Feliks (Fajwel) Garfinkel to postać, która na stałe zapisała się w historii literatury i edukacji. Urodził się 1 grudnia 1894 roku, choć niektórzy podają także rok 1896, w Łodzi, mieście znanym z bogatej tradycji kulturowej.
Był nie tylko nauczycielem, ale również utalentowanym poetą, którego twórczość obejmowała dwa języki: niemiecki oraz jidysz. Jego prace odzwierciedlają skomplikowaną rzeczywistość życia społeczności żydowskiej w Polsce, a także wpływy różnych kultur.
Niestety, Garfinkel zmarł tragicznie w sierpniu 1944 roku, podczas swojego pobytu w obozie KL Auschwitz-Birkenau, co stawia go w gronie wielu artystów i intelektualistów, którzy stracili życie w tragicznych okolicznościach II wojny światowej.
Życiorys
„Feliks Garfinkel, uznawany za jednego z wybitnych przedstawicieli literatury żydowskiej, urodził się, mieszkał i tworzył w Łodzi. Jego kariera edukacyjna obejmowała pracę nauczyciela literatury żydowskiej, gdzie prowadził kursy wieczorowe w Szkole Medema, a także jako prywatny nauczyciel języka niemieckiego. Debiut poetycki Feliksa miał miejsce w 1913 roku, kiedy to zaczął publikować swoje utwory w prasie żydowskiej.
Garfinkel mógł poszczycić się bogatym dorobkiem literackim, który obejmował trzy książki: Likht un shotn (Łódź, 1920), Di klole, dramatishe poeme (Łódź, 1923) oraz Bizn sof fun veg, poeme (Łódź, 1937). W swoich tekstach zdradzał sympatie lewicowe oraz komunistyczne, co czyniło go częścią szerszego ruchu literackiego tamtych czasów.
W obliczu II wojny światowej, jego losy uległy dramatycznej zmianie. Po przymusowym osiedleniu w Ghetto Litzmannstadt, Garfinkel stał się częścią pisarskiej grupy literackiej, która współpracowała z Miriam Ulinower. W tym trudnym okresie tworzył zarówno wiersze, jak i codzienną kronikę, które, niestety, zaginęły w czasie holokaustu.
Jego życie zakończyło się tragicznie w sierpniu 1944 roku, kiedy to został deportowany do obozu Auschwitz-Birkenau, a następnie zmarł w trakcie likwidacji Ghetto Litzmannstadt, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w pamięci swoich współczesnych oraz w historii literatury.
Przypisy
- a b c d e f Garfinkel, Fayvl (Feliks) (1896–sierpień 1944). congressforjewishculture.org. [dostęp 25.08.2024 r.]
- a b c d e f Fajwel Garfinkel. holocaust-denkmal-berlin.de. [dostęp 25.08.2024 r.]
- Garfinkel, Fajwel (1894-1944). Wirtualny Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 25.08.2024 r.]
- Krystyna Radziszewska i Ewa Wiatr (redakcja naukowa) – Oblicza getta. Antologia tekstów z getta łódzkiego, wyd. II (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2018; ISBN:978-83-8142-198-0 e-ISBN:978-83-8142-199-7) s. XXXI
- Bernard Mark – Twórczość pisarzy poległych w gettach i obozach (Idisz Buch, Warszawa, 1954) s. 162–163
- Krystyna Radziszewska i Ewa Wiatr (redakcja naukowa) – Oblicza getta. Antologia tekstów z getta łódzkiego, wyd. II (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2018; ISBN:978-83-8142-198-0 e-ISBN:978-83-8142-199-7) s. XXI
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Wojciech Walasik | Marzena Bomanowska | Aleksander Kraśniański | Łukasz Klaus | Andrzej Lipiński (reżyser dźwięku) | Katarzyna Turaj-Kalińska | Izrael Lejzerowicz | Ryszard Dominiak | Tomasz Kozłowicz | Tadeusz Minc | Adek Drabiński | Piotr Janczerski | Paweł Stasiak | Jan Sosiński | Michał Kocimski | Zofia Saretok | Miriam Ulinower | Monika Kuszyńska | Michał Filipiak | Witold KrymarysOceń: Feliks Garfinkel