Witold Kolski

Polityka i administracja

Witold Kolski, znany również jako Baruch (Bernard) Cukier, to postać o niejednoznacznej biografii, której życie zakończyło się w tragicznych okolicznościach. Urodził się 15 października 1902 roku w Zgierzu, chociaż niektórzy wskazują również na Łódź jako miejsce jego narodzin, datowane na 25 kwietnia tego samego roku. Był nie tylko polskim komunistą, ale także dziennikarzem i publicystą, a jego działalność miała znaczący wpływ na kształtowanie się komunistycznej sceny politycznej w Polsce.

W trakcie swojej kariery politycznej pełnił funkcję sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Polski. Jego znaczenie w partii można odnaleźć w zwracaniu uwagi na jego domniemane powołanie przez Komintern na I sekretarza PPR w styczniu 1943 roku, choć ostatecznie brak jest na to solidnych dowodów źródłowych, co czyni tę informację kontrowersyjną.

W dramatyczny sposób jego życie zakończyło się 28 marca 1943 roku po zrzucie spadochronowym do Polski. Okoliczności tego wydarzenia pozostają niejasne i otwarte na liczne interpretacje. Kolski to figura, która łączy w sobie wątki komunizmu, polityki oraz tajemnicy, co czyni go interesującym obiektem badań dla historyków i pasjonatów historii najnowszej.

Życiorys

Witold Kolski, syn Hermana i Estery z Lajchtungów, swoją edukację rozpoczął w 1911 roku, uczęszczając do Szkoły Zgromadzenia Kupców w Łodzi. W 1918, jeszcze jako uczeń, aktywnie uczestniczył w działalności młodzieżowego koła SDKPiL. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego, służąc w 31 Pułku Strzelców Kaniowskich. Po zdaniu matury w 1921 roku, rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Był również działaczem Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej oraz Związku Młodzieży Komunistycznej, a w 1923 roku napisał broszurę z okazji 75. rocznicy wydania Manifestu Komunistycznego pt. „Manifest komunistyczny – jego powstanie, treść, znaczenie”. Po ukończeniu studiów w 1925 roku, został członkiem Komunistycznej Partii Polski, działając pod pseudonimem Floriański.

W latach 1927-1931 był aktywny w Centralnym Wydziale Zawodowym i Centralnej Redakcji przy KC KPP. Pełnił funkcję sekretarza redakcji „Czerwonego Sztandaru”, będącego centralnym organem KPP, oraz należał do Komitetu Okręgowego KPP w Warszawie. W latach 1930-1931 przeszedł przeszkolenie w ZSRR, a od 1931 roku był członkiem Sekretariatu Krajowego KC Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy. Wśród jego osiągnięć znajdują się uczestnictwo w Plenum KC KPZU oraz w III Plenum KC KPP, które odbyło się w lipcu 1931. W kwietniu 1932 roku objął stanowisko sekretarza KC KPP, jednak jego działalność przyniosła mu liczne aresztowania i wyroki za działalność komunistyczną, w tym osadzenie w obozie w Berezie Kartuskiej oraz w więzieniach w Katowicach i Rawiczu w latach 1936-1938.

Podczas okupacji sowieckiej, Kolski pełnił rolę zastępcy redaktora naczelnego polskojęzycznego „Czerwonego Sztandaru”, publikującego we Lwowie. W tym czasie był autorem kontrowersyjnego artykułu „Zgnieść gadzinę nacjonalistyczną”, wydanego wkrótce po aresztowaniu literatów, w tym Władysława Broniewskiego, Aleksandra Wata, Tadeusza Peipera, Anatola Sterna, Herminii Naglerowej, Pawła Hertza, Teodora Parnickiego i innych. Artykuł ten zawierał ostrą krytykę osób aresztowanych za nacjonalizm, które określono mianem „niedobitków najpodlejszego wroga rewolucji – agentury nacjonalizmu polskiego, ukraińskiego i żydowskiego”. Aleksander Wat w swoim pamiętniku opisuje Kolskiego jako „człowieka o nieposzlakowanej opinii”.

