Jerzy Skolimowski, urodzony 5 maja 1938 roku w Łodzi, jest jednym z najbardziej wpływowych polskich twórców filmowych. Jego wszechstronność przejawia się nie tylko w roli reżysera, ale także jako scenarzysty, producenta, aktora, a nawet poety i malarza, co czyni go istotną postacią w historii polskiego kina, szczególnie jako przedstawiciel trzeciej fali tegoż ruchu.
Karierę zaczynał jako scenarzysta, tworząc teksty do filmów takich jak Niewinni czarodzieje oraz Nóż w wodzie. Zyskał rozgłos dzięki tetralogii, w której skład wchodzą cztery istotne dla polskiej kinematografii obrazy: Rysopis, Walkower, Bariera i Ręce do góry. W tych filmach Skolimowski eksperymentował z formą oraz przedstawiał duchowy stan młodzieży w Polsce lat 60. XX wieku.
Jego krytyka czasów stalinizmu w filmie Ręce do góry sprowadziła na niego złość komunistycznej cenzury, co zmusiło go do emigracji z kraju. W Wielkiej Brytanii kontynuował swoją karierę, zdobywając uznanie dzięki filmom takim jak Na samym dnie, Wrzask oraz Fucha. Po 1989 roku, w okresie transformacji ustrojowej w Polsce, zrealizował cenione przez krytyków filmy, w tym Cztery noce z Anną oraz Essential Killing. Ten ostatni tytuł przyniósł mu Złote Lwy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych, co było znaczącym osiągnięciem w jego karierze.
Skolimowski może poszczycić się wieloma prestiżowymi nagrodami, w tym Złotym Niedźwiedziem za belgijski film Start oraz Nagrodą Specjalną Jury na Festiwalu Filmowym w Cannes za filmy Wrzask (1978) i IO (2022). Dodatkowo, zdobył Nagrodę Specjalną Jury na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji za Latarniowiec. W 2016 roku otrzymał także Złotego Lwa w Wenecji za całokształt swojej twórczości.
Oprócz osiągnięć filmowych, Skolimowski został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Sztuki i Literatury we Francji, co podkreśla jego ogromny wkład w sztukę i kulturę.
Życiorys
Młodość i wykształcenie
Jerzy Skolimowski przyszedł na świat 5 maja 1938 roku w Łodzi. Jego dziadek, Kazimierz Skolimowski (1862–1923) pełnił rolę architekta miejskiego w Kaliszu. Jego ojciec, aresztowany na skutek działalności w Armii Krajowej, zginął w 1943 roku w obozie koncentracyjnym w Flossenbürgu, co miało ogromny wpływ na rodzinę. Matka Jerzego aktywnie uczestniczyła w organizacji systemu szkolnictwa polskiego po zakończeniu II wojny światowej. W wieku 11 lat, Jerzy wraz z matką przeniósł się do Pragi, gdzie pracowała jako attaché kulturalny.
Młody Skolimowski uczęszczał przez trzy lata do praskiego gimnazjum, w tym czasie nawiązał znajomości z takimi osobistościami jak Miloš Forman, Václav Havel oraz Ivan Passer. Dalszą edukację kontynuował na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie studiował polonistykę oraz etnografię, kończąc studia w 1959 roku. Rok później uzyskał dyplom na Wydziale ReżyseriiPWSTiF w Łodzi, gdzie jego przewodnikiem artystycznym był Andrzej Munk. Pod jego opieką Skolimowski zrealizował pierwsze etiudy, takie jak Oko wykol (1960), Erotyk (1961) oraz Pieniądze albo życie (1961).
Kariera literacka
Na początku swojej drogi artystycznej, Jerzy Skolimowski spróbował swoich sił jako poeta. Aktywnie uczestniczył w I Kongresie Młodej Poezji Polskiej, debiutując wierszem Moje rundy, który pojawił się w 1957 roku na łamach „Nowej Kultury”. Jego twórczość obejmowała również dwa zbiory poetyckie, Gdzieś blisko siebie (1958) oraz Siekierę i niebo (1959). Jak wskazywała Iwona Grodź, autor w swoich tomikach posługiwał się mową potoczną, nawiązując do stylu zarówno Ernesta Hemingwaya, jak i polskich twórców takich jak Marek Hłasko, Andrzej Bursa oraz Stanisław Grochowiak. W jego poezji często występują motywy związane z twarzą i lustrem, charakteryzujące się bezpośredniością oraz antyestetyzmem. W 1961 roku w Warszawie wystawiona została jego sztuka Ktoś się utopi, która ukazała się w „Dialogu” dwa lata wcześniej.
