Salomon Jaszuński, znany również pod pseudonimami Justyn, J. Rada oraz J. Bacewicz, urodził się 10 listopada 1902 roku w Łodzi, a zmarł tragicznie 26 lipca 1938 roku nad rzeką Ebro. Był wszechstronnie utalentowanym językoznawcą, publicystą oraz aktywnym działaczem komunistycznym, który znacząco angażował się w trakcie hiszpańskiej wojny domowej.
Jego ojcem był kupiec Ignacy, a matką Rozalia Harkawi. Salomon zdobywał wykształcenie w gimnazjach usytuowanych w Łodzi oraz Moskwie. Maturę zdawał eksternistycznie w Wilnie w 1921 roku. Następnie studiował sanskryt oraz slawistykę najpierw na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a potem na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Wyróżniał się jako jeden z najzdolniejszych oraz najbardziej pracowitych seminarzystów prowadzonego przez Kazimierza Nitscha, pod którego kierunkiem napisał szereg artykułów opublikowanych w renomowanym czasopiśmie „Język Polski”.
Będąc aktywistą skrajnie lewicowej frakcji Organizacji Młodzieży Socjalistycznej „Życie”, Salomon Jaszuński był członkiem Komitetu Okręgowego (KO) Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK; od 1930 KZMP), a także Krakowskiego Komitetu MOPR oraz należał do Komunistycznej Partii Polski (KPP) od 1925 roku. Pełnił funkcję sekretarza okręgowego KPP w Krakowie oraz później na Górnym Śląsku, będąc jednocześnie członkiem Redakcji Centralnej oraz Sekretariatu Krajowego KPP.
Współpracował z „Przeglądem Społecznym”, legalnym pismem komunistycznym, a także kierował krajową redakcją „Czerwonego Sztandaru”. W wyniku swej działalności zarówno na rzecz partii, jak i publicystyki, kilkakrotnie był aresztowany i więziony, co uniemożliwiło mu ukończenie studiów doktorskich. Po kolejnej aresztacji w 1931, został zwolniony za kaucją w 1932 roku. Również, na zlecenie KPP, został wysłany do Berlina, a następnie do Kopenhagi, gdzie kontynuował swoje zaangażowanie partyjne.
W 1937 roku redagował w Paryżu „Dziennik Ludowy”, pismo skierowane do polskiej emigracji. W początkach 1938 roku udał się do Hiszpanii, aby włączyć się w działania podczas wojny domowej, gdzie pełnił rolę zastępcy komisarza politycznego Brygady im. Dąbrowskiego. Jego żywot zakończył się tragicznie, gdy zginął w bitwie nad Ebro.
Po śmierci został odznaczony pośmiertnie Orderem Virtuti Militari V klasy w 1945 roku. Po II wojnie światowej jego artykuły językoznawcze zostały zebrane i opublikowane w zbiorze, zatytułowanym:
Salomon Jaszuński: Prace językoznawcze. Red. Antonina Obrębska-Jabłońska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1953, s. 94 + [2].
Instytut Pamięci Narodowej uwiecznił jego imię, umieszczając informacje na temat jego życia i dokonań.
Przypisy
- JASZUNSKI, Salomon | SIDBRINT [online], sidbrint.ub.edu [dostęp 08.09.2024 r.]
- Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. II). Warszawa: 2008 r., s. 405.
- Katalog Biblioteki Jagiellońskiej.
- Instytut Pamięci Narodowej, ul. Jaszuńskiego Salomona [online] [dostęp 03.03.2018 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Longin Pastusiak | Elżbieta Więcławska-Sauk | Andrzej Karkoszka | Władysław Pawlak (literat) | Marek Cieślak (polityk) | Eugeniusz Stawiński | Witold Oleszczak | Aleksander Barchacz | Bronisław Misztal | Stanisława Biskupska | Henryk Kisiel | Ewa Ośniecka-Tamecka | Zbigniew Adamczyk (ur. 1958) | Maria Sielicka-Gracka | Aleksy Rżewski | Maciej Grubski | Bolesław Koperski | Józef Niewiadomski | Elżbieta Jankowska | Marek JędrysOceń: Salomon Jaszuński