Stanisław Budkiewicz

---

Życiorys

Urodził się w rodzinie z tradycjami urzędniczymi, a jego przodkowie posiadali szlacheckie korzenie. W 1905 roku zakończył edukację w ośmioklasowym gimnazjum. W wyniku wydarzeń rewolucji 1905 roku, został na krótko aresztowany przez carskie władze, a po zwolnieniu postanowił emigrować do Belgii. Tam, w latach 1907-1910, podjął studia z zakresu ekonomii na Wolnym Uniwersytecie Brukselskim. Po powrocie do Imperium Rosyjskiego, zdobył doświadczenie zawodowe jako korepetytor, a także pracował jako referent w kasie zapomogowo-pożyczkowej oraz jako przedstawiciel Domu Handlowego „G. Meier” w Charkowie. Równocześnie, angażował się w działalność nielegalnej Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewicy.

W trakcie I wojny światowej, w 1916 roku, został zmobilizowany do armii rosyjskiej i pełnił służbę jako szeregowiec w zapasowej kompanii samochodowej w Piotrogrodzie. Po obaleniu caratu podczas rewolucji lutowej, zajął się agitacją rewolucyjną wśród żołnierzy. Od kwietnia 1917 roku pełnił rolę delegata Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich.

Po rewolucji październikowej, od grudnia 1917 roku, był sekretarzem Komisariatu do Spraw Polskich w Piotrogrodzie. Wkrótce potem objął stanowisko kierownika delegatury Komisariatu Ludowego Handlu RFSRR w tym samym mieście. Od października 1918 roku, pracował jako zastępca komisarza ludowego finansów Litewsko-Białoruskiej Republiki Rad, a także przewodniczył oddziałowi kancelarii Mińskiego Gubernialnego Komitetu Rewolucyjnego. Dodatkowo, prowadził wykłady na kursach dla partyjnych instruktorów i czerwonych dowódców w Mińsku.

Od listopada 1919 roku, ochotniczo wstąpił do Armii Czerwonej, gdzie pełnił funkcję komisarza Zarządu Administracyjnego sztabu 16 Armii. Od marca 1920 roku, był komisarzem Zarządu Administracyjnego sztabu Frontu Zachodniego, biorąc udział w wojnie bolszewicko-polskiej. Z dniem 11 stycznia 1921 objął stanowisko kierownika sektora w biurze prasy III Oddziału Zarządu Wywiadu Armii Czerwonej (Razwiedupr). W marcu 1922 roku stał się szefem Zarządu Wywiadu sztabu Frontu Zachodniego, a 21 marca 1923 roku został oddelegowany do pracy za granicą.

W lipcu 1923 roku, objął stanowisko szefa III Oddziału Zarządu Wywiadu RKKA, a 1 listopada 1924 roku był drugim zastępcą szefa tego zarządu. 16 kwietnia 1925 roku został mianowany attaché w ambasadzie ZSRR w Paryżu. Po powrocie do ZSRR, od 1 września 1926 roku, sprawował funkcję szefa IV Oddziału IV Zarządu (wywiad) Sztabu Armii Czerwonej, doskonaląc swoje umiejętności i kariery w strukturach wojskowych.

Od 1 lipca 1928 roku, był w dyspozycji komisarza ludowego spraw wojskowych i morskich. W sierpniu tego samego roku rozpoczął naukę w Kursach Doskonalenia Wyższego Korpusu Oficerskiego RKKA, które ukończył w 1930 roku. W latach 1930-1933 pełnił rolę sekretarza komisarza ludowego spraw wojskowych i morskich, Klimenta Woroszyłowa. Przeniesiony do dyspozycji komisarza ludowego, w 1933 roku był świadkiem zawirowań politycznych.

W latach 1928-1937 był sekretarzem naukowym redakcji Sowieckiej Encyklopedii Wojskowej. W trakcie „wielkiej czystki”, 9 czerwca 1937 roku, został aresztowany przez NKWD i skazany na śmierć przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR z powodu rzekomego zaangażowania w antysowiecką organizację terrorystyczną. Tego samego dnia został stracony, a jego prochy pochowano anonimowo w krematorium na Cmentarzu Dońskim, w go zespole z obecnym Mogiłą Zbiorową nr 1 na Nowym Cmentarzu Dońskim.

W 1956 roku, Kolegium Wojskowe SN ZSRR podjęło decyzję o rehabilitacji Stanisława Budkiewicza, przywracając jego dobre imię.

Rodzina

W 1913 roku Stanisław Budkiewicz zawrzał związek małżeński w Petersburgu z Barbarą, która zmarła w 1937 roku. Przed ślubem nosiła nazwisko Czechowska.

Para doczekała się dwojga potomków: córki Marii oraz synka Andrzeja.

Bibliografia, linki

W kontekście biografii Stanisława Budkiewicza można wyróżnić kilka istotnych publikacji, które odzwierciedlają jego życie oraz działalność.

• Budkiewicz Stanisław w: Jakub Wojtkowiak, Polacy i Litwini, oficerowie Armii Czerwonej w latach 1922–1941. Słownik biograficzny, Warszawa 2015, Wyd. Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, ISBN 978-83-64486-30-2, s. 127-129.
• Будкевич Станислав Ричардович
• Черушев Н.С., Черушев Ю.Н. Расстрелянная элита РККА. Комбриги и им равные. 1937-1941, М., 2014, s. 290-291.
• Будкевич Станислав Ричардович

---

Oceń: Stanisław Budkiewicz

---