sprawiło, że możliwość poznania ojca pojawiła się dopiero w dorosłym życiu, w czasie jej pobytu w Genewie.

Artystka przyszła na świat w Łodzi, jednak już dwa tygodnie później matka zabrała ją do Warszawy. Wkrótce po tym, życie zaprowadziło je do Rosji, gdzie mieszkały w Moskwie, a następnie do Niemiec. Ostatecznie Grodzieńska została wychowana przez dziadków w Łodzi, gdzie jej talent do tańca rozwijał się w szkole baletowej. W 1933 roku przeniosła się do Warszawy. W stolicy Polski pracowała w teatrzyku Cyganeria, tańczyła także w Teatrze Kameralnym i dołączyła do zespołu Cyrulika Warszawskiego.

W trudnych czasach II wojny światowej, wraz z mężem, znaleźli się w getcie warszawskim, gdzie kontynuowała działalność artystyczną występując w teatrze Femina. Od marca 1944 roku, aż do wybuchu powstania warszawskiego, para ukrywała się w mieszkaniu Heleny Niemyskiej przy ulicy Filtrowej 77. W tym wyjątkowym, choć i niebezpiecznym czasie, Stefania pisała wiersze, które publikowane były po wojnie w 1949 roku pod nazwiskiem panieńskim matki, Ney, w zbiorze Dzieci getta.

Po zakończeniu wojny Stefania rozpoczęła pracę jako felietonistka „Szpilek”, pisząc również monologi i skecze. Jej prace były wykonywane przez znane osobistości teatralne, takie jak Hanka Bielicka, Adolf Dymsza, Loda Halama, Alina Janowska, Kalina Jędrusik, Bogumił Kobiela oraz Irena Kwiatkowska. Stefania przez pewien czas była związana z Polskim Radiem, a później przez wiele lat pracowała w redakcji rozrywki Telewizji Polskiej.

Artystka zakończyła życie po krótkiej chorobie 28 kwietnia 2010 roku w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. Jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, gdzie została pochowana 4 maja 2010 roku w kwaterze B37-1-7.

Upamiętnienie

W 2011 roku na deskach Teatru Ateneum w Warszawie zadebiutował emocjonujący spektakl pt. Sceny niemalże małżeńskie, który jest owocem twórczości Stefanii Grodzieńskiej. Przedstawienie to zostało zrealizowane pod kierownictwem reżyserki Grażyny Barszczewskiej, która doskonale oddała klimat i głębię tekstów artystki oraz Jerzego Jurandota.

Życie prywatne

Od 1937 roku Stefania Grodzieńska była związana z Jerzym Jurandotem, który był znanym poetą, dramaturgiem, satyrykiem oraz autorem licznych tekstów piosenek. W ich związku urodziła się córka Joanna, która przyszła na świat w 1946 roku i zmarła w 2016 roku. Joanna była również uznaną realizatorką telewizyjną oraz publicystką, kontynuując dziedzictwo artystyczne rodziny.

Twórczość

Stefania Grodzieńska, znana z błyskotliwego stylu pisania oraz niepowtarzalnego poczucia humoru, w swojej twórczości skupiła się głównie na felietonach oraz wspomnieniach autobiograficznych. Poniżej przedstawiamy zbiory jej felietonów:

• dzionek satyryka,
• jestem niepoważna,
• brzydki ogród (Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1974),
• felietony i humoreski,
• plagi i plażki,
• rozmówki,
• kłania się PRL,
• kawałki żeńskie, męskie i nijakie.

W dorobku Grodzieńskiej nie brakuje również książek mających charakter biograficzny, w tym:

• wspomnienia chałturzystki (autobiograficzna),
• urodził go Niebieski Ptak (wspomnienia o Fryderyku Jarosym),
• już nic nie muszę (autobiograficzna),
• nie ma z czego się śmiać (autobiograficzna).

Każda z tych książek stanowi niezwykle cenny wkład w literaturę polską oraz unikalny obraz czasów, w których tworzyła pisarka.

Nagrody i wyróżnienia

Stefania Grodzieńska, znana w polskim świecie literackim, otrzymała wiele prestiżowych nagród i wyróżnień, które potwierdzają jej talent oraz wkład w kulturę. Oto najbardziej znaczące z nich:

• nagroda Prezydenta m. st. Warszawy za książkę „Narodził go Niebieski Ptak” w 1989 roku,
• Diamentowy Mikrofon – Nagroda Honorowa przyznana z okazji 70-lecia Polskiego Radia w 1995 roku,
• Mistrz Mowy Polskiej w 2001 roku,
• nagroda miasta stołecznego Warszawy w 2008 roku,
• Hiacynt – nagroda przyznana przez Fundację Równości za zasługi na rzecz tolerancji w 2008 roku.

Odznaczenia

Stefania Grodzieńska została uhonorowana wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które świadczą o jej znaczącym wkładzie w kulturę i sztukę. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 29 listopada 2000,
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego, przyznana w 1967 roku,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, nadany 22 listopada 2007 roku.

---

Oceń: Stefania Grodzieńska

---