Zenon Neumark

---

Rodzina

Zenon Neumark przyszedł na świat w Łodzi, w rodzinie żydowskiej, która była mocno związana z polską kulturą. W codziennym życiu rodzina posługiwała się językiem polskim, jednakże rodzice Neumarka znali także jidysz, niemiecki oraz rosyjski, co podkreśla wielojęzyczność ich środowiska. Dziadek, Michał Neumark (1860-1935), był osobą, która szczególnie dbała o edukację wnuków, posługując się biegle językiem polskim.

Ojciec Zenona, Feliks (Fiszel) Neumark (1889-1942), wraz z rodziną został uwięziony w getcie łódzkim. Jego żona oraz córka towarzyszyły mu w tym tragicznym okresie życia. Matka Neumarka pochodziła z rodziny Rozenbaumów, znanej w Tomaszowie. Niestety, oboje rodziców nie przeżyli Holocaustu, co stanowiło nieodwracalny cios dla rodziny.

Jednak wśród bliskich Zenona była jego siostra, Rena Neumark, która po wojnie wyszła za mąż i zdecydowała się na emigrację do Włoch. Jej życie po wojnie, choć zdominowane przez tragedię, miało również momenty odnowy i nowego początku.

Wuj Zenona, Enrico Rosenbaum (1904-1972), osiągnął sukces jako przedsiębiorca w branży filmowej. Był właścicielem oraz dyrektorem mediolańskich firm „Polyfoto” i „Cine Electric”. Ponadto, współtworzył system filmowy „Totalrama”, przeznaczony dla kin z panoramicznym ekranem 360º. Jego działalność przyniosła nową jakość w branży filmowej, w tym organizację pierwszych kin w Albanii i Etiopii.

Na późniejszych etapach swojego życia, Enrico osiedlił się w Los Angeles, gdzie założył rodzinę. Miał dwie córki, Ariannę i Kitty, które aktywnie wspierały ojca w spisaniu oraz wydaniu wspomnień dotyczących okrutnych czasów okupacji hitlerowskiej oraz Holokaustu. Dzięki nim pamięć o rodzinnych historiach mogła zostać uwieczniona i przekazana kolejnym pokoleniom.

Okres drugiej wojny światowej

W wrześniu 1939 roku Zenon Neumark opuścił swoją rodzinną Łódź, kierując się do Tomaszowa Mazowieckiego, gdzie zamieszkiwali jego dziadkowie Rozenbaumowie. Niestety, szybko trafił do gett tomaszowskiego, gdzie przebywał w latach 1940-1942, a następnie został osadzony w obozie pracy przymusowej dla Żydów w tym samym mieście, w okresie od 1942 do 1943 roku.

W dniu, w którym planowano likwidację obozu, Neumarkowi udało się uciec i dotrzeć do Warszawy. W stolicy otrzymał fałszywe dokumenty, przyjmując imię „Zenon Matysiak”, co pozwoliło mu na życie po stronie „aryjskiej” jako Polak-katolik. W tym czasie stał się aktywnym działaczem w ruchu oporu, w tym w ramach Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB).

Zenon był naocznym świadkiem kluczowych wydarzeń okupacyjnych, w tym powstania w getcie warszawskim oraz powstania warszawskiego. Mimo wysiłków, jego próby nawiązania kontaktu z rodziną uwięzioną w getcie łódzkim spełzły na niczym. Po zakończeniu powstania warszawskiego został osadzony w obozie w Pruszkowie, a stamtąd przewieziony do obozu pracy w Wiedniu.

Neumarkowi udało się uciec z obozu, a przez pewien czas pracował w Wiedniu jako elektryk. W dniach 13 kwietnia 1945 roku cieszył się wolnością. Po wojnie zdołał odnaleźć swoją siostrę Renę, z którą udał się do Włoch. W Mediolanie mieszkał jego wuj Enrico Rosenbaum.

Edukacja

Zenon Neumark swoją edukację rozpoczął na Politechnice Mediolańskiej, gdzie studiował w latach 1946–1950. Ta renoma uczelniana otworzyła przed nim wiele możliwości na drodze zawodowej.

Po uzyskaniu stypendium amerykańskiego, zdecydował się na emigrację do Stanów Zjednoczonych, co miało ogromny wpływ na jego dalszą karierę. Po przybyciu do USA, ukończył studia, zdobywając tytuł inżyniera elektryka na Uniwersytecie w Norman, zlokalizowanym w stanie Oklahoma.

Następnie kontynuował swoją edukację na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, gdzie uzyskał tytuł magistra w zakresie fizyki. Te wszystkie osiągnięcia edukacyjne otworzyły mu drzwi do dalszego rozwoju w dziedzinie nauki i technologii.

Praca zawodowa

Zenon Neumark w swojej karierze zawodowej pracował w renomowanej firmie „Hughes Aircraft Company”. Jego zaangażowanie obejmowało kilka ambitnych programów technologicznych, gdzie koncentrował się na zaawansowanych technologiach elektrooptycznych.

Był powszechnie uznawany za jednego z czołowych amerykańskich specjalistów w dziedzinie pomiarów w podczerwieni oraz technologii związanych z satelitami i laserami. W ciągu swojej kariery, zyskał reputację eksperta, który aktywnie dzielił się swoją wiedzą poprzez publikacje naukowe w prestiżowych periodykach oraz pracach zbiorowych.

Wśród jego najważniejszych publikacji można wymienić:

• Tribo-Electricity and Microphonic Noise in Infrared Systems, „Infrared Physics, International Research Journal”,
• Simulation and Evaluation of EO Countermeasures – NATO Proceedings EW Seminar, Haag, Holland.

Obecnie Zenon Neumark cieszy się zasłużoną emeryturą, czerpiąc satysfakcję z owoców swojej pracy na przestrzeni lat.

Wspomnienia z okresu Holokaustu (1939-1945)

W czasie Holokaustu życie wielu ludzi, w tym młodych uciekinierów, było przepełnione niebezpieczeństwem oraz dramatycznymi wydarzeniami. Przykładem tego jest książka, która opowiada o losach takiego właśnie młodego człowieka. – Jawnie w ukryciu. Niezwykłe losy młodego uciekiniera z hitlerowskiego obozu, wydana w Warszawie w 2008 roku przez Bibliotekę „Midrasza”, to publikacja, która przybliża nam straszne realia tamtych czasów. Pozycja ta została wzbogacona licznymi fotografiami i posiada międzynarodowe uznanie, a jej oryginalny tytuł w języku angielskim to Hiding in the Open: A Young Fugitive in Nazi-Occupied Poland, wydana w Londynie w 2006 roku.

Warto również zwrócić uwagę na to, że niedawno na rynku literackim pojawiła się niemiecka wersja tej książki. Im Freien Verborgen. Ein Juedischer Fluechtling ueberlebt die Nazizeit in Warschau und Wien, wydana w Wiedniu w 2009 roku przez Praesens Verlag, to wersja, która charakteryzuje się wzbogaconą szatą graficzną oraz ilustracjami. Numer ISBN tej publikacji to 978-3-7069-0550-3.

---

Oceń: Zenon Neumark

---