Marek Antoni Frąckowiak, urodzony 16 sierpnia 1950 roku w Łodzi, był znaczącą postacią w polskim świecie kultury. Znany jako utalentowany aktor teatralny, filmowy oraz dubbingowy, pozostawił po sobie niezatarte ślady w polskiej sztuce.
Jego życie zakończyło się 6 listopada 2017 roku w Warszawie, gdzie jego dziedzictwo nadal inspiruje wielu młodych artystów.
Życiorys
Marek Frąckowiak był absolwentem Wydziału Aktorskiego łódzkiej PWSFTviT, gdzie uzyskał swoje wykształcenie w 1974 roku. Jego debiut filmowy miał miejsce w dziele pod tytułem Zabijcie czarną owcę, wyreżyserowanym przez Jerzego Passendorfera, które zdobyło nagrodę na festiwalu w San Sebastián w 1972 roku.
Na przestrzeni lat, Frąckowiak zasłynął z wielu ról w produkcjach filmowych, takich jak: Niespotykanie spokojny człowiek, Między ustami a brzegiem pucharu, Anatomia miłości, Pójdziesz ponad sadem, Alternatywy 4, Azyl, C.K. Dezerterzy, Przyłbice i kaptury, Polskie drogi, 07 zgłoś się, Crimen, Kuchnia polska, Dom, Psy, Młode Wilki, Ogniem i mieczem, Miodowe lata, Samo Życie, Gliny, Plebania, Kryminalni, Mrok, Dylematu 5, Pitbull, Ekipa, Teraz albo nigdy!, Ranczo, Popiełuszko. Wolność jest w nas, Klub szalonych dziewic oraz Wygrany. W sumie zagrał w ponad stu filmach, a jego umiejętności aktorskie zaowocowały również główną rolą w czeskim filmie Gra ciałem.
Oprócz kariery filmowej, Marek Frąckowiak był również uznawanym reżyserem i adaptatorem. W szczególności, zaadaptował na scenę i wyreżyserował dramat Grażyna autorstwa Adama Mickiewicza, którego premiera miała miejsce 18 kwietnia 1993 roku w Teatrze Adekwatnym w Warszawie. Z danych z 2016 roku wynika, że była to jedyna teatralna adaptacja tego dzieła w Polsce.
Frąckowiak był także założycielem i prezesem Fundacji Przyjaciół Sztuk Aurea Porta, która angażowała się w promocję twórczości Bogusława Schaeffera w zakresie muzyki, dramaturgii oraz grafiki. Poza tym, swoje talenty wykorzystywał jako felietonista i karykaturzysta, w publikacjach czasopism takich jak „Gentleman”, „WIK” oraz „VIP”.
W wyborach samorządowych w 2010 i 2014 roku, bezskutecznie ubiegał się o mandat w sejmiku mazowieckim z ramienia Platformy Obywatelskiej. Niestety, od 2013 roku zmagał się z nowotworem kręgosłupa, co ostatecznie doprowadziło do jego śmierci 6 listopada 2017 roku. Pożegnanie miało miejsce 14 listopada podczas mszy świętej w kościele pw. św. Elżbiety w Powsinie, a jego ciało zostało pochowane w Podkowie Leśnej, niedaleko Warszawy.
W życiu prywatnym Marek Frąckowiak był mężem artystki Barbary Frąckowiak, a później aktorki Ewy Złotowskiej.
Teatr
Marek Frąckowiak miał znaczący wpływ na polski teatr, biorąc udział w różnych projektach scenicznych przez wiele lat swojego twórczego życia. Oto niektóre z teatrów, z którymi był związany:
- Teatr Nowy w Warszawie (1974–1977),
- Teatr Współczesny w Warszawie (1977–1981),
- Teatr Na Woli (1985–1987),
- Teatr Rozmaitości (1987–1990),
- Teatr Adekwatny (od 1993),
- Teatr Rampa (od 1999).
Jego twórczość przyczyniła się do rozwoju różnych form teatralnych w Polsce, a związki z wymienionymi teatrami pokazują jego różnorodne zainteresowania i umiejętności.
Filmografia
Filmografia Marka Frąckowiaka to obszerny zbiór ról, które ukazują jego wszechstronność oraz talent aktorski. Z poniższej listy można dostrzec różnorodność postaci, które odgrywał przez lata, zarówno w filmach fabularnych, jak i w produkcjach telewizyjnych.