Kariera filmowa
1958–1961: Pierwsze scenariusze
W 1958 roku Skolimowski został zaproszony przez Andrzeja Wajdę oraz Jerzego Andrzejewskiego do współpracy nad scenariuszem filmu przedstawiającego problemy współczesnej młodzieży. Skolimowski, krytycznie oceniając przedstawionych w filmie bohaterów, argumentował, że fabuła jest nietrafna. Uważał, iż film musi zawierać elementy boksu i jazzu oraz przedstawiać młodego faceta z pięknym skuterem, który spotyka interesujące dziewczyny i przeżywa różnorodne emocje:
„Musi być boks, musi być jazz, musi być fajny facet, który ma skuter i spotyka fajne dziewczyny, udaje mu się albo nie i do tego ma czasem refleksje.”
Efektem tych konsultacji była współpraca Skolimowskiego przy projekcie Niewinnymi czarodziejami (1960), gdzie wystąpił u boku Tadeusza Łomnickiego oraz Krystyny Stypułkowskiej. W tej produkcji zagrał młodego boksera, który, z powodu kontuzji, zostaje odsunięty od zawodów, ale w mściwy sposób wdaje się w bójkę z lekarzem, rozlewając krew. Mimo pierwszych mieszanych ocen krytyków, film uchodził za zapowiedź jego przyszłej kariery. Kolejnym dziełem Skolimowskiego był scenariusz do filmu Nóż w wodzie (1961) w reżyserii Romana Polańskiego, który bada psychologiczną dynamikę między parą a tajemniczym młodym mężczyzną. Zmiany, które Skolimowski zasugerował były kluczowe w sukcesie tego tytułu, który zdobył wiele nagród międzynarodowych, mimo że w Polsce napotykał ostrą krytykę ze względu na jego zawartość.
1964–1967: Pierwsze cztery filmy polskie reżysera
Debiutem reżyserskim Skolimowskiego był film Rysopis (1964), który powstał z etiud realizowanych podczas studiów w łódzkiej szkole filmowej. Film ukazuje zmagania młodego mężczyzny, Andrzeja Leszczyca (role zagrał sam Skolimowski), który staje przed dylematem porzucenia studiów i możliwości ucieczki przed służbą wojskową. Nowatorskie podejście w ukazaniu rzeczywistości w Rysopisie wzbudziło emocje i uznanie, co zaowocowało nagrodą Syrenki Warszawskiej oraz Grand Prix na Festiwalu Filmowym w Arnhem. Drugim pełnometrażowym dziełem reżysera był film Walkower (1965), kontynuujący losy Leszczyca, który staje przed decyzją o walce, mając na uwadze strach przed silniejszym przeciwnikiem. Pomimo krytycznych głosów na temat Walkowera, zyskał uznanie na międzynarodowej scenie filmowej.
Film Bariera (1966) również wzbudził kontrowersje, gdyż musiał zrezygnować z zagrania tytułowej roli. Scenariusz bazował na wcześniejszym projekcie Kazimierza Karabasza, a temat obrazu dotykał tradycji romantycznej w kontekście II wojny światowej. W końcu, w 1967 roku zrealizował film Ręce do góry, będący dobitnym obrazem młodego pokolenia, które nie czuje już traumy wynikającej z przeszłości. Film był tak kontrowersyjny, że jego dystrybucja została wstrzymana aż do 1985 roku, co nie zatrzymało Skolimowskiego w jego artystycznym rozwoju.
