Aleksander Litwin

---

Życiorys

W 1927 roku Aleksander Litwin zakończył edukację w I Gimnazjum Męskim Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich znajdującym się w Łodzi. Następnie, w latach 1928–1930, podjął studia z zakresu prawa na Uniwersytecie Warszawskim, jednakże został wydalony z uczelni z powodu swojej działalności komunistycznej. Od 1929 roku był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewica. W roku 1930 dołączył do KZMP oraz KPP, angażując się w aktywności polityczne aż do wybuchu II wojny światowej, gdy pracował jako urzędnik.

W okresie 1939-1941 przebywał w Białymstoku, gdzie pełnił funkcję naczelnego inżyniera Fabryki Włókienniczej nr 32 oraz aktywnie działał w MOPR. W ciągu następnych lat, aż do 1944 roku, ukrywał się w różnych miejscowościach i pracował jako cieśla. Po wojnie, od 1944 roku, zaangażował się w prace białostockiego Komitetu Wojewódzkiego PPR, gdzie obejmował różnorodne funkcje.

W latach 1946–1949 Litwin był związany z redakcją „Trybuny Wolności”, pełniąc m.in. rolę redaktora naczelnego. Potem, w okresie 1949–1951, znajdował się na stanowisku zastępcy dyrektora Szkoły Partyjnej przy Komitetcie Centralnym PZPR. W latach 1951-1954 pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie pełnił funkcje prodziekana, a następnie dziekana Wydziału Dziennikarstwa. Kolejny etap jego kariery, od 1954 do 1959 roku, związał go z Wydziałem Historii Partii, a następnie z Zakładem Historii Partii przy KC PZPR.

Został jednak zwolniony z tej ostatniej funkcji. Jak sam relacjonował, przyczyną były różnice w ocenie pomiędzy nim a Dyrekcją Zakładu Historii Partii dotyczące historii Polski oraz ruchu robotniczego w latach 1918-1939, szczególnie w kontekście politycznej sytuacji oraz wpływu ruchów robotniczych i chłopskich na dzieje kraju w latach 1918-1923.

W 1960 roku Litwin obronił pracę magisterską pt. „Dzieje jednego strajku (Łódź 1936)” w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR. Natomiast w 1965 roku uzyskał tytuł doktora na podstawie rozprawy „Z dziejów Rad Delegatów Robotniczych w Polsce (1918-1919)”, która była pisana pod kierunkiem Stanisława Arnolda.

W kwietniu 1968 roku został usunięty z PZPR z powodu różnic w poglądach oraz działalności swojego syna, który został aresztowany za rozpowszechnianie materiałów podczas wydarzeń marcowych na Uniwersytecie Warszawskim. Po 1969 roku przeszedł na emeryturę, a w 1972 roku osiedlił się na stałe w Szwecji. W 1974 roku na łamach „Zeszytów Historycznych” krytycznie odniósł się do wielu kwestii związanych z funkcjonowaniem Zakładu Historii Partii oraz historiografią partyjną, co było efektem dyskusji wywołanej dwuczęściowym artykułem innego historyka oraz marcowego emigranta Pawła Korca. Na łamach „Zeszytów Historycznych” publikował także inne prace.

Wybrane publikacje

W dorobku Aleksandra Litwina można znaleźć wiele cennych publikacji, które w znaczący sposób przyczyniły się do zgłębiania historii społecznej Polski. Wśród nich wyróżniają się następujące dzieła:

• Powszechny strajk włókniarzy łódzkich w 1936 roku, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1953,
• Samorząd w Polsce burżuazyjno-obszarniczej w latach 1918-1939, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1954,
• (redakcja) Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, oprac. i wstępem opatrzył Aleksander Litwin, Warszawa: Książka i Wiedza 1955,
• Dzieje jednego strajku: Łódź 1936, Warszawa: Książka i Wiedza 1957,
• (redakcja) Rady Delegatów Robotniczych w Polsce (1918-1919): materiały i dokumenty., t. 2, oprac. Aleksandra Tymieniecka przy współpracy Aleksandra Litwina, Warszawa: Książka i Wiedza 1965.

---

Oceń: Aleksander Litwin

---