- 2018: Kamerdyner – żandarm pruski,
- 2017: Pod wspólnym niebem – Kapulheim,
- 2015: Żyć nie umierać (inne języki) – ojciec Bartka,
- 2013: W ukryciu – pan Wiktor,
- 2013–2014: To nie koniec świata – Stanisław, ojciec Ulki,
- 2011–2013: Galeria – Hubert Dworzak,
- 2011: Szpilki na Giewoncie – Karol Wieczorek, mąż Zosi,
- 2010: Klub szalonych dziewic – Ryszard Słomka, ojciec Karoliny,
- 2009: Popiełuszko. Wolność jest w nas – ks. Teofil Boguski,
- 2008–2009, 2014: Czas honoru – pułkownik Orlicki,
- 2008: Teraz albo nigdy! – Zdzisio Marciniak,
- 2007: Ekipa – Jan Matajewicz,
- 2004–2006: Pierwsza miłość – piłkarz, policjant biorący udział w akcji rozbicia gangu handlarzy narkotyków,
- 2005–2010: Plebania – Henryk Leszczyński,
- 2003: Szycie na gorąco – Kazimierz Noblewski,
- 2003: Glina – sierżant Kazimierz Grzelak (odc. 4 i 5),
- 2002–2006: Samo życie – chorąży Jerzy Augustynek, ojciec Agnieszki,
- 2000: Ogniem i mieczem – wachmistrz na weselu ukraińskim / kozak,
- 2000–2001: Miasteczko – wiceprezydent Zagórzyna,
- 1999: Tygrysy Europy – hydraulik,
- 1999: O zabawkach dla dzieci – Pigu,
- 1999: Jak Gyom został starszym panem – policjant,
- 1999: O największej kłótni – Aho,
- 1997: Linia opóźniająca – policjant,
- 1996: Matka swojej matki – podchmielony facet w kawiarni,
- 1996: Dom – kierowca ciężarówki Edek, zmiennik Henia Lermaszewskiego (odc. 14, 15 i 16),
- 1995: Młode wilki – Rybczyński, właściciel sklepu,
- 1994: Zawrócony – milicjant w sali ze zdjęciami,
- 1992: Felix Dzierżyński ląduje w Warszawie,
- 1992: Psy – Kazek,
- 1991: Maria Curie (Marie Curie, une femme honorable) – fotoreporter,
- 1991: Skarga,
- 1990: Zabić na końcu – strajkujący robotnik – strażnik,
- 1990: Armelle,
- 1990: Kapitan Conrad,
- 1989: Virtuti,
- 1989: Po upadku. Sceny z życia nomenklatury,
- 1988: Chichot Pana Boga – skazaniec,
- 1988: Dotknięci – dziekan Leon,
- 1988: Crimen – Pamiętowski (odc. 1 i 3),
- 1988: Alchemik Sendivius – Korwin,
- 1988: Pamięć i legenda – pułkownik,
- 1988: Rodzina Kanderów,
- 1987: Ballada o Januszku – Bełtowicz, robotnik pożyczający od Janusza pieniądze,
- 1987: Wielki Wóz – oficer,
- 1987: Między ustami a brzegiem pucharu – Adam Głębocki,
- 1987: Cesarskie cięcie – ksiądz,
- 1987: Misja specjalna – kierowca,
- 1986: Zmiennicy – dozorca Wrzesień (odc. 10 i 11),
- 1986: Epizod Berlin–West – Krzysztoń,
- 1986: Wcześnie urodzony – elektryk,
- 1986: Kołysanka (A Lullaby, The Lullabye) – cekaemista,
- 1986: Prywatne śledztwo – doktor,
- 1985: Przyłbice i kaptury – Jaksa z Wolborza,
- 1985: C.K. Dezerterzy – Bernstein,
- 1985: Sam pośród swoich – kapitan Lenczak,
- 1985: Kacperek – maszynista,
- 1985: Obcy w domu – Jan,
- 1985: Tate,
- 1985: Dłużnicy śmierci – Siarka,
- 1984: Rycerze i rabusie – Aleksander Dydyński,
- 1984: Lato leśnych ludzi,
- 1983: Lata dwudzieste… lata trzydzieste… – mężczyzna rozmawiający z dyrektorami kabaretów w kawiarni,
- 1983: Nadzór – tajniak aresztujący Klarę,
- 1983: Ostrze na ostrze – Aleksander Dydyński,
- 1983: Alternatywy 4 – Heniek (odc. 1-4),
- 1982–1986: Blisko, coraz bliżej – powstaniec,
- 1980: Krach Operacji Terror (Krakh operatsii Terror) – Janek,
- 1979: Gra ciałem – Peter Neuman,
- 1979: W słońcu i w deszczu – Franek,
- 1978: Azyl – Bogdan Piotrowski,
- 1978: Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz – lekarz,
- 1977: Rebus – Marek,
- 1976: Polskie drogi – Marek,
- 1976: Koncert pre pozostalých,
- 1976: Złota kaczka,
- 1976: Mgła – Krasny,
- 1975: Niespotykanie spokojny człowiek – Tadek, syn Włodków,
- 1975: Moja wojna, moja miłość – żołnierz na furmance,
- 1974: Urodziny Matyldy – Jarząbek, chłopak Basi,
- 1974: Pójdziesz ponad sadem,
- 1972: Opis obyczajów – Michał,
- 1972: Anatomia miłości – student Andrzej,
- 1971: Zabijcie czarną owcę – Tymon.
