Andrzej Lipiński (reżyser dźwięku)

---

Wykształcenie

Andrzej Lipiński jest utalentowanym reżyserem dźwięku, którego edukacja muzyczna rozpoczęła się w Państwowej Podstawowej Szkole Muzycznej w Łodzi, gdzie uczęszczał do klasy fortepianu. Jego dalsza droga edukacyjna prowadziła przez I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi, gdzie w 1966 roku uzyskał maturę. Równolegle z tym kształcił się w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Łodzi, gdzie zdobył umiejętności zarówno w klasie klarnetu, jak i w klasie Teorii Muzyki.

W 1976 roku Andrzej Lipiński z dumą ukończył z wyróżnieniem Wydział Reżyserii Dźwięku Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, co stanowiło zwieńczenie jego bogatej drogi edukacyjnej w dziedzinie muzyki.

Przebieg kariery zawodowej

Andrzej Lipiński, będąc uczniem Średniej Szkoły Muzycznej w Łodzi, miał okazję grać na saksofonie tenorowym w jazzowym zespole prowadzonym przez Jana Stefanka (as). W późniejszym czasie dołączył do zespołu No To Co oraz współpracował z Grzegorzem Gierłowskim (dr), który potem działał w zespole Jerzego Miliana. Podczas występów koncertowych, ich grupa tworzyła wspólną przestrzeń artystyczną z zespołem Komety, który z czasem przeszedł przemianę w Trubadurzy.

Wybór kierunku studiów, a konkretnie Reżyserii Dźwięku, był wynikiem uczestnictwa w sesji nagraniowej albumu Astigmatic Krzysztofa Komedy, odbywającej się w Filharmonii Narodowej po koncercie Jazz Jamboree. Już na pierwszym roku studiów, razem z kolegami z wydziału, Wiesławem Woszczykiem i Jerzym Matulewiczem, zrealizowali autorski dwuaktowy film z muzyką pochodzącą z drugiego albumu zespołu Blood, Sweat & Tears, który w ramach nagród Grammy zdobył tytuł Album of the Year.

Na drugim roku studiowania, jako muzyk tenorowy, nagrał płytę (LP) z Big Bandem „Stodoła”, założonym przez Henryka Majewskiego, skupiającym w swoich szeregach najlepszych polskich jazzmanów. Pod koniec studiów wyjechał do Stanów Zjednoczonych, skąd przywiózł swój pierwszy prywatny sprzęt do nagrań. Wśród swoich dyplomowych projektów zarejestrował pierwsze nagrania w formacie kwadrofonicznym.

W 1976 roku, po ukończeniu studiów z wyróżnieniem, rozpoczął pracę w macierzystej uczelni. Rok później zajął się rolą reżysera dźwięku w Redakcji Nagrań Muzyki Klasycznej Polskiego Radia, którą kierował Jan Weber. W międzyczasie zbudował własny sprzęt do profesjonalnych nagrań i założył pierwsze w Bloku Wschodnim prywatne studio nagrań – MoReS (Mobile Recording Studio). W latach 1977-1981 zrealizował ponad 50 longplayów dla takich wytwórni jak Veriton, Wifon, Helicon, Polskie Stowarzyszenie Jazzowe, Tonpress oraz Polskie Nagrania „Muza, dokumentując takie osobistości jak Ewa Demarczyk, Joachim Grubich, Janusz Olejniczak, Andrzej Chorosiński, Luigi Alva, Tomasz Stańko, Kenny Drew oraz Buddy Rich.

Kariera w Stanach Zjednoczonych

W 1981 roku, podczas I Przeglądu Piosenki Prawdziwej Zakazane Piosenki, nagrał materiał w Gdańsku, a dzięki wsparciu ambasady USA w Warszawie wysłał go do Hollywood. To tam wydał dwupłytowy album pod tytułem Piosenki Solidarności. Jednak po wprowadzeniu stanu wojennego, wydanie płyt uniemożliwiło mu powrót do kraju na długie lata.

Od tego momentu Andrzej kontynuował rozwój swojej kariery w Stanach Zjednoczonych – początkowo w Hollywood, a później na Wschodnim Wybrzeżu. W 1984 roku założył w stanie Maryland własne studio – Tonmeister Recording. W kolejnych latach, jako reżyser dźwięku, stale rozwijał swoje urządzenia, co doprowadziło go do decyzji o konstrukcji własnych technologii. W 2003 roku utworzył firmę Lipinski Sound, której sprzęt jest obecnie wykorzystywany w Hollywood przez takie studia jak Universal, United Artists, Warner Bros, oraz After Master, które ma na koncie wiele platynowych płyt. Urządzenia Lipinski Sound są również wykorzystywane w laboratoriach Dolby w Tokio i Sztokholmie oraz w wiodących uczelniach muzycznych, takich jak Peabody Institute, Cleveland Institute of Music, Berklee College of Music, New York University w NYC i jego filii w Abu Dhabi, a także na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina oraz w Konserwatorium Moskiewskim. Po śmierci muzyka, okazało się, że na sprzęcie Lipinski Sound pracował także Prince.

