Romuald Miller

Polityka i administracja

Romuald Miller, urodzony 9 stycznia 1882 roku w Łodzi, to postać, która na trwałe zapisała się w historii polskiej architektury i życia politycznego. Jego działalność wykraczała poza ramy architektury, bowiem był także wolnomularzem, co dobitnie świadczy o jego zaangażowaniu w sprawy społeczne oraz kulturalne.

Romuald był bratem Jana Nepomucena Millera, co łączyło obie postacie w kontekście rodzinnym i zawodowym. Obaj bracia, poprzez swoje różnorodne działalności, przyczynili się do rozwoju kultury i sztuki w Polsce. Ostatnie lata życia Romualda przypadły na trudny okres, gdyż zmarł 29 lipca 1945 roku w Otwocku.

Życiorys

Romuald Miller był istotną postacią w polskiej architekturze i polityce, który uczestniczył w rewolucji w 1905 roku. Jako pionier, wprowadził na Polskę innowacyjne podejście do pracy zespołowej, zakładając pierwszą zespołową pracownię architektoniczną. W 1910 roku jego pracownia znajdowała się w Łodzi, przy ul. Zielonej 14.

Po zakończeniu I wojny światowej, Miller objął stanowisko naczelnika wydziału budownictwa Warszawskiej Dyrekcji PKP. W 1929 roku, brał aktywny udział w współorganizacji Związku Stowarzyszeń Architektów Polskich, gdzie miał przywilej pełnić rolę prezesa.

W latach trzydziestych XX wieku, zaangażował się w pracę komitetu redakcyjnego znanego miesięcznika „Architektura i Budownictwo”, gdzie nie tylko działał, ale również publikował wiele cennych artykułów, przyczyniając się do rozwoju polskiej myśli architektonicznej.

Jego działalność nie ograniczała się tylko do architektury; był również aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). W 1939 roku współtworzył Stronnictwo Demokratyczne, a w czasie II wojny światowej kontynuował swoją działalność w podziemnym Stronnictwie Demokratycznym. Po zakończeniu działań wojennych, Miller pełnił również rolę działacza w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego (PKWN), a w maju 1945 roku został powołany do Prezydium Krajowej Rady Narodowej.

Po jego śmierci, Romuald Miller został pochowany na cmentarzu Stare Powązki, w Alei Zasłużonych (rząd 1, grób 20), co stanowi hołd za jego wieloletnią, zasłużoną działalność na rzecz Polski.

Projekty

Romuald Miller był utalentowanym architektem, który stworzył wiele znanych projektów, szczególnie w Łodzi i Warszawie. Jego realizacje obejmują:

  • 4-piętrowa kamienica Alberta Bohme’go w Łodzi, zbudowana w latach 1911–1912, zlokalizowana przy ul. Piotrkowskiej 113, która w 2016 roku została wpisana do rejestru zabytków,
  • kamienica Stowarzyszenia Oświatowego „Betania” w Łodzi, zbudowana w latach 1912–1913, przy ul. Piotrkowskiej 275,
  • Kamienica Heimanów w Łodzi, rok 1912,
  • przebudowa budynku Instytutu Higieny Dziecięcej przy ul. Litewskiej 16 w Warszawie pomiędzy 1931 a 1932 rokiem,
  • gmach Związku Zawodowego Kolejarzy przy ul. Jaracza 2 w Warszawie, zbudowany w 1927 roku. Od 1928 roku była to również siedziba Teatru „Ateneum”,
  • Gmach Dyrekcji Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji przy placu Starynkiewicza 5 w Warszawie, w latach 1928–1930,
  • typowy projekt stacji kolejowej średniej wielkości w dwóch wariantach – podstawowym: dworce w Sierpcu, Gostyninie, Łęczycy i Ozorkowie, oraz rozszerzonym: dworce w Kole (1921) i Koninie (zburzony),
  • dworzec kolejowy w Żyrardowie zrealizowany w 1922 roku,
  • dworzec kolejowy w Lublinie, który przeszedł przebudowę w latach 1923–1924,
  • dworzec kolejowy w Pruszkowie, gotowy w 1924 roku,
  • dworzec kolejowy w Gdyni, realizowany w latach 1926–1928,
  • dworzec kolejowy w Grodzisku Mazowieckim z 1928 roku,
  • dworzec kolejowy w Teresinie,
  • dworzec kolejowy w Radziwiłłowie,
  • dworzec kolejowy w Aleksandrowie Kujawskim,
  • dom Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych w Lwowie z lat 1930–1937,
  • dom własny znajdujący się przy ul. Karskiej 7 w Warszawie,
  • Dom przy ul. Grębałowskiej 11 w Warszawie.

Przypisy

  1. Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 09.02.2024 r.]
  2. Piotr Wierzbicki. No to jadziem na Bielany... na dwóch kółkach. „Skarpa Warszawska”, marzec 2022 r., s. 28.
  3. Michał Pszczółkowski, Projekty typowe w architekturze dworców kolejowych, [w:] Piękne, użyteczne, zbędne... Obiekty kolejowe w Polsce, pod red. M. Kapiasa i D. Kellera, Rybnik 2016 r., s. 241.
  4. Wiesław Pierzchała, Forteca pałacowa w rejestrze; [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”), 16.09.2016 r., nr 403, s. 6.
  5. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, s. 116.
  6. Romuald Miller. witryna Pamięci Architektów Polskich.
  7. Kuźnia nowej Polski. VII sesja Krajowej Rady Narodowej, „Życie Warszawy”, 7.05.1945 r. [dostęp 18.02.2020 r.]
  8. Cmentarz Stare Powązki: Romuald Miller, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.01.2020 r.]
  9. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 9. Langiewicza-Łukasińskiego. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2003 r., s. 104–105.
  10. „Architektura i Budownictwo”, nr 2, Rok IX, Warszawa 1933 r.
  11. M.P. z 1947 r. nr 34, poz. 286 „za działalność konspiracyjną w czasie okupacji na terenie całego Kraju”.
  12. Teatr Ateneum. oficjalna strona.

Oceń: Romuald Miller

★★★★★
Średnia ocena:4.88 Liczba ocen:16