Po niemieckim ataku na ZSRR, Kolski opuścił Lwów, pozostawiając tam żonę i małą córeczkę, co opisuje w swoich wspomnieniach Julian Stryjkowski. W ZSRR przebywał jako oficer polityczny Armii Czerwonej, współpracując z „Nowymi Widnokręgami”, które później zmieniono na „Czerwony Sztandar”, gdzie pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego. W kwietniu 1941 roku, jako członek WKP(b), uczestniczył w bitwie stalingradzkiej w szeregach 57. Armii. Za swoje zasługi wojenne został odznaczony w styczniu 1943 roku Orderem Czerwonej Gwiazdy.

28 marca 1943 roku Kolski był zrzucany na spadochronie przez NKWD na teren okupowanej Polski, jednak zginął w niewyjaśnionych okolicznościach, a wiele źródeł sugeruje, że mógł popełnić samobójstwo po nieudanym lądowaniu. W jednym z raportów „Korwety”, które rozpracowywały komunistyczne środowiska, Piotr Gontarczyk oraz Bogdan Musiał przedstawiają zdarzenie, w którym Kolski, po wylądowaniu w okolicach Ryk, złamał nogę i nie został udzielony mu ratunek. Skoczek, obawiając się lokalnego chłopa, nie wezwał pomocy, a samotny skoczek, otoczony trudnościami, zastrzelił się, będąc w posiadaniu gotówki i dowodu tożsamości, co doprowadziło do dalszego dochodzenia.

W trakcie wojny, pomiędzy 19 października 1941 a 22 lutego 1943 roku, Kolski prowadził dziennik, który został później opublikowany przez Eryka Krasuckiego. Oryginalny dokument znajduje się w Rosyjskim Państwowym Archiwum Historii Społeczno-Politycznej w Moskwie, w teczce osobowej Kolskiego.

Przypisy

  1. Eryk Krasucki, „A jednak coraz silniej wierzę”. Życie i los Witolda Kolskiego (1902–1943), Szczecin 2019, s. 133–231.
  2. Eryk Krasucki, „A jednak coraz silniej wierzę”. Życie i los Witolda Kolskiego (1902–1943), Szczecin 2019, s. 109–119.
  3. Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski, Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa 1 IX 1939 – 5 II 1946, Katowice 2007, Wyd. Unia Katowice, ISBN 978-83-86250-49-3, s. 109.
  4. Piotr P. Gontarczyk, Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy (1941–1944), Wydanie trzecie poprawione i uzupełnione, Wydawnictwo Fronda, Warszawa, ISBN 978-83-64095-02-3, s. 165, 166.
  5. Piotr P. Gontarczyk, Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy (1941–1944), wyd. 2., popr., Warszawa: Wydawnictwo Fronda, 2006, s. 163–165, ISBN 83-60335-75-3, OCLC 496116197.
  6. „Wrote Shcherbakov about relieving the Polish activist Kolski of his duties in the army (political instructor) so that we can send him to Poland to take the place of Nowotko, who was killed”. The Diary of Georgi Dimitrov 1933–1949 Introduced and edited by Ivo Banac, Yale, New Haven & London 2003, ISBN 978-0-300-09794-8, s. 255.
  7. Piotr Gontarczyk, Bogdan Musiał, Nieznany sekretarz PPR, „Rzeczpospolita” z 15 czerwca 2002.
  8. Witold W. Kolski, Manifest Komunistyczny, jego powstanie, treść i znaczenie. W 75-tą rocznicę pierwszego wydania, Warszawa: Księgarska Spółdzielnia „Książka”, 1923.

Oceń: Witold Kolski

★★★★★
Średnia ocena:4.97 Liczba ocen:6