1967–1991: Na emigracji
Po wyjeździe z kraju, podczas pracy nad filmem Ręce do góry, Skolimowski zrealizował w Belgii obraz Start (Le Départ, 1967). Film ten skupia się na dylematach młodego fryzjera (Jean-Pierre Léaud), który marzy o udziale w rajdzie. Odniósł on międzynarodowy sukces, zdobywając Grand Prix Złotego Niedźwiedzia na 17. MFF w Berlinie, ale w Polsce pozostał mało znany. W 1968 roku Skolimowski nakręcił w Czechosłowacji odcinek nowelowy Dialog 20-40-60, a dwa lata później, już jako reżyser w Wielkiej Brytanii, podjął się realizacji Na samym dnie (Deep End, 1970). Film ten poruszał wątki międzyludzkich relacji, ponownie jednak nie doczekał się uznania widowni. Równocześnie ukazały się Przygody Gerarda (1970), które również zderzyły się z krytyką i przegranym polem do walki z ustalonymi normami kinematograficznymi.
Pojawiły się jednak także pozytywne reakcje na nowatorską produkcję Wrzask (1978), której kluczowa scena sprawiła, iż film został pozytywnie odebrany przez krytyków, w tym Rogera Eberta, który zaznaczył jakość wykonania tej produkcji. Skolimowski zrealizował również Fuchę (Moonlighting, 1982), będącą obrazem kondycji polskich emigrantów w Londynie, co przyniosło mu uznanie oraz nagrodę za scenariusz na festiwalu w Cannes. W 1984 roku wyreżyserował film Najlepszą zemstą jest sukces, a w 1985 roku powstał Latarniowiec (The Light Ship), natomiast Wiosenne wody (Torrents of Spring, 1987) oraz Ferdydurke (30 Door Key, 1991) również spotkały się z mieszanymi recenzjami.
Od 2008: Powrót do Polski
Pierwszym projektem po długiej przerwie był film Cztery noce z Anną (2008), inspirowany japońskim opowiadaniem Yasunariego Kawabaty. Sukces tego obrazu otworzył nowe drzwi w jego karierze. Kolejno, w Essential Killing (2010) zrealizował historię afgańskiego taliba, który staje w walce o przetrwanie. Film zdobył na 67. MFF w Wenecji Grand Prix Jury oraz Puchar Volpiego. W następnych latach zrealizował jeszcze 11 minut (2015), ukazując mozaikowe życie wielkomiejskich postaci. Jego ostatni film IO (2022) spotkał się z dużym uznaniem i został doceniony przez krytyków, a także był polskim kandydatem do Oscara.
Rola w filmie The Palace (2023) Romana Polańskiego, za którą Skolimowski wraz z Ewą Piaskowską odpowiadał jako autorzy scenariusza, spotkała się z kiepskim odbiorem krytyków, co przyczyniło się do bojkotu tej produkcji przez krytyków anglosaskich.
Występy aktorskie
Jerzy Skolimowski zadebiutował jako aktor w swoim własnym filmie Niewinni czarodzieje, natomiast w Rysopisie, Walkowerze oraz Rękach do góry odgrywał główne role. Pojawiał się także jako aktor w innych produkcjach, takich jak Sposób bycia (1966) Jana Rybkowskiego, Poślizg (1972) Jana Łomnickiego, Fałszerstwo (1981) Volkera Schlöndorffa oraz wiele innych, w tym w Marsjanie atakują! (1996) Tima Burtona. Również wystąpił w teledysku do utworu Dawida Podsiadły, którego premiera miała miejsce 7 lutego 2023 roku.
Kariera malarska
Pod koniec lat 70. XX wieku Skolimowski podjął wyzwanie malarskie, realizując prace różnorodne, od plakatów po abstrakcyjny ekspresjonizm. Jego pierwsza profesjonalna wystawa miała miejsce w Los Angeles w 1998 roku, a w Polsce zadebiutował w 2002 roku w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Jego dzieła były także prezentowane w kopalni soli w Wieliczce (2004), w Pałacu w Wilanowie (2004) oraz na Międzynarodowym Festiwalu Nowe Horyzonty (2007) w Wrocławiu.
Poglądy polityczne
Skolimowski włączył się aktywnie w życie polityczne, zostając członkiem honorowego komitetu wspierającego Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 oraz 2015 roku.
Życie prywatne
W latach 1959–1965 Jerzy Skolimowski tworzył związek z utalentowaną aktorką Elżbietą Czyżewską. Po ich rozstaniu postanowił ułożyć sobie życie na nowo i ożenił się z Joanną Szczerbic, która przyszła na świat w 1941 roku, a zmarła w 2014 roku. Para doczekała się dwóch synów: Michała, urodzonego w 1968 roku, oraz Józefa, który przyszedł na świat w 1970 roku i zmarł w 2012 roku.