Kariera w Polsce

Od połowy lat 90-tych Andrzej Lipiński dzielił swój czas między USA a Polskę, gdzie realizował nagrania przy użyciu opracowanych przez siebie technologii. Tworzył płyty z wybitnymi artystami, takimi jak Krzysztof Penderecki, Wojciech Kilar oraz Henryk Mikołaj Górecki. W ramach jednego z projektów, pod roboczą nazwą „Tryptyk Sakralny”, kompozytorzy ci zostali jako pierwsi zarejestrowani w innowacyjnych technologiach na płytach Super Audio CD. Płyta z jego utworem Credo dyrygowana przez Pendereckiego trafiła na prestiżową listę „Records To Die For” w amerykańskim miesięczniku „Stereophile” jako jedno z 80 najwybitniejszych nagrań wszech czasów.

W 1995 roku Andrzej Lipiński założył w Warszawie Studio Filmowe Gali, specjalizujące się w realizacji filmów muzycznych, gdzie tworzone były programy dla pierwszej polskiej telewizji muzycznej, Atomic TV, która z czasem przekształciła się w MTV Polska. Lipiński zrealizował także jedne z pierwszych nagrań na płytach Blu-ray w swoim autorskim 8-kanałowym systemie surround/immersive sound, nagrywając pieśni Fryderyka Chopina w Paryżu, w oryginalnej sali koncertowej, gdzie utwory Chopina były wykonywane, na fortepianie, na którym sam grał, Pleyel 1843. To nagranie, porównane z wykonaniem na żywo, wzbudziło sensację podczas 138 konwencji Audio Engineering Society.

Andrzej Lipiński, kontynuując swoją pracę naukową, obronił doktorat z wyróżnieniem, a w 2021 roku otrzymał nominację profesorską od prezydenta RP. Obecnie Andrzej Lipiński jest profesorem na Wydziale Reżyserii Dźwięku w swojej macierzystej uczelni, gdzie konstruuje nowoczesne urządzenia, które wyznaczają najwyższe standardy w światowej fonografii, kierując jednocześnie nagrania na swoim unikalnym, niedostępnym komercyjnie sprzęcie.

Osiągnięcia, nagrody, wyróżnienia

Andrzej Lipiński to uznany reżyser dźwięku, który ma na swoim koncie wiele osiągnięć oraz nagród w dziedzinie muzyki i inżynierii dźwięku. Jego praca jest nie tylko dowodem na wysoką jakość tworzonych nagrań, ale także na jego wybitny talent i umiejętności techniczne.

Wśród jego wyróżnień możemy wymienić:

• wyróżnienie dyplomowe w Szkole Muzycznej II stopnia za wykonanie koncertu klarnetowego W. A. Mozarta z orkiestrą Filharmonii Łódzkiej,
• pierwsze światowe nagranie wszystkich Arii Koncertowych W. A. Mozarta z udziałem Luigia Alvy,
• pierwsze światowe nagranie wersji fletowej Pór Roku A. Vivaldiego z Jadwigą Kotnowską,
• pierwsze światowe stereofoniczne nagranie opery Haendla „Sosarme”,
• wyróżnienie przyznane przez National Bureau of Standards (USA), gdzie Lipiński wykazał niezrównany słuch, wykrywając mankamenty systemu blokady kopii cyfrowych, co w raporcie określono jako niezwykły przypadek wśród profesjonalistów.
• trzykrotne nagrodzenie i wyróżnienie w konkursach fonograficznych Crown International w latach 1983, 1984 oraz 1991,
• udział w Komisji Redakcyjnej miesięcznika „Recording Engineer Producer” w latach 1985-87,
• zdobycie Emmy Award w kategorii Sound Engineering za serię American Playhouse w latach 1989-90.

W późniejszych latach Lipiński zrealizował wiele kolejnych pionierskich nagrań, w tym:

• pierwsze światowe nagranie koncertu fortepianowego Wojciecha Kilara,
• pierwsze światowe nagranie koncertu klarnetowego K. Pendereckiego,
• nagrania w systemie DSD surround w Caramore NY w roku 2000,
• pierwsze w Polsce nagrania surround na płyty Super Audio CD w roku 2003,
• wydanie SACD „Credo” K. Pendereckiego, które znalazło się na liście Records To Die For miesięcznika Stereophile,
• współpracę z wydawnictwem Mobile Fidelity przy remasteringu nagrań oraz innowacyjny przedwzmacniacz mikrofonowy Model L-408, który zdobył nagrody PAR Excellence Award oraz Pro Audio Review – Reviewer’s Choice.

W 2006 roku niezwykła płyta „Republique” z utworami Grzegorza Ciechowskiego została uhonorowana przez miesięcznik „Hi-Fi i Muzyka” tytułem Płyta Roku. Również w tym samym roku jego głośnik Model L-707 uzyskał nominację do nagrody Produkt Roku, a następnie został włączony do listy Rekomendowanych Komponentów w klasie „A” przez Stereophile Magazine.