Gościnnie
- 2015: Blondynka – działacz (odc. 41),
- 2015: Komisarz Alex – Piotr Brok (odc. 89),
- 2012, 2014: Prawo Agaty – sędzia Socha (odc. 20, 64, 74),
- 2013: Piąty Stadion – prezes Milanu Milanówek (odc. 73),
- 2011: Układ warszawski – policjant (odc. 9),
- 2011: Hotel 52 – profesor Ciszewski (odc. 41 i 51),
- 2009: Ranczo – Zdrapek, gangster (odc. 47),
- 2008: Trzeci oficer – aktor Toni Babinicz (odc. 7),
- 2008, 2015: Ojciec Mateusz – Siwakowski, właściciel papierni (odc. 1); Zbyszek, przyjaciel Zdzisława Wolskiego (odc. 161),
- 2007: Pitbull – komendant z Żytniej (odc. 14 i 15),
- 2006: U fryzjera – pan Henio,
- 2006: Kryminalni – Wincenty Miarka, ojciec Szymona (odc. 47),
- 2005: Boża podszewka II,
- 2005: Egzamin z życia – dyrektor fabryki, szef Jerzego,
- 2004–2006: Pensjonat pod Różą – Roman Borowik, ojciec Hani,
- 2004: Dziupla Cezara – inspektor Ryszard Majchrzak,
- 2004: Camera Café – komisarz Arkadiusz Mocny,
- 2002–2003: Psie serce – mężczyzna w parku / sąsiad,
- 2001: Marszałek Piłsudski – oficer w sztabie XII Armii Czerwonej,
- 2000: Na dobre i na złe – Władysław Dębski, były mąż siostry Danuty,
- 1999: Policjanci – ojciec Marcina,
- 1999: Miodowe lata – gangster (odc. 18),
- 1997–2006: Klan – Bulas, chętny na zamianę mieszkania z Rysiem i Grażynką,
- 1994–1995: Fitness Club – policjant Zygmunt Buła,
- 1993: Kuchnia polska – strajkujący robotnik (odc. 5),
- 1992: Żegnaj, Rockefeller – Dzięcioł, człowiek Namolnego,
- 1989: Modrzejewska – naczelnik więzienia,
- 1988–1991: Pogranicze w ogniu – Barnaba, znajomy Madeja,
- 1988–1991: W labiryncie – lekarz / bandyta napadający na panią Bożenkę,
- 1987: 07 zgłoś się – Krzysztof Kozioł „Literat”, człowiek „Złocistego” w odc. 20,
- 1987: Dorastanie – kolega Staszka Kuli,
- 1985: Rajska jabłoń – mężczyzna wynajmujący mieszkanie od Kwity (nie został wymieniony w czołówce),
- 1985: Oko proroka, czyli Hanusz Bystry i jego przygody – podkomendny podstarościego (odc. 3),
- 1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – Artur Blum (odc. 4),
- 1977: Wesołych świąt – chłopak z szampanem (nie został wymieniony w czołówce).
Dubbing
- 2016: Wojownicze żółwie ninja: Wyjście z cienia – Splinter,
- 2015: Wiedźmin 3: Dziki Gon – Myszowór,
- 2014: Hobbit: Bitwa Pięciu Armii – Óin,
- 2014: Noe: Wybrany przez Boga – Matuzalem,
- 2013: Hobbit: Pustkowie Smauga – Óin,
- 2012: Hobbit: Niezwykła podróż – Óin,
- 2012: Galactik Football – Brim Balarius,
- 2011: G.I. Joe: Renegaci – Hidalgo (odc. 1), Zartan (odc. 4, 14), Swami Vipra (odc. 13),
- 2010: Dom baśni,
- 2010: Noddy w Krainie Zabawek – Pan Bańka-Wstańka,
- 2010: Rajdek – mała wyścigówka,
- 2012: Kudłaty zaprzęg – Talon,
- 2009: Mysz aniołek – Pani Słoniowa,
- 2005: Jan Paweł II: Nie lękajcie się – Wojciech Jaruzelski,
- 2005: Tom i Jerry: Misja na Marsa,
- 2005: Transformerzy: Cybertron – Thundercracker,
- 2004: Król Lew III: Hakuna matata – Hiena Banzai,
- 2004–2006: Liga Sprawiedliwych bez granic (Justice League Unlimited),
- 2004: Transformerzy: Wojna o Energon – Shockblast, Sixshot,
- 2003: Liga najgłupszych dżentelmenów,
- 2003: Atlantyda: Powrót Milo – Chakashi,
- 2003: Sindbad: Legenda siedmiu mórz,
- 2002: Tristan i Izolda – Morholt,
- 2002–2005: Co nowego u Scooby’ego?,