Obaj synowie Skolimowskiego, idąc w ślady ojca, zaangażowali się w pisanie scenariuszy oraz oferowanie wsparcia przy jego projektach filmowych. Niestety, odszedł nieoczekiwanie Józef, kiedy przebywał z Michałem w Indiach, co na pewno było dla rodziny ogromnym szokiem.
Po stracie ukochanej żony, Jerzy związał się ze swoją długoletnią współpracowniczką, Ewą Piaskowską, która przyszła na świat w 1973 roku. To nowa relacja pokazuje, jak Skolimowski potrafił odnaleźć się w trudnych momentach życia, budując nowe więzi i kontynuując swoją artystyczną drogę.
Styl filmowy
Jerzy Skolimowski, twórca filmowy, często określany jest w polskiej literaturze filmoznawczej jako outsider. Jednak, według Ewy Mazierskiej, taka etykieta może być myląca. Mazierska zauważa, że Skolimowski nie był izolowany, ponieważ regularnie podejmował współpracę z innymi uznawanymi reżyserami, takimi jak Andrzej Wajda czy Roman Polański. W latach 60. XX wieku, jego twórczość była wręcz uważana za głos pokolenia, co sprawia, że trudno mówić o jego odosobnieniu od szerszego kontekstu społecznego. W konsekwencji, Mazierska klasyfikuje go jako „nonkonformistę”, podkreślając również stylistyczne powiązania między jego filmami a dziełami Polańskiego oraz Jean-Luca Godarda. Twórczość Skolimowskiego często wpisuje się w zjawisko określane jako „trzecia fala” polskiego kina.
Tadeusz Lubelski interpretuje cztery pierwsze filmy pełnometrażowe Skolimowskiego jako jednorodną całość, szczególnie uwzględniając jedność czasu i miejsca. Na przykład, akcja „Rysopisu” rozgrywa się 1 września, co stanowi aluzję do wybuchu II wojny światowej, w czasie od 4:45 do 15:10, momentu odjazdu pociągu, który zabiera Andrzeja Leszczyca do jednostki wojskowej. Natomiast „Walkower” odbywa się w przeciągu dwóch dni; Leszczyc najpierw instynktownie opuszcza pociąg, aby ostatecznie wrócić, konfrontując się z własnym lękiem. Film „Bariera” rozgrywa się od Wielkiej Soboty do poranka wielkanocnego, a z kolei „Ręce do góry” toczy się w czasie jednej nocy. Warto podkreślić, że „akcja jego filmów ma charakter umowny, kolażowy, można ją postrzegać jako zapis świadomości autora”.
Mariola Jankun-Dopartowa dostrzegała w wczesnych filmach Skolimowskiego potencjalne inspiracje groteską związaną z Witoldem Gombrowiczem oraz Tadeuszem Różewiczem. W szczególności, „Rysopis” jest interpretowany jako przykład misternej autokreacji:
Bohater Skolimowskiego dokonuje aktu autokreacji w rzeczywistości rozproszonej i rozbitej, w zgodzie z materią tej rzeczywistości. Nie próbuje niczego rekonstruować, naprawiać, rehabilitować, lecz burzy wszystko, co nosi choćby pozory stabilizacji, ładu, czystości. Jednak celem tej destrukcji jest próba przekroczenia granicy, poza którą może się znajdować jakiś inny porządek rzeczywistości.
Podążając za myślą Gombrowicza, Jacek Nowakowski podkreśla, że Skolimowski, podobnie jak Gombrowicz, stosuje symbole i metafory, „aby za pomocą groteskowej stylizacji zburzyć ich (sakralną nieraz) formę”. Jego celem jest także odzwierciedlenie dylematów generacji, próbującej znaleźć swoje miejsce w kontekście pokolenia Kolumbów.