Wyróżnienia Lipińskiego obejmują także nominację do nagrody Fryderyk za album „Mozart – Koncerty na 1, 2, 3 fortepiany” w 2006 roku oraz realizację pierwszego w Polsce nagrania na płytach Blu-ray. Jego nagranie pieśni Fryderyka Chopina w autentycznej sali koncertowej, na fortepianie Pleyel z 1843 roku, wzbudziło sensację podczas 138 Konwencji Audio Engineering Society.

Andrzej Lipiński jest także posiadaczem patentów w dziedzinie elektroakustyki, które przyznano mu w latach 2007 i 2014. Jego technologie przyczyniły się do opracowania nagrań, które zdobyły nagrody Grammy, w tym album Chick’a Corea „Trilogy 2” oraz album „Morning Phase”, który uzyskał pięć nominacji i zdobył aż trzy nagrody w różnych kategoriach.

Warto również podkreślić, że w 2015 roku, podczas Shanghai Audio Show, głośniki L-707A Signature zdobyły nagrodę Best of the Year, co potwierdza wysoką jakość jego produktów oraz uznanie w branży audio.

Życie prywatne

Od 2015 roku Andrzej Lipiński pozostaje w związku małżeńskim z Ewą Iżykowską. Z wcześniejszego małżeństwa ma syna, Łukasza Lipińskiego, a także wnuków – Prestona Lipińskiego oraz Victora Lipińskiego.

Częściowa dyskografia

Muzyk (saksofon tenorowy)

Andrzej Lipiński to utalentowany saksofonista, którego prace znalazły miejsce na albumie Stodoła Big-Band pod tytułem Let’s Swing Again, wydanym przez Polskie Nagrania Muza, z numerem XL 0826 oraz SXL 0826.

Reżyser dźwięku, producent, reżyser obrazu

Wśród jego osiągnięć w zakresie realizacji dźwięku oraz produkcji można wymienić wiele cenionych albumów. Należą do nich m.in. Jam Session Buddy Rich Combo, w skład którego wchodzą wybitni muzycy, jak B. Rich (perkusja), B. Kiener (organy) oraz S. Marcus (saksofon tenorowy), a wydany przez Poljazz pod numerem Z-SX-0655.

Kolejnym znaczącym wydawnictwem jest Live At Remont, nagranie Tomasza Stańki oraz Edwarda Vesali, którego promocyjna produkcja ukazała się pod marką Helicon, numer HR1002. Aquarium Live to zapis występu zespołu Laboratorium, którego produkcja nosi oznaczenie Poljazz Z-SX-0669, a partytura Aquarium Live No. 3 z dodatkiem Extra Ball to Poljazz Z-SX-0671.

Lista projektów, w które zaangażowany był Lipiński, obejmuje także Warsztat Nr 1 z Wojciechem Kamińskim (Poljazz PSJ Z-SX-0683) oraz Aquarium Live No. 5 zatytułowane Sun Ship, gdzie wystąpili Z. Jaremko (sax), W. Sendecki (piano), W. Szczurek (bas) i M. Stach (perkusja). Wydanie opatrzono numerem Poljazz Z-SX-0686.

Swoje umiejętności Lipiński kontynuował w projektach takich jak The Quartet oraz Ossian, a także Jam Session w Akwarium, gdzie po raz kolejny współpracował z znakomitymi muzykami, tworząc niezapomniane nagrania, dostępne w seriach Poljazz PSJ Z-SX-0692 oraz Poljazz PSJ Z-SX-0693.

Dzięki takim osobistościom jak Stanisław Sojka w utworze Don’t You Cry (Poljazz Z-SX-0694) oraz Kenny’emu Drew w albumie z jego składzie (Poljazz Z-SX-0695), Lipiński zyskał szerokie uznanie. Jego kariera obejmuje także współpracę z Martialem Solalem oraz nagrania Aquarium Live No. 6, Warsztat Nr 2 i wiele innych ważnych projektów.

Osobiście rejestrował także talent takich artystów jak Ewa Demarczyk czy Porter Band, wpływając na rozwój polskiej muzyki. Warto zauważyć, że w swoim dorobku ma również współpracę przy nagraniach dzieł mistrzów jak F. Chopin i J.S. Bach. Przykładem tego są albumy wydane na Polskie Nagrania i Veriton.

W końcu, nie można pominąć współpracy z kilkoma znakomitymi orkiestrami, w tym przy nagraniach Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Śląskiej oraz Sinfonii Varsovii, świadczących o wszechstronności jego działalności artystycznej. Całość tych realizacji tworzy bogaty dorobek artystyczny Andrzeja Lipińskiego, z którego z pewnością można być dumnym.

Niektóre z jego nagrań znajdują się pod szyldem Dux, co podkreśla jego znaczenie na polskiej scenie muzycznej.

---

Oceń: Andrzej Lipiński (reżyser dźwięku)

---