Jerzy Urbankiewicz

---

Życiorys

Jerzy Urbankiewicz to postać, której biografia zasługuje na szczegółowe przedstawienie. Swoją edukację rozpoczął w Prywatnym Gimnazjum Męskim Aleksego Zimowskiego w Łodzi, gdzie zdobył solidne fundamenty wiedzy. W okresie między 19 września 1934 roku a 15 lipca 1935 roku był uczniem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, ukończając ją z wyróżnieniem – 1. lokatą i tytułem plutonowego podchorążego. Praktykę wojskową odbywał w 2. pułku strzelców konnych z siedzibą w Hrubieszowie.

W 1937 roku jego kariera wojskowa nabrała tempa, kiedy to został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów rezerwy kawalerii. Niestety, brał on również czynny udział w dramatycznych wydarzeniach kampanii wrześniowej w 1939 roku, walcząc w 4. pułku Ułanów Zaniemeńskich. Po internowaniu w 1940 roku, spędził czas w obozie na Litwie. Udało mu się jednak uciec i wkrótce związał się z egzekutywą Kedywu Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, przekształcając się w jej dowódcę od 1943 roku. Brał czynny udział w operacji „Burza”. W październiku 1944 roku został aresztowany przez NKWD i skazany na piętnaście lat zsyłki, z których dwanaście lat spędził w obozie pracy w Workucie, gdzie pracował jako elektryk w kopalni.

Po powrocie do Polski w 1956 roku, Urbankiewicz zaczął publikować artykuły, z których jednym z najważniejszych był tekst „Cztery listy z Workuty” opublikowany w „Nowej Kulturze”, będący pierwszym opracowaniem na temat łagrów w Polsce. Dalsza jego kariera zawodowa związana była z Polskim Radiem oraz Telewizją Polską, a także współpracą z „Dziennikiem Łódzkim”, w którym regularnie pisał felietony.

W 1975 roku wstąpił do Związku Literatów Polskich, a w czasach stanu wojennego działał w nielegalnych strukturach związku. Jego talent literacki znalazł swoje odzwierciedlenie w wielu publikacjach, takich jak miesięczniki „Aspekt Polski” oraz „Kultura i Biznes”. Od 1990 roku z pasją redagował i wydawał miesięcznik „Wiano”, będący platformą dla AK-owców z Wileńszczyzny. Jego zaangażowanie w działalność kulturową objęło również inicjatywę założenia Muzeum AK Okręgu Wileńskiego w Łodzi, co stanowiło ukłon w stronę historii.

Jako mentor tradycji kawalerii, współpracował z dowódcą 25. Dywizji Kawalerii Powietrznej w Łodzi. W początkach 1995 roku jego praca przerodziła się w renesans barw i tradycji kawalerii II Rzeczypospolitej. Współpraca ta zainspirowała go również do napisania dzieła „Legenda Jazdy Polskiej”. Urbankiewicz był osobą, która zdobyła liczne nagrody i odznaczenia, w tym Nagrodę Miasta Łodzi przyznaną w 1995 roku oraz Medal Europy w 2000 roku.

Jego osiągnięcia oraz zasługi są dodatkowo potwierdzone poprzez liczne odznaczenia, w tym Order Wojenny Virtuti Militari 5. klasy, Krzyż Walecznych, a także Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1993 roku. W 1999 roku awansowano go na podpułkownika rezerwy Wojska Polskiego.

Był absolwentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Łódzkiego oraz recenzentem wielu prac naukowych dotyczących tematyki kawalerii. Należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Patria, a w 2017 roku wyróżniono go nagrodą honorową „Świadek Historii” przyznaną przez Instytut Pamięci Narodowej.

Jerzy Urbankiewicz spoczywa na cmentarzu św. Anny w Łodzi, co stanowi symboliczny znak jego związku z historią i Łodzią.

Twórczość

Jerzy Urbankiewicz to autor, który swoją twórczość poświęcił głównie tematyce związanej z Łodzią oraz zagadnieniom militarnym. W jego dorobku literackim znajdujemy szereg książek, które ukazują różnorodność opisów miejskiego życia oraz kontekstów wojskowych.

• Sukiennice nad Łódką, Łódź 1968,
• Za płotem Paradyzu, Łódź 1969,
• Prawie Pitaval, Łódź 1973,
• Złotook, Warszawa 1978,
• Sezon w Łodzi nie zaszkodzi, Łódź 1978,
• Śledztwo w sprawie Geo-2a, Warszawa 1980,
• Dwa stopnie Celsjusza, Łódź 1982,
• Czerwone goździki stępiają wrażliwość, Lublin 1984,
• Passe-partout w ciepłym kolorze, Łódź 1984,
• Szmerek na widowni, Łódź 1984,
• Gdzie są konie z tamtych lat, Łódź 1986,
• Szabla zardzewiała…, Warszawa 1991,
• Trzeci dzień purgi, Białystok 1994,
• Parchy Szwaby Goje, Łódź 1995,
• Workuta, Łódź 1995,
• Legenda Jazdy Polskiej, Łódź 1996–1997.

Wiele z jego tytułów koncentruje się na unikalnych aspektach życia w Łodzi, co czyni go ważnym głosem w polskiej literaturze regionalnej. Jego książki były nie tylko literackim wyrazem, ale także dokumentacją historycznych i społecznych zmian zachodzących w tym mieście.

---

Oceń: Jerzy Urbankiewicz

---