Iwona Grodź zaznacza, że filmy Skolimowskiego kręcone na emigracji często koncentrują się na motywie inicjacji, zazwyczaj miłosnej, lub dojrzewania. W przeciwieństwie do jego wcześniejszych dzieł, w których reżyser z powodzeniem łączył perspektywę kamery z punktu widzenia protagonisty (jak w „Rysopisie”), filmy realizowane na obczyźnie charakteryzują się bezosobową narracją. Bruce Hodsdon z australijskiego czasopisma „Senses of Cinema” opisał twórczość reżysera w sposób następujący:
Z niepokojem i pomysłowością przypadkowego turysty, który przywodzi na myśl Raúla Ruiza, Skolimowski stworzył prace rozpięte między surrealizmem a absurdem. […] Jego kino to kino ironii, niejednoznacznie rozgrywające się, często w symulowanych przestrzeniach performatywnych – opuszczonym ringu bokserskim, pustej ciężarówce do przewozu bydła, opróżnionym basenie, londyńskim autobusie, klaustrofobicznym latarniowcu i barokowej Wenecji – umiejscowionych pomiędzy rzeczywistością a fantazją, gdzie to, co realne, przechodzi w metaforę.
Na koniec, Konrad Klejsa zwraca uwagę, że istnieją cztery istotne wymiary interpretacji dzieł Skolimowskiego:
- poziom prywatny, związany z biograficzną legendą Skolimowskiego jako nonkonformisty,
- poziom społeczno-polityczny, związany z dziedzictwem października 1956 roku oraz okresem małej stabilizacji,
- poziom kultury europejskiej, przypominający francuską Nową Falę oraz ogólną diagnozę stanu młodzieży sprzed roku 1968,
- poziom kultury polskiej, w odwołaniach do polskiej tradycji romantycznej oraz dziedzictwa gombrowiczowskiego.
Filmografia
Filmografia Jerzego Skolimowskiego to fascynujący temat, w którym można dostrzec niezwykłą ewolucję jego kariery na przestrzeni lat. Poniższa tabela przedstawia kluczowe dzieła artysty, ukazując różnorodność ról oraz obowiązków, jakie podejmował w swoich produkcjach.
Rok | Tytuł | Reżyser | Scenarzysta | Producent | Aktor (rola) | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
1960 | Oko wykol | _ | _ | _ | _ | etiuda szkolna |
1960 | Hamleś | _ | _ | _ | _ | etiuda szkolna |
1960 | Niewinni czarodzieje | _ | _ | _ | bokser | reż. Andrzej Wajda |
1961 | Pieniądze albo życie | _ | _ | _ | _ | etiuda szkolna |
1961 | Rzeźba | _ | _ | _ | _ | etiuda szkolna |
1961 | Nóż w wodzie | _ | _ | _ | _ | reż. Roman Polański |
1961 | Erotyk | _ | _ | _ | _ | etiuda szkolna |
1962 | Druga taryfa | _ | _ | _ | _ | etiuda szkolna |
1964 | Rysopis | _ | _ | _ | Andrzej Leszczyc | film fabularny |
1965 | Walkower | _ | _ | _ | Andrzej Leszczyc | film fabularny |
1965 | Sposób życia | _ | _ | _ | Leopold | reż. Jan Rybkowski |
1966 | Bariera | _ | _ | _ | kelner-konferansjer | film fabularny |
1967 | Ręce do góry | _ | _ | _ | Andrzej Leszczyc | film fabularny |
1967 | Start | _ | _ | _ | _ | film fabularny |
1968 | Dialog 20-40-60 | _ | _ | _ | _ | segment Dwudziestolatkowie |
1970 | Przygody Gerarda | _ | _ | _ | _ | film fabularny, adaptacja powieści Arthura Conana Doyle’a |
1970 | Na samym dnie | _ | _ | _ | pasażer w metrze | film fabularny |
1971 | Król, dama, walet | _ | _ | _ | _ | film fabularny, adaptacja powieści Vladimira Nabokova |
1972 | Poślizg | _ | _ | _ | właściciel warsztatu samochodowego | reż. Jan Łomnicki |
1978 | Wrzask | _ | _ | _ | pacjent szpitala psychiatrycznego | film fabularny, adaptacja opowiadania Roberta Gravesa |
1981 | Fałszerstwo | _ | _ | _ | Hoffmann | reż. Volker Schlöndorff |
1982 | Fucha | _ | _ | _ | _ | film fabularny |
1984 | Najlepszą zemstą jest sukces | _ | _ | _ | _ | film fabularny |
1985 | Białe noce | _ | _ | _ | pułkownik Czajko | reż. Taylor Hackford |
1985 | Latarniowiec | _ | _ | _ | _ | film fabularny, adaptacja powieści Siegfrieda Lenza |
1987 | Big Shots | _ | _ | _ | Doc | reż. Robert Mandel |