- 2002: Złap mnie, jeśli potrafisz,
- 2001: Noddy – Pan Bańka-Wstańka,
- 2000–2002: Owca w Wielkim Mieście – Generał Równoległy, Harold „H”, Major Destruktor,
- 1999–2006: Mroczne przygody Billy’ego i Mandy – Lord Ból (odc. Dom bulu), komentator (odc. I ty możesz zostać karłem), różne postacie epizodyczne w serii 3,
- 1999–2002: Chojrak – tchórzliwy pies – Boski Gąsior (III seria), Piaskowy dziadek, Paluch (IV seria), Weterynarz Teenytodd,
- 1999: O największej kłótni w Czternaście bajek z Królestwa Lailonii Leszka Kołakowskiego – Aho,
- 1999: Jak Gyom został starszym panem w Czternaście bajek z Królestwa Lailonii Leszka Kołakowskiego – Policjant,
- 1999: O zabawkach dla dzieci w Czternaście bajek z Królestwa Lailonii Leszka Kołakowskiego – Pigu,
- 1997–1999: Jam Łasica,
- 1997–1998: Traszka Neda,
- 1997: Pożyczalscy,
- 1995–1998: Pinky i Mózg,
- 1995–1997: Maska – Tata, Bob, Baxter Simon, Rod,
- 1995: 101 Dalmatyńczyków – Baryła,
- 1994–1998: Spider-Man (nowa wersja dubbingowana) – Tombstone, różne głosy,
- 1994: Asterix podbija Amerykę – Cesarski doradca 2,
- 1994: Hrabia Kaczula (stara wersja dubbingowana) – Niania,
- 1994: Król Lew – Banzai,
- 1994: Bodzio – mały helikopter,
- 1993–1994: Droopy, superdetektyw – Szajbek,
- 1993: Podróż do serca świata,
- 1992: Noddy – Pan Tubby, Pan Bańka-Wstańka, Pan Straw,
- 1992–1998: Batman,
- 1992: Nowe podróże Guliwera,
- 1991–1997: Rupert,
- 1991–1993: Dzielny Agent Kaczor – Szafranek,
- 1991: Rover Dangerfield – Cal,
- 1991: Traszka Neda,
- 1990: Bernard i Bianka w krainie kangurów – McLeach,
- 1990: Piotruś Pan i piraci – Smee,
- 1988: Złych czterech i pies Huckleberry – Wódz,
- 1987: Miś Yogi i czarodziejski lot Świerkową Gęsią – Daddy,
- 1987–1990: Kacze opowieści (stara wersja dubbingowana) – hrabia Roy, książę Montegima (10), sekretarz McKwacza (17), i wiele innych ról,
- 1984–1987: Łebski Harry,
- 1981–1989: Smerfy – Baltazar w nowej wersji dubbingowej sezonów 1. – 4.,
- 1980: Pierwsza wigilia Misia Yogi – Daddy,
- 1978: Władca Pierścieni – Saruman,
- 1974: Hong Kong Phooey – McMazgaj (16),
- 1972: Arka Yogiego – Doggy Daddy,
- 1965: Pinokio w kosmosie,
- 1961: Kocia Ferajna,
- 1960: Flintstonowie – m.in. Joe.
Przypisy
- Pożegnanie aktora Marka Frąckowiaka [online], fakt.pl [dostęp 24.04.2024 r.]
- Marek Frąckowiak pogrzeb aktora | Party.pl [online], party.pl [dostęp 24.04.2024 r.]
- Znany aktor przegrał walkę z chorobą. Miał 67 lat [online], niezalezna.pl [dostęp 06.11.2017 r.]
- Pogrzeb Marka Frąckowiaka. Relacja z uroczystości. se.pl. [dostęp 15.11.2017 r.]
- teatr adekwatny [online], adekwatny.pl [dostęp 01.01.2016 r.]
- Aurea Porta [online], Aurea Porta [dostęp 01.01.2016 r.]
- Na ekranach kin. Gra ciałem. „Nowiny”, s. 8, nr 265 z 06.12.1980 r.
- Marek Frąckowiak w bazie filmpolski.pl
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Bartłomiej Nowosielski | Samuel Szczekacz | Miron Zajfert | Bronisława Rotsztatówna | Maciej Staniecki | Daniela Zabłocka | Dobrosław Mater | Grażyna Bacewicz | Jerzy Śliwiński | Jolanta Hanisz | Mariusz Grzebalski | Ida Braunerówna | Katarzyna Wilk (reżyserka) | Antanas Škėma | Janusz Cegiełła | Melissa Darwood | Icchak Berliner | Kazimierz Knol | Józef Hecht | Hieronim PrzybyłOceń: Marek Frąckowiak