Halina Cieplińska-Bitner

---

Życiorys

Halina Cieplińska-Bitner jest córką Eugeniusza Cieplińskiego, żołnierza Armii Krajowej. Ukończyła studia z zakresu języka angielskiego na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Posiada również podyplomowe wykształcenie zdobyte w Lennox School w Cambridge oraz Regent School w Londynie. Od 1973 roku zajmuje się tłumaczeniem literatury zarówno amerykańskiej, jak i brytyjskiej.

W latach siedemdziesiątych, jako członkini Klubu Wysokogórskiego, pełniła rolę korespondentki brytyjskiego czasopisma high-altitude „Mountain”, współpracując z redakcją „Taternika”, gdzie promowała sukcesy polskich alpinistów na arenie międzynarodowej.

Między 1979 a 1991 rokiem była redaktorką merytoryczną w Redakcji Angielskiej Państwowego Instytutu Wydawniczego, a w latach 1987-1991 kierowała tą jednostką. Po zakończeniu działalności w instytucji publicznej, rozpoczęła prowadzenie własnych, prywatnych wydawnictw, w tym wydania Folium.

W okresie od 1995 do 2013 roku była redaktor naczelną Działu Opracowań wersji polskiej filmów dokumentalnych oraz fabularnych w telewizji Canal+, odpowiadając za ich merytoryczną i artystyczną jakość, w tym projektów emitowanych przez „National Geographic” i Davida Attenborough.

Halina współpracowała jako tłumaczka oraz recenzentka z wieloma prestiżowymi tytułami, takimi jak „Twórczość”, „Literatura na Świecie”, Polskie Radio oraz TVP, a także z uznanymi wydawnictwami jak Wydawnictwo Literackie, REBIS, Muza, PIW, Świat Książki, Książnica i GiG.

W swojej pracy jako tłumaczka i krytyk anglosaskiej literatury pięknej, Halina Cieplińska-Bitner zdobyła wiele stypendiów, które wyróżniają jej osiągnięcia, m.in.:

• Salzburg Seminar in American Studies, pod auspicjami Harvard University; American Literature Sessions, Austria, 1977 i 1985,
• Institute of International Education, Waszyngton, wizyty w kilku uniwersytetach i stowarzyszeniach literackich oraz rezydencja na Harvard University, 1986,
• European Association for American Studies, konferencja, Budapeszt, 1986,
• European Association For American Studies, konferencja, Berlin Zach., 1988,
• The Contemporary British Writer, Downing College, Cambridge, Wielka Brytania, 1990,
• Maxwell’s Grant dla wydawcy, Londyn, 1990-1991,
• The British Centre for Literary Translation, University of East Anglia, Norwich, 1992,
• Alfred Jurzykowski Foundation, udział w International Writing Program, University of Iowa, 1999.

Dwoma z jej najnowszych inicjatyw są programy literackie, które prowadzi w PROMie Kultury w Warszawie: Klub Literatury Pięknej oraz Wieczory z Poezją i Muzyką, organizowane wspólnie z Januszem Bogackim, w ramach których prezentuje głównie prozę oraz poezję pochodzącą z krajów anglosaskich.

Przekłady (m.in.)

Halina Cieplińska-Bitner jest znakomitą tłumaczką, której prace obejmują ponad 25 przetłumaczonych książek. Wśród jej osiągnięć znajdują się wyjątkowe przekłady, które wzbogacają polski rynek wydawniczy. Oto niektóre z nich:

• ESEJE H. D. Thoreau – to pierwsze przekłady na rynku polskim,
• H.D. Thoreau ŻYCIE BEZ ZASAD (’Twórczość” 8, 1973; REBIS 2011),
• H.D. Thoreau OBYWATELSKIE NIEPOSŁUSZEŃSTWO („Twórczość” 4, 1981; Czytelnik 1983, REBIS 2006),
• H.D. Thoreau ŻYCIE BEZ ZASAD I INNE ESEJE (Czytelnik, Symposion, 1983) – w tym Walden [połowę esejów] i Obywatelskie nieposłuszeństwo,
• H.D. Thoreau WALDEN (+opracowanie) – (PIW 1991; REBIS 1999; Bibliot. Gazety Wyborczej 2005; REBIS 2006, 2010 + dodruki, 2018, 2022),
• POWIEŚCI (m.in.) Philipa Rotha, Johna Hawkesa, Johna Braine’a, Dominica Dunne’a, Ann Tyler, Dona DeLillo,
• OPOWIADANIA Johna Hawkesa, Flannery O’Connor, J.P. Donleavy’ego (’Literatura na Świecie”),
• SZKICE E. Garnetta, V.S. Pritchetta, J. Pietrkiewicza w tomie Conrad w oczach krytyki światowej (PIW 1974); również: E.R. Leacha, N. Fry’a, H. Reada, B. Berksona, Toni Morrison (’Literatura na Świecie”),
• SZTUKA Toma Stopparda Pani Hapgood (Teatr TV),
• POEZJE – wybrane wiersze poetów angielskich,
• ARS PICTURE, ARS POETICAE R. Olbiński, I. Lukins [70 poems] – (BOSZ, 2018),
• CZARNE DIAMENTY. TONI MORRISON I 9 INNYCH POETEK AFROAMERYKAŃSKICH (pierwsza na rynku polskim antologia poetek ruchu Black Arts + przekład + opracowanie) – (POGRANICZE, 2023).

Redakcje (m.in).

Halina Cieplińska-Bitner jest znana z licznych redakcji dzieł literackich, których lista zdecydowanie podkreśla jej wkład w polską kulturę i literaturę.

• Joseph Conrad Dzieła wybrane, PIW 1987,
• Stanisław Barańczak Antologia angielskich poetów metafizycznych, PIW 1982,
• W.M. Thackeray Pendennis, PIW 1987,
• Frank O’Hara Wiersze, PIW,
• Susan Sontag Zestaw do śmierci, PIW,
• Vladimir Nabokov Pnin, PIW,
• Robert Graves Ja, Klaudiusz oraz Klaudiusz i Messalina, PIW,
• tomiki poezji: R. Bly’a, M. Moore, R. Wilbura, R. Browninga, E.F. Cummingsa, PIW.
• ponad 10 tys. tekstów komentarzy do filmów dokumentalnych oraz list dialogowych do filmów fabularnych, Canal+.

Członkostwo

Halina Cieplińska-Bitner od wielu lat angażuje się w różne organizacje literackie, co świadczy o jej znaczącej roli w świecie kultury i literatury. Poniżej przedstawiamy instytucje, w których członkostwo jest jej wyróżnieniem:

• Polski PEN Club (od 2000),
• Stowarzyszenie Pisarzy Polskich (od 1989),
• Stowarzyszenie Autorów ZAiKS (od 1974),
• Międzynarodowe Towarzystwo Literatury i Teatru (W. Brytania, od 1985),
• Towarzystwo H.D. Thoreau w Concord, Massachusetts [The Thoreau Society] – (USA, od 1981).

Nagrody

Halina Cieplińska-Bitner, uznawana za wybitną postać w świecie tłumaczeń literackich, >została dwukrotnie wyróżniona przez Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich pierwszą nagrodą za najlepszy przekład roku.

• za Walden H.D. Thoreau w 1992 r.,
• za Drabinę czasu Anne Tyler w 1998 r.

W 1992 roku nadano jej również Nagrodę Warszawskiej Premiery Literackiej za tłumaczenie Przydługiej teraźniejszości autorstwa Juliusza Żuławskiego, które powstało we współpracy z wydawnictwem YOHO.

---

Oceń: Halina Cieplińska-Bitner

---