1989 | Wiosenne wody | _ | _ | _ | Wiktor Wiktorowicz | film fabularny, adaptacja powieści Iwana Turgieniewa |
1991 | Ferdydurke | _ | _ | _ | dyrektor szkoły | film fabularny, adaptacja powieści Witolda Gombrowicza |
1993 | Motyw cienia | _ | _ | _ | _ | reż. Józef Skolimowski, Michał Skolimowski |
1996 | Marsjanie atakują! | _ | _ | _ | doktor Zeigler | reż. Tim Burton |
1998 | Los Angeles bez mapy | _ | _ | _ | minister | reż. Mika Kaurismäki |
1999 | Operacja Samum | _ | _ | _ | Hayes, szef CIA | reż. Władysław Pasikowski |
2000 | Zanim zapadnie noc | _ | _ | _ | profesor | reż. Julian Schnabel |
2007 | Wschodnie obietnice | _ | _ | _ | Stiepan Chitrow | reż. David Cronenberg |
2008 | Cztery noce z Anną | _ | _ | _ | _ | film fabularny |
2009 | Naznaczony | _ | _ | _ | Wojciech Radler | serial fabularny |
2010 | Essential Killing | _ | _ | _ | _ | film fabularny |
2012 | Bitwa pod Wiedniem | _ | _ | _ | król Jan III Sobieski | reż. Renzo Martinelli |
2012 | Ixjana | _ | _ | _ | _ | reż. Józef Skolimowski, Michał Skolimowski |
2012 | Avengers | _ | _ | _ | Gieorgij Łuczkow | reż. Joss Whedon |
2015 | 11 minut | _ | _ | _ | _ | film fabularny |
2018 | Juliusz | _ | _ | _ | Olgierd Szybenik | reż. Aleksander Pietrzak |
2020 | To nie my | _ | _ | _ | _ | film krótkometrażowy z cyklu W domu |
2022 | IO | _ | _ | _ | _ | film fabularny |
2022 | The Palace | _ | _ | _ | _ | reż. Roman Polański |
2022 | Warszawianka | _ | _ | _ | Stanisław Czułkowski | serial fabularny |
2024 | Porządny człowiek | _ | _ | _ | profesor | serial fabularny |
Nagrody
W dorobku Jerzego Skolimowskiego znajduje się szereg znakomicie ocenianych filmów, które przyniosły mu liczne nagrody. Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych wyróżnień, które artysta zdobył w ciągu swojej kariery.
Rok | Tytuł | Festiwal | Nagroda | Wynik |
---|---|---|---|---|
1964 | Rysopis | Festiwal Filmowy Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej | Nagroda za reżyserię | Wygrana |
1965 | Rysopis | Klub Krytyki Filmowej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich | Syrenka Warszawska w kategorii filmu fabularnego | Wygrana |
1965 | Rysopis | Festiwal Filmowy w Arnhem | Grand Prix za reżyserię | Wygrana |
1965 | Walkower | Festiwal Filmowy w Arnhem | Grand Prix za reżyserię | Wygrana |
1965 | Walkower | Międzynarodowe Targi Filmowe w Mannheim | Wyróżnienie | Wygrana |
1965 | Walkower | Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna | Nagroda im. Andrzeja Munka | Wygrana |
1966 | Walkower | „Cahiers du Cinéma” | Nagroda pisma | Wygrana |
1966 | Bariera | Festiwal Filmów Autorskich w Bergamo | Grand Prix | Wygrana |
1966 | Bariera | Klub Krytyki Filmowej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich | Syrenka Warszawska w kategorii filmu fabularnego | Wygrana |
1967 | Start | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie | Złoty Niedźwiedź | Wygrana |
1967 | Start | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie | Nagroda FIPRESCi | Wygrana |
1968 | Bariera | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Valladolid | Nagroda Specjalna Jury | Wygrana |
1978 | Wrzask | Festiwal Filmowy w Cannes | Nagroda Jury | Wygrana |
1981 | Ręce do góry | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Nagroda Dziennikarzy | Wygrana |
1981 | Ręce do góry | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Barcelonie | Wyróżnienie Specjalne | Wygrana |
1982 | Fucha | Festiwal Filmowy w Cannes | Nagroda Jury za scenariusz | Wygrana |
1985 | Latarniowiec | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji | Nagroda Specjalna Jury | Wygrana |
1985 | Latarniowiec | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji | Nagroda Związku Włoskich Dziennikarzy Filmowych dla filmu zagranicznego | Wygrana |
