Aleksander Kraśniański

---

Młodość, studia

Wczesne życie Aleksandra Kraśniańskiego było naznaczone stratą, jako że był on synem Adama, komiwojażera z Winnicy na Podolu, oraz Adeli Hazins. Osierocony w bardzo młodym wieku, znalazł wsparcie i opiekę u matki oraz starszej siostry, Marii Sztyllerowej, która pełniła rolę nauczycielki w Szkole Powszechnej nr 115 w Łodzi.

W tym czasie, młody Kraśniański uczył się w Gimnazjum Zgromadzenia Kupców m. Łodzi. W środowisku szkolnym zdobył uznanie dzięki swojemu talentowi poetyckiemu, który wyraźnie wyróżniał go spośród rówieśników oraz nauczycieli. Jak się okazało, jego zdolności literackie były szeroko cenione, a on sam zyskiwał sympatię swojego dyrektora, Wacława Klossa.

Pod wpływem przyjaznej atmosfery, w której rozwijał swoje umiejętności, szybko przekształcił się w ulubieńca nauczycieli. Kraśniański, niechętny do monotonnych zagadnień matematycznych, przejawiał talent do poezji. Jako obiecujący poeta był regularnie zapraszany do przygotowywania utworów na różne szkolne akademie, a jego „Pieśni Polskie” z 1916 roku z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja znalazły szczególne uznanie.

W 1920 roku, w okresie wojny polsko-bolszewickiej, został powołany do wojska, gdzie przez kilka miesięcy służył w formacji ochrony kolei na Froncie Północno-Wschodnim. Po zakończeniu działań wojennych, wrócił do Gimnazjum Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, gdzie zdał maturę w 1921 roku. Następnie podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, jednak nie zdołał ich ukończyć.

Jak sam wspominał, normalne studia uniwersyteckie w jego sytuacji stawały się wyzwaniem. Kraśniański, pomimo zapisania się na kierunek prawny, przez pewien czas pracował w warszawskim oddziale PKO. Ze względu na trudności mieszkaniowe, zmuszony był zamieszkać w Milanówku, co również nie ułatwiało mu codziennych obowiązków akademickich.

Twórczość poetycka

Debiut poety Aleksandra Kraśniańskiego miał miejsce w dodatku literackim „Nowego Kuriera Łódzkiego” w 1915 roku, gdzie zaprezentował swoje pierwsze wiersze. Zaledwie dwa lata później, w 1917 roku, cztery utwory z jego twórczości ukazały się w jednodniówce harcerzy pod tytułem „Czuwaj!” w Łodzi, a ich publikacja miała miejsce na stronach 20–21, gdzie zawarł parafrazę utworu „Pierwsza brygada” pod tytułem „Raduje się serce…”. W swoich późniejszych latach twórczych, Kraśniański publikował także w takich pismach jak „Gazeta Łódzka” w 1917 roku, „Dziennik Łódzki” w 1919 roku, „Republika” w 1925 roku oraz „Głos Polski” w 1929 roku.

Po śmierci poety, z inicjatywy Syndykatu Dziennikarzy Łódzkich, na rynku literackim zagościł wybór jego poezji pt. „Wiolonczele i księżyc”, wzbogacony o przedmowę napisaną przez bliskiego przyjaciela Kraśniańskiego, Mieczysława Brauna, który ukazał się w 1937 roku.

Działalność dziennikarska

W okresie swojej działalności pisarskiej, Aleksander Kraśniański zrealizował szereg znaczących projektów. Był członkiem komitetu redakcyjnego efemerycznego pisma „Tańczący Ogień”, obok takich postaci jak Henryk Stefan Płochocki i Mieczysław Braun. Czasopismo to, wydawane w Łodzi w 1919 roku, ukazało się tylko w jednym numerze, dzięki funduszom zebranym przez jego przyjaciół. Wydarzenie to zaznaczyło się na mapie literackiej miasta jako pierwsza publikacja tego typu.

Po pewnym czasie, z powodu braku mieszkania oraz nieodpowiednich warunków finansowych, Kraśniański postanowił wrócić do Łodzi, porzucając posadę w PKO. Wkrótce po tym, nawiązał współpracę z „Expressem Wieczornym Ilustrowanym”, gdzie publikował felietony oraz sprawozdania sądowe. W późniejszych latach był związany z „Tygodnikiem Łódzkim” w latach 1922-1923 oraz z satyrycznym tygodnikiem „Wolna Myśl. Wolne Żarty”, gdzie pod przybranym imieniem Pierrot zamieszczał liryki i erotyki, które świadczyły o jego poetyckim talencie.

W 1927 roku Kraśniański piastował funkcję redaktora naczelnego tygodnika „Uśmiech”. Stał się także aktywnym członkiem Wojewódzkiej Informacji Dziennikarskiej oraz Syndykatu Dziennikarzy w Łodzi, co umocniło jego pozycję w środowisku dziennikarskim. W jego twórczości często pojawiały się opisy rodzinnego miasta, a jeden z jego wierszy nosił tytuł „Wiersze (…) widziane z perspektywy Szarej Łodzi”, co wskazuje na jego lokalny patriotyzm i zaangażowanie w ukazaniu rzeczywistości Łodzi.

Choroba i śmierć

W zimowym pejzażu Zakopanego, gdzie wśród górskich szczytów zapisał się w historiach wielu artystów, zmarł Aleksander Kraśniański, zdobywca serc miłośników poezji. Z powodu ciężkiej choroby, dotknięty gruźlicą, zdecydował się na wyjazd w góry, gdzie 7 stycznia 1929 roku przestał istnieć. Życie artysty, które trwało zaledwie około trzydziestu lat, zakończyło się w blasku górskich szczytów, naznaczając jego twórczość wpływem tragizmu.

„Prawdziwym poetą – niestety również młodo zmarłym jest Aleksander Kraśniański – zmarł w Zakopanem na suchoty, licząc koło 30 lat życia.”

Dziś, na cmentarzu w Zakopanem, wśród górskich krajobrazów, można spostrzec zapadły grób poety. To miejsce spoczynku jest świadectwem jego twórczości oraz tragizmu, który towarzyszył jego życiu. Obok niego spoczywa Anna z Cukierwarów, jego żona, która urodziła się w 1905 roku, pozostając z nim przez krótki czas.

---

Oceń: Aleksander Kraśniański

---