Tuwia Borzykowski

---

Życiorys

Tu wkrótce przedstawiamy historię Tuwii Borzykowskiego, wybitnego działacza, który odegrał kluczową rolę w życiu społeczności żydowskiej w Polsce przed i w trakcie II wojny światowej. Urodził się w Łodzi, w rodzinie żydowskiej zajmującej się rzemiosłem. Już jako dziecko uczęszczał do chederu, gdzie zdobywał podstawowe wykształcenie.

Wkrótce po tym, jak przeniósł się z rodziną do Radomska, rozpoczął naukę krawiectwa. To właśnie tam zaangażował się w ruchy społeczne, zakładając konspiracyjne komórki organizacyjne Frajhajt oraz Dror, gdzie nie tylko należał do kluczowych działaczy, ale także prowadził bibliotekę, co miało ogromne znaczenie w kształtowaniu życia kulturalnego społeczności.

W 1938 roku, Borzykowski podjął działalność w Hechaluc, gdzie odpowiadał za edukację oraz angażował się jako publicysta i redaktor. W tym czasie uczestniczył również w podziemnym nauczaniu. Również znaczące było jego heroiczne działanie, polegające na uratowaniu około 10 tysięcy książek, które ukrył na strychu przed nazistowską okupacją.

W 1940 roku przemieścił się do Warszawy, gdzie redagował pismo „Dror-Wolność” oraz publikował swoje twórczości pod pseudonimem „R. Domski”. W 1942 roku dołączył do hachszary w Czerniakowie, gdzie aktywnie działał aż do jej likwidacji. Jego losy nie ominęły getta warszawskiego, w którym został deportowany; w lipcu 1942 roku stał się jednym z inicjatorów oraz liderów Żydowskiej Organizacji Bojowej.

W okresie powstania w getcie warszawskim w kwietniu 1943 roku, uczestniczył w walkach, będąc częścią grupy Josefa Farbera. W konspiracji posługiwał się pseudonimem „Tadek”. Po dramatycznej ucieczce kanałami z getta, Borzykowski wziął udział w powstaniu warszawskim oraz dołączył do Kompanii Żydowskich Bojowników Armii Ludowej, gdzie walczył z okupantem w jesieni 1944 roku.

Po zakończeniu II wojny światowej, Borzykowski dążył do reaktywacji ruchu Hechaluc w Polsce, stając się instruktorem, nauczycielem oraz redaktorem. Był również jednym z przywódców Szerit ha-Pleta w Polsce. Jego twórczość obejmowała wspomnienia zatytułowane „Wśród walących się murów”, które pierwotnie opublikowano w jidysz, a później również w hebrajskim, angielskim i rosyjskim, wydane przed jego emigracją do Izraela w 1949 roku.

Po przyjeździe do Izraela, Tuwia Borzykowski aktywnie uczestniczył w działalności Muzeum Bojowników Getta, będąc świadectwem i strażnikiem pamięci o tragicznych losach Żydów podczas holokaustu. W uznaniu jego zasług, został odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu.

---

Oceń: Tuwia Borzykowski

---