2008 | Cztery noce z Anną | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Wyróżnienie Jury | Wygrana |
2008 | Cztery noce z Anną | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Nagroda Festiwali i Przeglądów Filmu Polskiego za Granicą | Wygrana |
2008 | Cztery noce z Anną | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Tokio | Nagroda Specjalna Jury | Wygrana |
2009 | Cztery noce z Anną | The New York Polish Film Festival | Nagroda „Ponad Granicami” im. Krzysztofa Kieślowskiego | Wygrana |
2009 | Cztery noce z Anną | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszą reżyserię | Wygrana |
2009 | Cztery noce z Anną | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszy film | Nominacja |
2009 | Cztery noce z Anną | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszy scenariusz | Nominacja |
2009 | Cztery noce z Anną | Festiwal Reżyserii Filmowej w Świdnicy | Złoty Dzik | Wygrana |
2009 | Cztery noce z Anną | Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” | Nagroda Dziennikarzy | Nominacja |
2009 | Nóż w wodzie | Festiwal Filmowy i Artystyczny „Lato Filmów” | Nagroda za najlepszy scenariusz w historii polskiego kina | Wygrana |
2010 | Essential Killing | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji | Nagroda Specjalna Jury | Wygrana |
2010 | Essential Killing | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Mar del Plata | Nagroda Dziennikarzy | Wygrana |
2010 | Essential Killing | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Mar del Plata | Nagroda Główna „Złote Ombu” | Wygrana |
2011 | Essential Killing | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Złote Lwy | Wygrana |
2011 | Essential Killing | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Nagroda za reżyserię | Wygrana |
2011 | Essential Killing | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszy film | Wygrana |
2011 | Essential Killing | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszą reżyserię | Wygrana |
2011 | Essential Killing | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszy scenariusz | Nominacja |
2011 | Essential Killing | Sopot Film Festival | „Parasolnik” dla najlepszego filmu festiwalu | Wygrana |
2015 | 11 minut | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Nagroda Specjalna Jury | Wygrana |
2015 | 11 minut | Lisbon & Estoril Film Festival | Nagroda “Jaeger-LeCoultre” dla najlepszego filmu | Wygrana |
2016 | 11 minut | Central and Eastern European Film Festival „CinEast” | Nagroda Krytyków | Wygrana |
2016 | 11 minut | Golden Rooster and Hundred Flowers Film Festival | Nagroda za reżyserię | Wygrana |
2016 | 11 minut | The New York Polish Film Festival | Nagroda Specjalna | Wygrana |
2016 | 11 minut | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszą reżyserię | Nominacja |
2016 | 11 minut | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszy scenariusz | Nominacja |
2022 | IO | Festiwal Filmowy w Cannes | Nagroda Jury | Wygrana |
2022 | IO | Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce | Nagroda Specjalna Jury | Wygrana |
2022 | IO | Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce | Nagroda Krytyków Chicagowskich | Wygrana |
2022 | IO | Stowarzyszenie Filmowe Krytyków Nowojorskich | Najlepszy film międzynarodowy | Wygrana |
2022 | IO | Stowarzyszenie Filmowe Krytyków w Los Angeles | Najlepszy film obcojęzyczny | Wygrana |
2022 | IO | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Valladolid | Nagroda za reżyserię | Wygrana |
2023 | IO | Nagrody Akademii Filmowej | Oscar dla najlepszego filmu międzynarodowego | Nominacja |
Wyróżnienia honorowe i odznaczenia
Wyróżnienia, które otrzymał Jerzy Skolimowski, są świadectwem jego wybitnej pracy i znaczenia w przemyśle filmowym. Jego osiągnięcia są doceniane zarówno w kraju, jak i za granicą.
