Zdzisław Pawlak

---

Kariera zawodowa

Kariera zawodowa Zdzisława Pawlaka obejmuje wiele ważnych etapów w jego życiu. Na początku swojej drogi edukacyjnej zdobył dyplom magistra inżyniera łączności na Politechnice Warszawskiej w 1951 roku. Następnie, do 1957 roku, był asystentem w Instytucie Matematycznym Polskiej Akademii Nauk (PAN), gdzie brał udział w konstruowaniu pierwszego elektronicznego komputera w Polsce.

W latach 1957–1959 także pracował jako asystent na Politechnice Warszawskiej, gdzie kierował zespołem projektującym prototyp jednej z najwcześniejszych cyfrowych maszyn w Polsce. Po tym okresie zyskał tytuł adiunkta w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN, gdzie uzyskał doktorat w dziedzinie nauk technicznych w 1958 roku.

Dalsza ścieżka kariery prowadziła go z powrotem do Instytutu Matematycznego PAN, gdzie pełnił rolę docenta w latach 1963–1969 oraz uzyskał stopień doktora habilitowanego w dziedzinie matematyki. W 1971 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w kolejnych latach był zastępcą dyrektora do spraw naukowych w Instytucie Podstaw Informatyki PAN.

Jego kariera w Instytucie Informatyki Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej, gdzie był dyrektorem w latach 1989–1996, była ważnym krokiem w jego długotrwałej działalności naukowej. Dodatkowo, był związany z Instytutem Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN w Gliwicach w latach 1985–2006, a także z Wyższą Szkołą Informatyki Stosowanej i Zarządzania w latach 1998–2006.

Największą światową sławę przyniosła mu teoria zbiorów przybliżonych, którą zaprezentował w 1982 roku, jako nową koncepcję uzupełniającą teorię mnogości. Jego prace stały się podstawą dla licznych konferencji międzynarodowych, a rezultaty badań opublikowano w tysiącach artykułów i kilkudziesięciu książkach. Ponadto, między innymi wykonał znaczące osiągnięcia na polu informatyki.

• W 1950 roku zbudował pierwszy komputer GAM-1 (Grupa Aparatów Matematycznych),
• W 1953 roku opracował nową metodę generowania liczb przypadkowych, publikując pierwszą polską pracę w tej dziedzinie za granicą,
• Zaprezentował innowacyjną metodę przedstawiania liczb w systemie z ujemną podstawą, co doprowadziło do skonstruowania maszyny cyfrowej UMC 1 na Politechnice Warszawskiej,
• Proponował nową klasę języków beznawiasowych,
• Stworzył formalny model maszyny liczącej znany jako „maszyna Pawlaka”,
• Opracował matematyczny model kodów genetycznych DNA oraz nowe podejście do teorii konfliktów.

Pawlak został laureatem Nagrody im. Hugona Steinhausa w 1989 roku. Jego wkład w naukę został doceniony, zajmując pierwsze miejsce w tzw. liście top 2% naukowców z polską afiliacją w 2020 roku. Zmarł, pozostawiając po sobie trwałe ślady w świecie nauki, a jego prochy spoczywają na Cmentarzu Północnym w Warszawie (kw. S-VI-1-4-16).

---

Oceń: Zdzisław Pawlak

---