Teodor Abel

---

Życiorys

Teodor Abel urodził się w Łodzi w rodzinie związanej z przemysłem, jako syn Jadwigi z domu Lorenz i Fryderyka Abla, fabrykanta, który zarządzał przędzalnią oraz tkalnią, mieszczącą się przy ul. M. Kopernika 57/59. Przed rokiem 1914 Abel prowadził również własną fabrykę, lokalizując ją pod adresem ul. M. Kopernika 55. Po zakończeniu edukacji gimnazjalnej w 1914 roku, postanowił zaangażować się w życie kulturalne Łodzi, współpracując od 1915 z redakcją „Neue Lodzer Zeitung” na zaproszenie Aleksandra Milkera. Tam publikował zarówno wiersze okolicznościowe, jak i artykuły poświęcone tematowi życia społecznego oraz kulturalnego swojego miasta.

Abel miał również zacięcie do opisywania wiejskich krajobrazów w pobliżu Łodzi, a swoje teksty sygnował inicjałami „Th.A.”. Jego twórczość poetycka często poruszała tematy związane z obchodami świąt, szczególnie Bożego Narodzenia, a także zagadnienia cierpienia oraz dążenia do pokoju na świecie. W 1918 roku postanowił zmienić swoje otoczenie i przeniósł się do Warszawy, gdzie rozpoczął studia filozoficzne.

Wkrótce po tym, włączył się w działania podczas wojny polsko-bolszewickiej, a po jej zakończeniu osiedlił się w Poznaniu, gdzie w latach 1921–1923 studiował socjologię pod czujnym okiem wybitnego pedagoga, Floriana Znanieckiego. W 1923 roku Abel podjął decyzję o emigracji do Stanów Zjednoczonych, gdzie z sukcesem uzyskał dyplom magistra w 1925 oraz doktora w 1929 na Uniwersytecie Columbia. Od 1925 roku rozpoczął pracę jako docent socjologii na Uniwersytecie Illinois w Urbanie.

W latach 1929–1950 był profesorem nadzwyczajnym socjologii na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. W 1950 roku jego osiągnięcia zostały docenione i został profesorem zwyczajnym socjologii w Hunter College przy City University of New York. Z tej funkcji przeszedł na emeryturę w 1967 roku. Abel aktywnie uczestniczył w życiu naukowym, był członkiem i prezesem Eastern Sociological Society w 1957 roku. Znał biegle kilka języków, w tym niemiecki, angielski, rosyjski i francuski.

W obszarze naukowym koncentrował się na problematyce związanej z obozami koncentracyjnymi oraz nazizmem. Jego badania obejmowały życiorysy członków Narodowosocjalistycznej Partii Robotniczej (NSDAP). W 1934 roku odwiedził Niemcy jako przedstawiciel Uniwersytetu Columbia, gdzie proponował nagrody członkom NSDAP za dostarczenie ich autobiografii, które uwzględniały motywy, jakie pchnęły ich do przystąpienia do partii. W rezultacie Abel otrzymał około 700 esejów od przedstawicieli różnych grup społecznych, takich jak robotnicy, żołnierze, antysemici, członkowie klasy średniej, rolnicy oraz urzędnicy.

Życie prywatne

Prywatnie, Teodor Abel związał się z psycholog Theodorą Mead Abel, z którą ożenił się w 1923 roku. Para doczekała się trojga dzieci, które z pewnością stały się dla nich źródłem radości oraz rodzinnych doświadczeń.

Publikacje

Teodor Abel był autorem wielu znaczących prac naukowych, które miały wpływ na rozwój myśli socjologicznej i historycznej.

• „Protestant Home Missions to Catholic Immigrants” (Protestanckie misje domowe dla katolickich imigrantów, 1933),
• „Why Hitler Came Power” (Dlaczego Hitler doszedł do władzy, 1938),
• „Freedom and Control in Modern Society” (Wolność i kontrola we współczesnym społeczeństwie, 1954),
• „Systematic Sociology in Germany” (Socjologia systematyczna w Niemczech, 1966),
• „The Nazi Movement” (Ruch nazistowski, 1967),
• „The Foundation of Sociological Theory” (Podstawa Teorii Socjologicznej, 1970),
• „Reflections of an Unorthodox Christian” (Refleksje nieortodoksyjnego chrześcijanina, 1986).

---

Oceń: Teodor Abel

---