Rok | Instytucja | Wyróżnienie |
---|---|---|
2003 | Polska Akademia Filmowa | Nagroda Specjalna „Orzeł” |
2005 | Festiwal Gwiazd w Międzyzdrojach | odciśnięcie dłoni na Promenadzie Gwiazd |
2010 | Camerimage | Nagroda za całokształt twórczości dla polskiego reżysera ze szczególną wrażliwością wizualną |
2011 | Prezydent RP | Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski |
2011 | Prezydent Francji | Krzyż Oficerski Orderu Sztuki i Literatury |
2011 | „Polish Market” | Perła Honorowa Polskiej Gospodarki |
2011 | Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie | doktorat honoris causa |
2015 | Motovun Film Festival | Nagroda „Maverick” za całokształt twórczości |
2015 | Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi | doktorat honoris causa |
2016 | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji | Złoty Lew za całokształt twórczości |
2016 | Forum Kina Europejskiego „Cinergia” w Łodzi | Złoty Glan |
2018 | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Platynowe Lwy za całokształt twórczości |
2018 | Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego | Wybitny Polak |
2018 | Festiwal Filmów-Spotkań NieZwykłych w Sandomierzu | Korona Sandomierska dla Reżysera NieZwykłego |
2019 | Stowarzyszenie Autorów ZAiKS | Honorowe członkostwo |
2020 | Stowarzyszenie Filmowców Polskich | Nagroda za wybitne osiągnięcia artystyczne |
2022 | Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za osiągnięcia życia |
2022 | Camerimage | Nagroda Filmowa Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego za osiągnięcia życia |
2024 | Miasto Łódź | Gwiazda w Łódzkiej Alei Gwiazd |
Przypisy
- Jerzy Skolimowski odsłonił setną gwiazdę w Łódzkiej Alei Gwiazd [online], dzieje.pl [dostęp 14.05.2024 r.]
- Semlyen 2023 ↓, akap. 3.
- Piskadło 2022 ↓.
- Solomons 2022 ↓.
- MarcinM. Michałowski MarcinM., Film Jerzego Skolimowskiego polskim kandydatem do Oscara [online], Radio Złote Przeboje, 31.08.2022 r.
- Tatarska 2022 ↓.
- Kalendarium Południowej Wielkopolski – 28 grudnia 1923. d-w.pl. [dostęp 14.02.2022 r.]
- Joanna Szczerbic: Przerwana kariera [online], Interia, 10.06.2021 r. [dostęp 01.02.2022 r.]
- Gdynia 2011: Essential Killing otrzymał Złote Lwy [online], Rzeczpospolita [dostęp 31.01.2022 r.]
- Sofia Coppola Takes Golden Lion in Venice, „The New York Times”, 12.09.2010 r. [dostęp 31.01.2022 r.]
- Gdynia 2008 – melodramat najlepszym filmem festiwalu [online], Onet Kultura, 20.09.2008 r. [dostęp 31.01.2022 r.]
- Rose 2011 ↓, s. 11.
- Anna Tabaka, Maciej Błachowicz: Kłopoty z ratuszem (2). Życie Kalisza, 25.03.2011 r. [dostęp 14.02.2022 r.]
- Grody 2010 ↓, s. 132–133.
- Lubelski 2015 ↓, s. 699-700.
- Grodź 2010 ↓, s. 125-126.
- Ręce do góry w bazie filmpolski.pl
- Bariera w bazie filmpolski.pl
- Skolimowski i Blum 1968 ↓, s. 13.
- Klejsa 2004 ↓, s. 92.
- Hodsdon 2003 ↓.
- Jakielski 2015 ↓, s. 1179–1183.
- Subbotko 2018 ↓.
- Niemojewska 2019 ↓.
- Dzięglewski 2002 ↓, s. 167.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Sława Lisiecka | Jarosław Antoszczyk | Anna Kaźmierczak | Władysław Grabowski (fotograf) | Ewa Adamska | Don Vasyl | Wacław Solski | Serge Silberman | Zbigniew Niciński | Lucyna Skompska | Ireneusz Pierzgalski | Bartosz Prokopowicz | Mateusz Winkiel | Tadeusz Starostecki | Tadeusz Piechura | Bronisław Maj | Jacek Raginis-Królikiewicz | Zofia Szletyńska | Kazimierz Krukowski | Arnold MostowiczOceń: Jerzy Skolimowski